انواع کیفوز(قوز کمر): تشخیص و درمان انواع قوز پشت

به نقل از متخصصین کلینیک کمر و ستون فقرات امید ستون فقرات دو نوع انحنای طبیعی دارد: به سمت داخل (لوردوز) و به سمت بیرون (کیفوز). این دو نوع انحنا باعث تعادل و ثبات ستون فقرات می‌شوند. بعلاوه این خصایص به انسان این امکان را می‌دهند تا در طول روز و برای انجام امور روزمره دامنه حرکتی ایده‌آلی داشته باشد. اگر هر یک از این دو انحنا بیش از حد زاویه پیدا کنند بدن دچار مشکل می‌شود. کیفوز پشت به انحنای بیش از اندازه ستون فقرات صدری یا کمری به سمت بیرون گفته می‌شود که در نتیجه آن بیمار قوز پیدا می‌کند.

انواع اصلی کیفوز (قوزکمر)

 به نقل از کلینیک اسکولیوز امید قوز کمر یک عارضه کلی است که علل متنوعی دارد و می‌تواند در کودکان و بزرگسالان رخ دهد. علل قوز پشت غالباً شدت بیماری، دوره درمان و نتیجه احتمالی درمان را تعیین می‌کند. برخی از شایع‌ترین انواع قوز پشت عبارتند از:

• کیفوز وضعیتی: شایع‌ترین نوع کیفوز، که معمولاً در دوران نوجوانی پدید می‌آید. این نوع قوز که به شکل وضعیت نامناسب بدن یا قوز به سمت جلو دیده می‌شود، در نتیجه ضعف عضلات کمر رخ می‌دهد. در این نوع کیفوز، مهره‌ها معمولاً شکل طبیعی خود را حفظ می‌کنند و معمولاً عارضه وخیم‌تر نمی‌شود.
• کیفوز شوئرمن: این نوع قوز کمر با نام بیماری شوئرمن، بیماری کالوه و استئوکندروز نوجوانی نیز شناخته می‌شود. کیفوز شوئرمن به انحنای غیرطبیعی ستون فقرات در کودکان گفته می‌شود که باعث قوز پیدا کردن کودک می‌شود. این بیماری در دوران رشد کودک و هنگامی که مهره‌های ستون فقرات در حال رشد هستند رخ می‌دهد و دلیل آن رشد کندتر سطح جلویی ستون فقرات نسبت به سطح پشتی آن است. کندی رشد سطح جلویی ستون فقرات موجب می‌شود که مهره‌های شکل گوه‌ای به خود گرفته و در نتیجه ستون فقرات به جلو خم شوند.
• کیفوز مادرزادی: این نوع قوز کمر معمولاً در نوزادان و کودکان کم سن و سال دیده می‌شود. این قوز در نتیجه نقص ستون فقرات جنین رخ می‌دهد. این نوع قوز معمولاً با رشد کودک بدتر شده و منجر به جوش خوردن مهره‌ها می‌شود. برخلاف سایر انواع قوز پشت، کیفوز مادرزادی نیازمند جراحی است.
• کیفوز تحلیل برنده: به قوزی که در نتیجه استهلاک مفاصل به مرور زمان و ضعف استخوان‌ها در ستون فقرات که استخوان را مستعد شکستگی‌های فشاری می‌کند رخ می‌دهد. این شکستگی‌ها غالباً باعث می‌شوند تا مهره شکل گوه‌ای به خود بگیرد و در نتیجه باعث بوجود آمدن انحنای قوز مانند در ستون فقرات می‌شوند. کیفوز تحلیل برنده معمولاً در نتیجه یک اختلال ثانویه مثل پوکی استخوان، تحلیل رفتن دیسک یا التاب مفاصل ستون فقرات رخ می‌دهد.

انواع کمتر شایع کیفوز (قوز کمر)

سایر انواع قوز پشت که شیوع کمتری دارند عبارتند از:

• کیفوز تروماتیک: قوزی که در نتیجه التیام نامناسب استخوان‌ها یا لیگامان‌های ستون فقرات پس از سانحه یا شکستگی رخ دهد.
• کیفوز یاتروژنیک (پزشک‌زاد): به قوز کمری که در اثر درمان‌های ستون فقرات یا جراحی‌هایی همچون لامینکتومی به وجود می‌آید کیفوز یاتروژنیک گفته می‌شود.
• کیفوز عصبی عضلانی: قوزی که در نتیجه اختلالات در رشد ستون فقرات رخ می‌دهد از جمله اسپینا بیفیدا (مهره شکاف)، فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی.
• کیفوز تغذیه‌ای: قوزی که در نتیجه فقر برخی ویتامین‌ها در دوران کودکی رخ می‌دهد، مثل ویتامین دی. (برگرفته از سایت کلینیک درمان مشکلات پا امید)

علل کیفوز یا قوز کمر

علل قوز پشت بسیار متنوع است. برای مثال، دو مورد از شایع‌ترین فاکتورهای ریسک این بیماری پوکی استخوان یا تراکم پایین استخوان است. این اختلال می‌تواند مادرزادی بوده یا در زمان تولد وجود داشته باشد. بعلاوه قوز کمر می‌تواند در نتیجه عارضه‌های زیر نیز بوجود آید:

• تحلیل رفتن دیسک
• التهاب تحلیل برنده مفاصل
• سرطان‌ها یا درمان سرطان
• تزریق به ستون فقرات
• مشکلات متابولیسم بدن
• عارضه‌های عصبی عضلانی
• بیماری استخوان شکننده یا استئوژنزیس ایمپرفکتا (استخوان سازی ناقص)
• اسپینا بیفیدا (مهره شکاف)
• کیفوز شوئرمن (قوس غیرطبیعی ستون فقرات در دوران کودکی)
• کیفوز وضعیتی (حالت قوز) (برگرفته از سایت کلینیک زانودرد امید)

از کجا می‌توان علائم کیفوز را تشخیص داد؟

همچون بسیاری از عارضه‌های ستون فقرات و ناهنجاری‌ها، علائم کیفوز به زاویه خمیدگی ستون فقرات بستگی دارد. در موارد خفیف تا متوسط قوز پشت، بیماران علائم زیر را خواهند داشت (این علائم معمولاً در طول زمان ثابت مانده و بدتر نمی‌شوند).

• وضعیت نامناسب بدن: قوز پیدا کردن کمر با یک "برآمدگی" قابل رویت
• ناصافی شانه‌ها: ناصافی تیغه شانه‌ها چه در ارتفاع و چه در موقعیت
• موقعیت سر: به جلو خم شدگی در سر
• درد: کمر درد و خشکی کمر
• درد عضلانی: خستگی، اسپاسم یا گرفتگی عضلانی
• خشکی همسترینگ: احساس کشیدگی در همسترینگ
• التهاب: قرمزی پوست در طول قوز
• عدم تعادل: دشواری در نگاه داشتن تعادل

کسانی که به موارد شدیدتر قوز کمر مبتلا هستند به مرور زمان علائم بالا در آنها بدتر می‌شود. بعلاوه، در موارد نادر طناب نخاعی بین دو مهره گیر می‌افتد یا اندام‌های داخلی مثل قلب یا شش‌ها در تنگنا قرار می‌گیرند. اگر هر یک از علائم زیر را دارید باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• ضعیف یا از دست دادن احساس لامسه
• عدم کنترل بر ادرار یا مدفوع
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه

هرچند علائم برای تمام بیماران به شکل یکسان رخ نمی‌دهد. برای برخی، علائم خفیف بوده و به تدریج بروز می‌کند. ولی در سایر بیماران تغییرات بصورت ناگهانی عود می‌کند. فارغ از شدت علائم، بهترین کار تحت نظر گرفتن علائم توسط یک پزشک مجرب است.

تشخیص

به منظور تشخیص کیفوز پزشک ضمن انجام معاینه جسمانی نحوه راه رفتن و حرکت کردن بیمار را نیز بررسی می‌کند. شاید از بیمار بخواهند در جهات مختلف خم شود تا انعطاف‌پذیری وی تست شده و ستون فقرات واضح‌تر دیده شود. پزشک عکس‌العمل‌ها، احساس لامسه و قدرت عضلانی بیمار را نیز بررسی می‌کند.

تست‌های اضافی که برای تأیید تشخیص پزشک تجویز می‌شوند عبارتند از:

• MRI و سی تی اسکن که عصب‌ها و ناهنجاری‌های موجود در طناب نخاعی را به پزشک نشان می‌دهند.
• آزمایشات عصبی که نشاندهنده تحت فشار بودن عصب‌هاست.
• عکس رادیولوژی که زاویه خمیدگی ستون فقرات در آن مشخص است. شاید چندین عکس رادیولوژی از چند موقعیت مختلف گرفته شود.

گزینه‌ها درمانی موجود برای کیفوز

گزینه‌های درمانی موجود برای کیفوز عبارتند از:

• تغییرات در سبک زندگی. حفظ وزن سالم می‌توان به پیشگیری از احساس درد کمک کرده و حتی برخی از علائم را تسکین دهد.
• مسکن‌های بدون نسخه. استامینوفن (تیلنول)، ایبوپروفن (ادویل، موترین آی بی)، ناپروکسن (آلیو) یا داروهای مسکن قوی‌تر با نسخه.
• مکمل‌های کلسیم و ویتامین دی. اگر بیمار سابقه خانوادگی پوکی استخوان داشته باشد، این داروها می‌توانند پیشرفت کیفوز را کند نمایند.
• بریس ستون فقرات. ممکن است پزشک استفاده از بریس را در جهت تسکین درد برای بیمار تجویز کند، ولی بریس ستون فقرات باعث درمان یا اصلاح این عارضه نمی‌شود. اگر بیمار به اسکولیوز نیز مبتلاست کفی کفش و ارتز نیز درد کمر را کاهش می‌دهد. (برگرفته از سایت ارتوپدی فنی امید)
• فیزیوتراپی و ورزش.
• جراحی فیوژن ستون فقرات. در این عمل جراحی دو یا چند مهره آسیب دیده بصورت دائمی به هم جوش داده می‌شود، در نتیجه مقدار خمیدگی شخص کاهش یافته و عصب کمتر تحت فشار قرار می‌گیرد. این گزینه معمولاً برای موارد بسیار شدید تجویز می‌شود.