غده هیپوتالاموس یکی از مهم‌ترین غده‌های درون بدن است. غده‌ای که کنترل بسیاری از هورمون‌های بدن را بر عهده دارد. هدف اصلی این غده نگه‌داری بدن در حالت هموستاز است. به این معنا که فرد دارای حالت بدنی سالم و متعادل باشد. بر همین اساس سلامت هیپوتالاموس همیشه باید حفظ شود زیرا اگر در آن ناحیه یک تومور مغزی شروع به رشد کند، فعالیت‌های غده هیپوتالاموس را مختل کرده و موجب پدید آمدن بیماری‌هایی که تشخیص آن‌ها سخت است، می‌شود. برای مطالعه بیشتر در مورد غده هیپوتالاموس، علائم و نشانه‌های تومور مغزی و راه‌های درمان آن، می‌توانید به سایت تریتا سامانه‌ی تخصصی سلامت و فناوری‌های زیستی مراجعه کنید.

عملکرد هیپوتالاموس

همان‌طور که گفته شد، وظیفه اصلی هیپوتالاموس حفظ بدن در حالت هموستاز به معنای حالت بدنی سالم و متعادل است. هیپوتالاموس در بسیاری از عملکردهای اساسی بدن انسان نقش ایفا می‌کند. از جمله این عملکردها می‌توان به تعدیل دمای بدن انسان، حفظ چرخه خواب، تنظیم میل جنسی، اشتها و کنترل گرسنگی و… اشاره کرد. در همین راستا غده هیپوتالاموس به همراه غده هیپوفیز بسیاری از غدد درون‌ریز را کنترل می‌کنند.

از جمله هورمون‌هایی که توسط این غده ترشح می‌شوند می‌توان به هورمون آزادکننده تروپونین، هورمون ضد ادرار و هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین اشاره کرد. وظیفه هورمون آزادکننده تروپونین فعال‌سازی غده تیروئید و آزادسازی هورمون تنظیم‌کننده متابولیسم و رشد است. هورمون ضد ادرار نیز در تنظیم میزان آب جذب شده از خون در کلیه نقش دارد. وظیفه هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین ترشح برخی استروئیدها برای تنظیم متابولیسم و ایجاد استرس عاطفی است.

1

علل و عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های هیپوتالاموس چیست؟

اگر غده هیپوتالاموس به درستی نتواند کار کند، می‌گوییم فرد دچار بیماری هیپوتالاموس است. از آنجایی که هیپوتالاموس در ترشح بسیاری از هورمون‌ها نقش دارد، اگر اختلالی در آن یافت شود، به سختی تشخیص داده می‌شود. برای همین، پزشک معالج فرد تعدادی آزمایش هورمون برای تشخیص مشکل تجویز می‌کند. بیش‌ترین دلیلی که موجب اختلال در عملکرد هیپوتالاموس می‌شود، صدمات وارده به سر فرد است. از سایر عواملی در این نوع اختلالات دخیلند می‌توان به تغذیه نادرست، اختلالات ژنتیکی، خون‌ریزی بیش از حد و عفونت اشاره کرد. برای اینکه بفهمیم دچار اختلال در هیپوتالاموس شده‌ایم یا خیر، باید بفهمیم علائم اختلالات هیپوتالاموس چیست؟ خستگی و سخت خوابیدن، تشنگی ثابت، تغییرات خلقی و حساسیت به گرما از جمله علائمی است که هنگام اختلالات هیپوتالاموس، ظهور می‌کند.

تومور مغزی چیست؟

تومور مغزی به وجود جرم با رشد غیرطبیعی برخی سلول‌ها در مغز گفته می‌شود. تومورهای غده هیپوتالاموس رشد غیرطبیعی مجموعه‌ای از سلول‌ها در غده هیپوتالاموس گفته می‌شود. به طور کلی چندین نوع تومور مغزی وجود دارد. برخی از تومور‌های مغزی خوش‌‌خیم هستند و برخی دیگر بدخیم هستند. تومورهای مغزی می‌توانند در مغز شروع شوند یا سرطانی باشند که در سایر قسمت‌های بدن آغاز می‌شوند و به مغز سرایت پیدا کنند. سرعت رشد تومور همانند محل قرارگیری تومور تعیین کننده تاثیر آن بر سیستم عصبی فرد است. روش درمان آن نیز بسته به نوع تومور، اندازه آن و محل آن متفاوت است.

علائم وجود تومور مغزی چیست؟

همانند روش درمان تومور مغزی، علائم تومور مغزی نیز بسته به نوع، ابعاد و محل قرارگیری آن متفاوت است. به طور کلی علائم و نشانه‌های وجود تومور مغزی عبارتند از:

  • تغییر در الگوی سردرد
  • افزایش تعداد دفعات و شدت سردرد
  • مشکلات بینایی مانند دید تار یا دو بینی
  • تهوع یا استفراغ بدون دلیل
  • مشکلات تکلم
  • عدم حفظ تعادل
  • احساس خستگی مفرط
  • تصمیم‌گیری سخت
  • تغییرات رفتاری و شخصیتی
  • مشکلات شنوایی

2

عوامل خطر در تومور مغزی چیست؟

تنها حدود 5 تا 10 درصد از همه سرطان‌ها از نظر ژنتیکی ارثی هستند و موجب ایجاد علائم تومور مغزی می‌شود. در نتیجه این‌که دلیل وجود تومور مغزی ارثی باشد، بسیار کم است. در مورد سن نیز، می‌توان گفت احتمال بروز اکثر انواع تومورهای مغزی با افزایش سن، زیاد می‌شود. چنانچه فرد در محیطی باشد که تحت تاثیر مواد شیمیایی باشد مانند محیط کار، احتمال وقوع تومور مغزی افزایش می‌یابد. این مورد برای مواد تابش‌زا نیز صادق است. حوادث نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما و چرنوبیل از جمله مثال‌هایی هستند از چگونگی تحت تشعشع قرار گرفتن مردم به تابش یونیزاسیون.

علل ایجاد تومورهای هیپوتالاموس چیست؟

علت دقیق رشد تومورهای هیپوتالاموس نامشخص است ولی به نظر می‌رسد نتیجه ترکیب علت‌های ژنتیکی و محیطی است. در کودکان، بیش‌تر تومورهای هیپوتالاموس از نوع gliomas هستند. تومورهای gliomas یکی از انواع شایع تومورهای مغزی هستند که نتیجه رشد غیرطبیعی سلول‌های گلیا که پشتیبان سلول‌های عصبی هستند، می‌باشد. این نوع تومور مغزی در هر سنی می‌تواند رخ دهد. این دسته از تومورها در بزرگسالان نسبت به کودکان تهاجمی‌تر هستند. در بزرگسالان، تومورهای موجود در هیپوتالاموس بیش‌تر شبیه سرطان هستند که از سایر قسمت‌های بدن منتشر شده‌اند.

علائم وجود تومور در هیپوتالاموس چیست؟

این تومورها می‌توانند چندین علائم داشته باشند:

  • احساس سرخوشی زیاد
  • عدم رشد (طبیعی در کودکان)
  • سردرد
  • بیش فعالی
  • از دست دادن چربی بدن و اشتها

این علائم تومور مغزی اغلب در کودکانی دیده شده است که تومور بخشی قدامی هیپوتالاموس را تحت تاثیر قرار داده است. بعضی از تومورها نیز باعث از دست دادن بینایی می‌شوند. اگر تومور مسیر جریان مایع نخاعی را مسدود کند، سردرد و کمبود خواب به احتمال نتیجه جمع شدن مایع در مغز خواهد بود.

3

روش‌های درمان تومور هیپوتالاموس چیست؟

روش درمان بسته به میزان تهاجمی بودن تومور و آیا از نوع glioma یا سایر انواع سرطان است، متفاوت است. درمان احتمالا ترکیبی از جراحی، تشعشع رادیویی و شیمی درمانی خواهد بود. درمان تشعشع رادیویی ویژه می‌تواند بر روی تومور متمرکز شود. این اقدام می‌تواند به اندازه جراحی ولی با ریسک کم‌تر در آسیب به بافت‌های کناری موثر باشد. تورم مغز ناشی از تومور نیاز به درمان با استروئیدها خواهد داشت. تومورهای هیپوتالاموس هورمون‌هایی تولید می‌کند یا تولید هورمون‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد که موجب عدم تعادل در هورمون‌ها می‌شود که نیاز به اصلاح آن است. در بعضی موارد، اصلاحات نیاز به جابه‌جایی یا کاهش هورمون‌ها دارند.