پرونده هسته‌ای؛ ۱۰ سال مذاکره و ۱۵ بازیگر

به گزارش پارس به نقل از رصد، مرحله‌ای دیگر از مذاکرات هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی درحالی رو به پایان است که طی قریب به 13 سال گذشته از آغاز بهانه‌جویی‌ها درباره برنامه هسته‌ای کشورمان، کم نبوده‌اند دولت‌ها و سیاستمدارانی که با نیت‌های مختلف برای میانجی‌گری بر سر پرونده هسته‌ای ایران تلاش کرده‌اند.

با نگاهی به سابقه جنجال سیاسی – رسانه‌ای بر سر برنامه هسته‌ای ایران، روشن است که بخش مهمی از تلاش‌های میانجی‌گرایانه برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران به دلیل دخالت‌های بیرونی به شکست منتهی شده، با این وجود اکنون پس از بیش از یک دهه، به‌نظر می‌رسد جامعه جهانی چاره‌ای به‌جز پذیرش حقوق هسته‌ای کشورمان ندارد. در همین راستا در ادامه نگاهی خواهیم داشت به بازیگران غیرایرانی که در سال‌های گذشته در مذاکرات مستقیم برای پیگیری فرجام پرونده هسته‌ای کشورمان خبرساز بوده‌اند.

***

*جک استرو: او وزیر خارجه انگلیس در دوره مذاکرات سعدآباد بود. گفت‌وگوهایی که طرف مقابل ایران را تروئیکای اروپایی تشکیل می‌داد. این سیاستمدار 69 ساله انگلیسی طی سال‌های 2001 تا 2006 در رأس دستگاه دیپلماسی انگلیس قرار داشت و در مذاکرات سعدآباد ریاست تروئیکای اروپایی را برعهده داشت. او پس از ترک کرسی وزارت خارجه، در مقام یک سیاستمدار، حامی مذاکره با ایران بود و به همین دلیل تندروهای غربی به او لقب «جک تهرانی» داده بودند.

*یوشکافیشر: او نیز عضو تیم مذاکره‌کننده اروپایی در نخستین دور گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران بود. وی در مقام وزیر امور خارجه آلمان در این مذاکرات که در فرجام به‌دلیل مانع‌تراشی واشنگتن به شکست منتهی شد، ایفای نقش کرد. سیاستمدار 67 ساله آلمانی پس از مذاکرات سعدآباد در اکتبر 2005 با یک دختر ایرانی به نام مینو براتی نوبری مشهور به «مینو براتی» ازدواج کرد.

*دومینیک دو ویلپن: اگرچه امروز فرانسه را به‌عنوان یکی از کشورهایی به شمار می‌آورند که نماینده لابی‌های تندرو در مذاکرات محسوب می‌شود، اما در مذاکرات پیش از سال‌های 1384، دومینیک دو ویلپن یکی از سیاستمدارانی بود که برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران تلاش می‌کرد. این سیاستمدار 62ساله به همراه دو شریک انگلیسی و آلمانی خود در تهران پای بیانیه‌ای را امضا کرد که به مانعی به‌نام جرج بوش برخورد کرد و توافق هسته‌ای با ایران را یک دهه به عقب انداخت. وی در دوره‌ای که وزیر امور خارجه فرانسه بود با حمله سال 2003 به عراق مخالفت کرد و همین امر نام او را در صحنه جهانی مطرح کرد.

*خاویر سولانا: سیاستمدار 73ساله اسپانیایی، نماینده عالی سیاست امنیتی و خارجی مشترک اتحادیه اروپا، دبیرکل شورای اتحادیه اروپا و شورای اتحادیه اروپای غربی بوده است. وی فیزیکدانی است که 13سال به عنوان سیاستمدار در مقام وزیر دولت حزب کارگران سوسیالیست اسپانیا به نخست وزیری فیلیپ گونزالز کار می‌کرد و پس از آن از سال 1994 تا 1999 دبیرکل ناتو بود. وی همزمان با پیگیری مذاکرات هسته‌ای از سوی علی لاریجانی، گفت‌وگوهای فشرده‌ای را با تهران پیش‌برد که به دلیل برخی سنگ‌اندازی‌ها بی‌نتیجه ماند.

*محمد مصطفی البرادعی: او یک سیاستمدار 73ساله مصری است که تا پیش از تحولات بهار عربی بیشتر به عنوان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای شناخته می‌شد. او که در سال 1974 مدرک دکترای خود را در رشته حقوق بین‌الملل از دانشگاه نیویورک دریافت کرد، در سال 1985 به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیوست و در سال 2005 برنده جایزه صلح نوبل شد. البرادعی برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران تلاش کرد اما ساختار سیاسی آژانس در نهایت پرونده ایران را راهی شورای امنیت کرد.

*سلطان قابوس: او بازیگر پشت‌پرده مذاکرات هسته‌ای ایران است. قابوس بن سعید بن تیمور البوسعیدی پادشاه 75ساله عمان است که به دلیل دینی که تهران به گردنش دارد، در سال‌های اخیر برای بهبود مناسبات تهران و واشنگتن کوشش‌هایی به عمل آورد. گفته می‌شود تلاش‌های او بود که در سال 92، دور تازه‌ای از مذاکرات میان تهران و 1+5 را رقم زد.

*کاترین اشتون: نام کامل این زن انگلیسی که شهرتی زیاد در ایران دارد، «کاترین مارگارت اشتون، بارونس اشتون او آپهالند» است. سیاستمداری 59ساله که به عنوان مسئول هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نقش مهمی در هماهنگی در مواضع 1+5 در قبال ایران داشت. او قبل از فعالیت سیاسی در کمپین خلع سلاح هسته‌ای فعالیت می‌کرد، در سال 1999 لقب بارونس گرفت. او در مذاکره با تهران از سال 89 تا 91 ناکام ماند و سفرش در سال 92 به تهران نیز حاشیه‌ساز شد. وی در فرجام بدون آنکه شاهد توافق نهایی با تهران باشد، از مقامش در اتحادیه اروپا کنار رفت.

*یوکیا آمانو: او که از سال 2009 مقام مدیرکلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پس از محمد البرادعی برعهده دارد، فارغ‌التحصیل دانشکده حقوق دانشگاه توکیو است و از سال 1972 در وزارت امورخارجه ژاپن مشغول به کار شده است. سیاستمدار 68ساله نومحافظه‌کار ژاپنی از آن هنگام که عهده‌دار مقام سفارت ژاپن در واشنگتن شد، مواضعش را به آمریکا نزدیک کرد. در دوره او، آژانس انرژی هسته‌ای با شدت بیشتری مواضعی علیه تهران اخذ کرد.

*فدریکا موگرینی: سیاستمدار 42ساله ایتالیایی، جوان‌ترین بازیگر پرونده هسته‌ای کشورمان است. او که به‌تازگی جانشین کاترین اشتون شده، پیش از این وزیر امور خارجه ایتالیا بود. موگرینی تحصیلات خود را در رشته فلسفه سیاسی در دانشگاه ساپینزا رم گذرانده و عنوان پایان‌نامه او «رابطه سیاست و دیانت در اسلام» بوده ‌است. از موگرینی به عنوان یک «سیاستمدار نمونه‌ چپ میانه برای نسل خودش» یاد می‌شود که در دهه 1990 با نژادپرستی، بیگانه‌هراسی و آپارتاید مبارزه می‌کرده و اکنون عقاید چپ رادیکال خود را کنار گذاشته ‌است.

*جان کری: جان فوربز کِری 70 ساله است و شصت و هشتمین وزیر امور خارجه آمریکاست. او که در انتخابات 2004 از جرج بوش شکست خورد، مشهور به مخالفت با سیاست‌های تندروهای دولت بوش است. او که در دانشگاه ییل در رشته علوم سیاسی تحصیل کرده، در دوره جوانی از فعالان جنبش ضدجنگ ویتنام بوده است. او اولین وزیر امور خارجه آمریکاست که با همتای ایرانی خود پس از انقلاب 57 دیدار و گفت‌وگو کرده است.

*سرگئی لاوروف: نام کاملش سرگئی ویکتوروویچ لاوروف است و 65سال سن دارد. او دیپلمات شوروی و سفیر روسیه در سازمان ملل متحد از 1994 تا 2004 نیز بوده‌ است. لاوروف رئیس شورای امنیت سازمان ملل در دسامبر 1995، ژوئن 1997، ژوئیه 1998، اکتبر 1999، دسامبر2000، آوریل 2002 و ژوئن 2003 بوده‌ است. وزیر امور خارجه روسیه در اظهارنظرهای خود از سیاست‌های ایران حمایت کرده است.

*لوران فابیوس: در ایران محبوب نیست. دلیلش هم روشن است، چون مواضعی سرسختانه نسبت به کشورمان دارد. وزیر خارجه 69ساله فرانسه که یک میلیاردر است، در سال 1985 آنگاه که نخست‌وزیر فرانسه بود، دستور نابود شدن کشتی جنگجویان رنگین کمان متعلق به سازمان غیردولتی صلح سبز که علیه آزمایش‌های اتمی دولت فرانسه اعتراض می‌کرد را صادر کرد و به‌دلیل اظهارنظر اولیه در رد نقش خود در این رابطه، یک رسوایی سیاسی را رقم زد. وی در مذاکرات هسته‌ای با ایران موضعی نزدیک به تل‌آویو و تندروهای عرب دارد.

*فیلیپ هاموند: وزیر امور خارجه 60 ساله انگلیس که وابسته به حزب محافظه‌کار بریتانیاست، در مذاکرات هسته‌ای نقش تاییدکننده مواضع آمریکا را برعهده داشته است. او که پیش از این وزیر دفاع بریتانیا بود، در گفت‌وگوهای وین منفعل است.

*فرانک والتر اشتاین‌مایر: متولد 1956 است و با توجه به سابقه زیاد تجارت میان کشورش و تهران، علاقه‌مند به حل و فصل پرونده هسته‌ای کشورمان است. او که پیش از این در سال‌های 2005 تا 2009 نیز وزیر امور خارجه بود، می‌خواهد ناکامی‌های «دومینیک دو ویلپن» و «گیدو وستروله» در رابطه با مذاکرات هسته‌ای با تهران را جبران کند.

* وانگ ئی: وزیر امور خارجه 62 ساله چین، پیش از برعهده گرفتن کرسی وزارت خارجه، سفیر چین در ژاپن بوده است. او این روزها در وین مشغول آخرین رایزنی‌های هسته‌ای است. هرچند برخی، کشور او را برنده تحریم‌ها علیه تهران می‌دانند اما مواضع او معمولا در دفاع از حقوق هسته‌ای کشورمان بوده است؛ اگرچه بعضی صاحبنظران نسبت به مواضع منفعلانه پکن انتقاد دارند.