دوستی سران آمریکا و چین به دشمنی تبدیل شد

پایگاه اینترنتی روزنامه ساوث چاینا مورنینگ پست در گزارشی نوشت: به دنبال وضع تعرفه از سوی آمریکا و چین بر واردات کالاهای ساخت دو کشور، امیدها در مورد احتمال از سرگیری گفتگوهای تجاری میان دو کشور در آینده نزدیک تا حد زیادی کم رنگ شده است. انتظار می رود این اتفاق سبب کاهش نرخ رشد اقتصاد جهانی شود.

از سوی دیگر به نظر می رسد چین در برابر تهدید دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به وضع تعرفه بر تقریبا تمامی محصولات ساخت چین که به آمریکا وارد می شود، سکوت نکرده و قصد دارد دست به اقدام متقابل بزند.

در همان روزی که آمریکا بر دویست میلیارد دلار محصولات وارداتی از چین به این کشور تعرفه وضع کرد و چین نیز در پاسخ بر شصت میلیارد دلار واردات از آمریکا تعرفه هایی وضع کرد، پکن یک کتابچه راهنمای جامع در مورد مناقشه تجاری میان دو کشور منتشر کرد. در این کتابچه، واشنگتن به اتخاذ تاکتیک های زورگویانه و ارعاب اقتصادی علیه چین و همچنین تضعیف نظام تجاری جهانی و نظم بین المللی متهم شده است.

به دنبال این اتفاق و تنها با فاصله یک روز، وانگ شوون (Wang Shouwen) معاون وزیر بازرگانی چین گفت در شرایطی که آمریکا یک چاقو زیر گردن چین گذاشته است، برای پکن دشوار است که بخواهد وارد گفتگوی تجاری با آمریکا شود. این اتفاق پس از آن رخ داد که پکن دعوت واشنگتن را برای برگزاری گفتگوهای تجاری به علت تعرفه‌های آمریکا بر محصولات چینی رد کرد.

وانگ که سرپرستی هیئت اعزامی چین به واشنگتن در آخرین دور گفتگوها در ماه اوت را بر عهده داشت در میان اظهارات خود به یک نکته به خصوص اشاره کرد. درست همانطور که چین در ابتدا قاطعیت و سرسختی ترامپ را برای شروع جنگ تجاری علیه چین دست کم گرفته بود، اکنون نیز ترامپ قاطعیت پکن را برای مبارزه در این جنگ با وجود عواقب اقتصادی شدید آن دست کم می گیرد.

ترامپ در جریان رقابت های انتخاباتی پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 که با پیروزی وی همراه بود از چین به عنوان هیولایی نام برد که با دست زدن به اقدامات تجاری غیرعادلانه، مشاغل آمریکایی ها را می دزدد. مقامات چین در ابتدا تصور می کردند صحبت های ترامپ بخشی از شعارپراکنی های وی در جریان رقابت های انتخاباتی است؛ اتفاقی که در رقابت های انتخاباتی پیشین آمریکا از جمله در زمان حضور جورج دبلیو بوش و باراک اوباما از روسای جمهور سابق این کشور نیز وجود داشت. در نتیجه مقامات چین انتظار داشتند ترامپ به تدریج از انتقادات خود بکاهد و درست مانند روسای جمهور پیشین آمریکا زمانی که که به کاخ سفید وارد می شود به دنبال همکاری با پکن باشد.

اما ریاست جمهوری ترامپ نشان داد او فردی کاملا متفاوت است که تمایلات غیرقابل پیش بینی و لحظه‌ای، مثال بارز آن است. رئیس جمهور آمریکا و مشاوران وی امیدوار بودند جنگ تجاری بتواند در نهایت رهبری شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین را تضعیف و دولت چین را ناچار به تلاش برای دستیابی به توافقی تجاری با آمریکا کند.

البته باید به این واقعیت اذعان کرد که ترامپ و مشاوران او در این مورد اسیر اطلاعات و مشاوره های اشتباه شده اند. آن طور که مقامات چین اخیرا گفته اند اقتصاد این کشور چنان انعطاف پذیر است که می تواند با وجود آسیب رسیدن به اعتماد شرکت ها و تاثیرات منفی وارده به آنها، به خوبی از پس شوک های ناشی از مناقشه تجاری شکل گرفته با آمریکا بر آید. دولت چین به خوبی برای یک جنگ تجاری طولانی مدت آماده است و در همین راستا اتخاذ تمهیدات ملموس پولی و مالی را از جمله کاهش مالیات ها و هزینه ها در پیش گرفته که هدف از آن کمک به شرکت ها و تقویت مصرف است.

در شرایطی که جنگ تجاری ادامه دارد، احتمال اینکه این شرایط به تقویت رهبری شی جین‌پینگ کمک کند بسیار بیشتر از آن است که بر رهبری وی تاثیرات منفی داشته باشد و سبب تضعیف آن شود. با وجود آنکه شهروندان چین از کاهش نرخ رشد اقتصادی و تنزل بازار سهام این کشور راضی نیستند، اما تمایل آنها برای نمایش وطن پرستی و حمایت از این روایت دارد که جنگ تجاری ترامپ با هدف مهار ظهور چین صورت می گیرد.

در نهایت نیز تداوم جنگ تجاری به شرایطی بدون برد منجر می شود که دو طرف و همچنین اقتصاد جهانی در نتیجه آن متحمل ضررها و خسارات شدیدی خواهد شد. با این حال به رغم شعارپراکنی‌های پر از نفرت و تنش های فزاینده جالب است که هر دو طرف بارها تاکید کرده اند که باب گفتگو همچنان باز است.

پکن و واشنگتن تا کنون چهار دور گفتگوی رسمی تجاری با حضور مقامات بلندپایه تجاری و مالی برگزار کرده اند. علاوه بر این، هر دو طرف ارتباط پیوسته خود را از طریق کانال های رسمی و غیررسمی حفظ کرده اند تا بلکه بتوانند راه حلی برای پایان دادن به مناقشه تجاری میان خود پیدا کنند اما این تلاش ها تا کنون راه به جایی نبرده و مثمر ثمر نبوده است. در نتیجه با وجود آنکه حتی در این شرایط باز گفتگوها ادامه دارد، تا زمانی که شی جین‌پینگ و دونالد ترامپ به طور مستقیم در گفتگوها حضور نداشته باشند بعید است نتیجه ملموسی حاصل شود.

محتمل ترین گزینه در دسترس برای رهبران دو کشور به منظور گذشتن از سد بن بست کنونی این است که هر دو به طور شخصی بر گفتگوهای جدی و دیدار رو در رو تاکید کنند تا بلکه بتوان به نوعی از این هرج و مرج و بن بست خارج شد. اکنون به نظر می رسد دوستی دونالد ترامپ با شی جین‌پینگ به تلخ کامی گراییده و او پکن را به دخالت در انتخابات کنگره آمریکا در ماه نوامبر متهم می کند.

ترامپ هفته گذشته در نیویورک گفت: «شی دیگر دوست من نیست اما او احتمالا به من احترام می گذارد.»

این اظهارات در تناقض شدید با ماه آوریل و زمانی قرار دارد که ترامپ شروع به تهدید چین به جنگ تجاری کرد و در پیامی در توئیتر نوشت: «رئیس جمهور شی و من صرف‌نظر از اینکه مناقشه دو کشور در مورد تجارت به کجا برسد، همواره دوست باقی خواهیم ماند.»

با توجه به مسائل بسیاری مهمی که مطرح شده است لازم است سران دو کشور هر چه زودتر نشستی به منظور ازسرگیری دوستی میان خود برگزار کنند و راه های کارآمدی برای کاستن از شدت تنش های تجاری بیابند.