پايگاه خبري تحليلي «پارس»- دور آخر مذاکرات هسته‌ای ایران که گمان می‌ رفت هفته گذشته به پایان برسد همچنان ادامه دارد. با وجود اینکه موضوع هسته‌ای هنوز تب و تاب همیشگی‌اش را بین مردم پیدا نکرده، برای برخی از سیاستمداران بحث داغ این روزها است.

به گزارش خبرنگار «پارس» از وين، برخلاف تمام اخباري كه در مورد انتقال توافق به تهران و سپس اعلام موضع جمهوري اسلامي ايران مطرح مي شود، اين موضوع به طور كلي از سوي تيم مذاكره كننده ايراني رد شده است.

* براساس طراحي سرويس هاي جاسوسي و اتاق فكرهاي مرتبط با كاخ سفيد:
«قرار است هر یک از طرفین مذاکره‌کننده در وین یعنی ایران و 6 کشور گروه 5+1، روز شنبه 13 تیرماه جاری - 4 جولای- پیش‌نویس مورد اشاره را به کشورهای متبوع خود ببرند و نظر نهایی مسئولان بلندپایه کشورهایشان را درباره متن یاد شده جویا شوند. بر اساس همین خبر، قرار است تیم هسته‌ای کشورمان نیز روز شنبه با متن توافق پیشنهادی به تهران آمده و درباره آن کسب تکلیف کنند! ... بعد از انتقال متن پیش‌نویس توافق یاد شده به ایران، اوباما و یا یکی از مقامات رسمی آمریکا با صدور یک بیانیه و یا انجام یک مصاحبه، اعلام خواهند کرد که متن تهیه شده توافق مورد قبول آمریکاست و برای نهایی شدن آن منتظر اعلام نظر مقامات عالی ایران هستیم!... اگر متن پیش‌نویس را بپذیریم، به یک «توافق بد» که در آن از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران یعنی حفظ صنعت هسته‌ای کشورمان عبور شده است، تن داده‌ایم و اگر نپذیریم، این تلقی به افکار عمومی جهانیان - و احتمالا بخشی از مردم ایران- پمپاژ می‌شود که ایران عامل شکست مذاکرات و مانع توافق بوده است!» 

* گفته مي شود نهادهاي نظاراتي كشور به خوبي از اين جريان رسانه اي و تبليغاتي مطلع شده و تيم هسته اي را با مستندات لازم در اين زمينه آگاهي مي دهند. بر همين اساس محمد جواد ظريف و تيم همراهش با اختيارات كامل و مبتني برخطوط قرمز و منافع ملت ايران، صرفا توافق خوب را امضا خواهند كرد.

* در زمینه تحریم‌ها آنچه از جمع‌ بندی مجموعه اطلاعات موجود می‌توان دریافت، این است که کلیت توافق نهایی شده چنین است:
ایران و 1+ 5 در 3 مقطع زمانی درباره تحریم‌ها اقدام می‌کنند:
اول- روز اعلام توافق؛ در این روز متن توافق از سوی 2 طرف اعلام و الزامی می‌شود.
دوم- روز عملیات؛ در این روز که احتمالا با روز اعلام فاصله‌ای یک تا 2 ماهه خواهد داشت، غرب تعلیق تحریم‌ها را اعلام می‌کند و ایران نیز اجرای تعهدات هسته‌ای خود را آغاز می‌کند. بسیار مهم است که توجه شود در روز عملیات، 1+ 5 صرفا تعلیق تحریم‌ها را «اعلام» می‌کند ولی هیچ اقدام عملی در این زمینه صورت نخواهد داد.
سوم- روز اجرای توافق؛ در این روز که احتمالا اواخر امسال خواهد بود، اجرای اقدامات ایران پایان یافته و توسط آژانس راستی‌آزمایی نیز شده است. تازه در این روز است که 1+ 5 تعلیق تحریم‌ها را آغاز می‌کند.

* يوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درهتل پله کوبورگ محل مذاکرات هسته‌ای با بیان اینکه آژانس درگیر در موضوع هسته‌ای ایران است، گفت: من پنجشنبه در تهران بودم و با روحانی و شمخانی دیدار کردم تا حل تمامی موضوعات باقیمانده را تسریع بخشم. در این دیدارها پیشرفتهای رو به جلویی صورت گرفته اما هنوز نیازمند کار بیشتری است. آژانس همکاری و تعامل ایران و 1+5 را سرعت بخشیده است. با همکاری ایران فکر می کنم بتوانیم تا پایان امسال گزارشی را درباره پی ام دی صادر کنیم. ما به پیشرفتهایی در مسیر رو به جلو دست یافتیم و معتقدم توافق در دسترس است. هر زمان که در زمینه برجام توافقی حاصل شد آژانس آمادگی دارد عناصر مربوط به بحث هسته‌ای را در صورت درخواست اجرا کند. پیشرفت‌هایی حاصل شده ولی نمی‌توانم در حال حاضر درباره جزییات آن صحبت کنم.
آمانو هفته گذشته نیز چندین بار به کوبورگ آمد و با وزرای خارجه حاضر از جمله ظریف دیدار کرد.

* برخی تحلیل گران معتقدند تا زمانی که گزارش آژانس درباره PMD منتشر نشود تحریم های مهم علیه ایران لغو نخواهد شد.

* اینکه آمانو برای اولین بار از گزارش‌دهی در خصوص پی‌ام‌دی سخن می‌گوید، نشان‌گر آن است که قول همکاری‌هایی را در این خصوص گرفته است. به‌عبارت دیگر، احتمالا ایران پذیرفته تا بار دیگر ثابت کند که در گذشته هیچ فعالیت نظامی نداشته است. سوالاتی در این خصوص به‌وجود می‌آید: آیا دسترسی‌هایی به برخی مراکز به آژانس داده شده است؟ آیا اجازه مصاحبه – یا بهتر است بگوییم بازجویی – با برخی افراد به آژانس اعطا شده؟ این سوالات را تنها مقاماتی که با آمانو توافق کرده‌اند، می‌توانند پاسخ دهند. به هر روی، آژانس دست از سوالات متعدد خود برنخواهد کشید، البته تا روزی که برایش روشن شود که برنامه هسته‌ای ایران به یک برنامه بی‌اثر ویترینی تبدیل شده و از توان‌مندی صنعتی در آن خبری نیست. مثبت‌اندیش شدن آمانو قطعا بدون هزینه نبوده است، تنها باید نشست و دید هزینه‌ای که تهران پرداخته است چقدر بوده؟ توافق ژنو و بیانیه لوزان پیش از این ثابت کرده است که عموما در توافقات دولت یازدهم و 1+5، چیزی به نام توازن داده‌ها و ستانده‌ها وجود ندارد.

* اوباما همچنان در انتظار نرمش مواضع ایران در موضوعات اختلافی است. در چنین شرایطی روزها و لحظات باقیمانده مذاکرات بسیار حساس و سرنوشت ساز است زیرا اوباما باید تصمیم نهایی را در خصوص موارد اختلافی بگیرد. طرفین نشان داده اند که مذاکرت را تا آخرین لحظات ممکن بر سر رسیدن به توافق نگاه خواهند داشت.

* مقامات وزارت امور خارجه اتریش همچنان تکلیف خود را با مذاکرات هسته ای ایران و اعضای 1+5 به خوبی مشخص نکرده اند! اگرچه وزیر امور خارجه اتریش نسبت به توافق نهایی میان ایران و اعضای 1+5 ابراز خوشبینی کرده است اما این خوشبینی با توجه به تجربه سال گذشته(که منجر به بر هم زدن توافق توسط اوباما و تمدید مذاکرات هسته ای شد) کاملا واقعی به نظر نمی رسد. از این رو فعلا خبری در خصوص برگزاری مراسم اعلام توافق هسته ای توسط وزارت خارجه اتریش منتشر نشده است.

* یک مقام وزارت امور خارجه اتریش که در محل مذاکرات حاضر بود ، در پاسخ به سوالي در خصوص اقدامات احتمالی دولت اتریش درخصوص برگزاری مراسم اعلام توافق هسته ای اعلام کرد :"در این مورد فعلا نمی توانم چیزی بگویم. باید در انتظار پیشرفت در مذاکرات و دستیابی  طرفین به توافق نهایی بود." لازم به یادآوری است که در سال گذشته محل برگزاری جشن توافق هسته ای توسط دولت اتریش مشخص شده بود اما تصمیم دقیقه 90 اوباما مبنی بر تمدید هفت ماهه مذاکرات همه معادلات را بر هم ریخت.

* به نظر می‌رسد که به آخر (مذاکرات) رسیده‌ایم. کارهای فنی در متن اصلی و در الحاقیات، پیش می‌رود. پیش از این یک مقام ارشد آمریکایی نیز به خبرنگاران گفته بود تعدادی از مسائل در «شب بیداری‌های» هفته گذشته حل شده است.

* یک مقام ارشد آمریکایی که اشاره‌ای به نامش نشده گفته مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 ممکن است تا بعد از مهلت‌ تمدید شده 7 جولای هم ادامه یابد. تصور اینکه بدون رسیدن به «درصدی از رضایتمندی» در موضوع ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هسته‌ای ایران، تمامی تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود، دشوار است. مذاکرات هسته‌ای تنها به مسئله هسته‌ای ارتباط دارد و گفت‌وگو در باب همکاری بین ایران و آمریکا برای مقابله با گروه تروریستی داعش را در بر نمی‌گیرد.مطمئنا در حال پیشرفت هستیم و شکی در این باره نیست.

* فاصله برداشت هاي متفاوت در تهران و وين، حداقل به اندازه فاصله بيش از ٤ هزار کيلومتري اين ٢ شهر است. موضوع ادعاهاي غرب درباره گذشته برنامه هسته اي ايران (PMD) يکي از بهترين نمونه هاست. اين جا در وين همه مي دانند که از ١٢ سوال درباره اين موضوع، يک موضوع مورد توافق قرارگرفته، ٢ موضوع در حال بررسي است و ٩ موضوع باقي مانده هم اصلا مورد بحث قرار نگرفته است. اين ها البته خبرهاي تازه اي نيست. مدت هاست که وضعيت همين است. مسئله اين است که موضوع PMD يک موضوع غير فني است که برخلاف ظاهرش، راه حل سياسي دارد. سفر آمانو به تهران بخشي از تلاش ها براي حل اين ادعاي بدون سند غربي هاست. اما جالب است که برخي رسانه هاي داخلي، اعلام رضايت ها از سفر رئيس آژانس بين المللي انرژي اتمي را به عقب نشيني ايران تفسير کردند. درحالي که اين جا همه خبرنگارهاي غربي اذعان مي کنند که آمريکايي ها دريافته اند که فشار به ايران در موضوع PMD فقط رسيدن به توافق را دشوار تر مي کند. يک تحليلگر آمريکايي در محل مذاکرات، مي گويد احساس کلي در محافل سياسي واشنگتن اين است که دولت اوباما در حال عقب نشيني در موضوع PMD است. فضاي کلي درمحل مذاکرات اين است که اين موضوع اگر حل شود، صرفا براساس راه حل هاي پيشنهادي ايران قابل حل است.يک ديپلمات حاضر در تيم مذاکره کننده به ما گفت: "اين موضوع را فقط اراده سياسي حل مي کند و ما منتظر هستيم که طرف مقابل اراده سياسي اش را ثابت کند."

* عرف مذاکرات بین المللی مبنی بر آن است که هر کشور یک نماینده تام الاختیار به عنوان خود برای مذاکرات ارسال کند و آن آنچه آن نماینده تصمیم می گیرد تعهد آن کشور به حساب می آید اما در نهایت نا باوری شاهد آن هستیم که کنگره آمریکا اعلام می کند که نتیجه این مذاکرات مورد قبول آنها نمی باشد و اوباما و دولت وی ایالات متحده را در مذاکرات نمایندگی نمی کنند و در صورت تغییر رییس جمهوری در این کشور ایالات متحده پایبند این توافقات نمی باشد. خلاصه این مطلب یعنی امضای آقای جان کری بی ارزش است! در مورد فرانسه هم شاهد آن هستیم که وزیر امور خارجه این کشور به جای اینکه به منافع مردم این کشور توجه داشته باشد شبیه یک دلال مزایده عمل می کند که می خواهد ببیند عرب های حوزه خلیج فارس یا دیگران چه قدر حاضر هستند باج بیشتری به فرانسه پرداخت کنند تا در مذاکرات سنگ اندازی کند یا نکند، در این مذاکرات آقای فابیوس خود را بیشتر وابسته به اسرائیل میداند تا فرانسه و در عمل نماینده اسرائیل در مذاکرات است و نه نماینده فرانسه. در مورد نمایندگان انگلیس و آلمان هم شاهد آن هستیم که در تصمیم گیری های مربوطه جنبه بلا تکلیفی دارند و سعی دارند در همه مذاکرات در سطح بالا مشارکت داشته باشند تا سهم خود را (بیشتر منافع اقتصادی) در نتایج مذاکرات حفظ کنند و نه اینکه به دنبال راهکاری برای حل و فصل و نزدیک کردن نظرات باشند.