عملکرد تمام مربیان خارجی تیم ملی فوتبال ایران در یک نگاه

 در تاریخ ۷۸ ساله فوتبال ملی ایران ۱۶ خارجی روی نیمکت سرمربیگری این تیم نشسته اند.

آلفرد گیبل (انگلیسی) ادموند مایوفسکی (لهستانی) ژوزف مساروش (مجارستان) گئورگی سوچ (مجارستان) زدراوکو رایکوف (یوگسلاوی سابق) ایگور نتو (شوروی سابق) دنی مک لنان (اسکاتلندی) فرانک اوفارل (ایرلندی) استانکو پاکله پوویچ (کرواسی) والدیر ویرا (برزیل) تومیسلاو ایویچ (کرواسی) ادمار براگا (برزیل) میروسلاو بلاژوویچ (کرواسی) برانکو ایوانکوویچ (کرواسی) اریش روته مولر (آلمان) و کارلوس کی روش (پرتغال) مربیانی هستند که هدایت ملی پوشان ایران را بر عهده داشتند.

آلفرد جیمز گیبل

آلفرد جیمز گیبل انگلیسی، نخستین مربی‌ای خارجی است که به عنوان سرمربی تیم ملی ایران انتخاب شد. او با حقوق هفتگی ۲۰ لیره به ایران آمد، اما در دوره گیبل تیم ملی مسابقه‌ای انجام نداد و این مربی تنها در شهر‌های مختلف کلاس‌های آموزشی برگزار کرد. او مرداد ۱۳۲۷ ایران را ترک کرد.

ادموند مایوفسکی

علی کنی در دوره دوم ریاست خود در فدراسون فوتبال و در فروردین ۱۳۳۴ ادموند مایوفسکی اتریشی- لهستانی را با قراردادی معادل هزار مارک به تیم ملی ایران آورد و او در چند بازی غیر رسمی هدایت ملی پوشان ایران را بر عهده گرفت که مهمترین آن‌ها دیدار با تیم باشگاهی ویکتوریا برلین آلمان در تهران بود. مایوفسکی سال ۳۵ کشورمان را ترک کرد و در ادامه سرمربی تیم ملی نروژ و کویت شد.

ژوزف مساروش

مساروش مجاری تا پیش از حضور در ایران تنها در تیم بشیکتاش ترکیه سرمربیگری کرده بود. مساروش از ۱۴ آذر ۳۶ تا ۲۸ آذر ۳۸ در ۶ بازی آمار ۳ برد، ۲ مساوی و یک باخت را روی نیمکت ایران ثبت کرد. او پس از خداحافظی با تیم ملی فوتبال ایران از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۵ در تیم فرانس واروش مجارستان سرمربیگری کرد و ۲ بار تیمش را به قهرمانی لیگ این کشور رساند. سالگوتاریانی، جیوری اتو و بوداپست هانود دیگر تیم‌هایی هستند که مساروش پس از حضور در ایران در آن‌ها فعالیت کرد. فرانس مساروش ۲۱ آوریل ۱۹۹۷ در ۷۴ سالگی درگذشت.

گئورگی سوچ

او از ۱۹ شهریور ۴۵ تا ۳ آذر ۴۶ سرمربی ایران بود و به عنوان دومین سرمربی خارجی تاریخ تیم ملی با آمار ۷ بازی، ۴ برد، ۳ باخت و کسب نایب قهرمانی بازی‌های آسیایی ۱۹۶۶ بانکوک با این تیم خداحافظی کرد. سوچ که در جام‌های جهانی ۱۹۳۴ و ۱۹۳۸ مهاجم تیم ملی مجارستان بود پیش از سفر به کشورمان در تیم‌های سالگوتاریانی، دوروگی بانیاژ، ژگدی و دبرسنی کشورش کار کرده بود پس از خداحافظی با نیمکت تیم ملی کشورمان تنها در تیم‌های تاتابانیا و ژگدی کار کرد. گئورگی سوچ ۱۰ دسامبر ۱۹۹۱ در ۷۹ سالگی از دنیا رفت.

زدراوکو رایکوف

۵ بازی، ۴ برد و یک باخت آماری است که رایکوف از ۱۶ اسفند ۴۷ تا ۲۶ شهریور ۴۹ به عنوان سرمربی تیم ملی ایران ثبت کرد. این مربی یوگوسلاویایی تبار که تا پیش از سرمربیگری تیم ملی ایران در تیم‌های وویودینا و تاج (استقلال) سرمربیگری کرده بود به دنبال جدایی اش از تیم ملی کشورمان یک سال در سپاهان اصفهان حضور داشت و سپس از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۱ هدایت تیم الجزایر را برعهده گرفت و با این تیم نایب قهرمانی جام ملت‌های ۱۹۸۰ آفریقا را به دست آورد. کوردوبا اسپانیا آخرین تیمی است که رایکوف فقید در آن سرمربیگری کرد. مهاجم اسبق تیم ملی یوگسلاوی (صربستان) ۳۰ جولای ۲۰۰۶ و در سن ۷۸ سالگی در مکزیکوسیتی از دنیا رفت.

ایگور نتو (روسیه)

نتو روس از ۱۳ آبان ۴۹ تا ۱۹ شهریور ۵۰ در سه بازی سرمربی ایران بود که آمار ضعیف یک مساوی و ۲ باخت را به جا گذاشت. هافبک اسبق تیم ملی شوروی (روسیه) با آمار ۵۴ بازی و ۴ گل ملی و سابقه قهرمانی در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن و جام ملت‌های اروپا ۱۹۶۰، پیش از سرمربیگری تیم ملی ایران در تیم‌های اومونیا قبرس، شینیک یاروسلاوی و تیم ملی ایران (دستیار رایکوف) کار کرده بود، اما پس از آن هدایت تیم‌های اسپارتاک مسکو، پانیونیوس یونان و نفتچی باکو آذربایجان را برعهده گرفت. نتو ۳۰ مارس ۱۹۹۹ و در زمان ۶۹ سالگی اش فوت کرد.

دنی مک لنان

این مربی اسکاتلندی از ۲۷ دی ۵۲ تا ۱۲ شهریور ۵۳، ۲ بازی سرمربی تیم ملی بود که یک برد و یک باخت به دست آورد. برویک رنجرز، استرلینگ آلبیون، وورسستر سیتی، فیلیپین، مائوریتس، زیمباوه تیم‌های تحت هدایت مک لنان پیش از حضور او در ایران بودند و پس از آن هم این مربی در تیم‌های بحرین، عراق، کانسوینگر نروژ، یانگ آفریقانس تانزانیا، مالاوی، اردن، فیجی، لیبی و چرچیل برادرز هند سرمربیگری کرد. تاریخ فوت مک لنان ۱۱ می ۲۰۰۴ در ۷۹ سالگی است.

فرانک اوفارل

بلافاصله پس از جدایی مک لنان از تیم ملی ایران، فرانک اوفارل ایرلندی جانشین او شد و در حالی که تنها ۹ بازی سرمربی تیم ملی بود و آمار هفت برد و ۲ باخت را به جا گذاشت توانست قهرمانی بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران، جام ملت‌های ۱۹۷۶ را به دست آورد و این تیم را به المپیک ۱۹۷۶ مونترئال کانادا برساند. اوفارل پیش از اینکه هدایت تیم ملی کشورمان را قبول کند در تیم‌های ویموث انگلیس، تورکی یونایتد انگلیس، لسترسیتی انگلیس، منچستر یونایتد انگلیس، کاردیف سیتی انگلیس کار کرده بود و پس از آن هم هدایت تیم‌های تورکی یونایتد (۲ دوره) و الشباب امارات را برعهده گرفت‌.

استانکو پاکله پوویچ

استانکو فقید، اولین سرمربی خارجی تیم ملی فوتبال ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. او از ۱۱ مهر ۷۳ تا ۷ اردیبهشت ۷۵ در ۴ بازی سرمربی تیم ملی بود و آمار یک برد، ۲ مساوی و یک باخت ثبت کرد. این مربی کروات تا پیش از سرمربیگری در تیم ملی در تیم‌های اشپیلت (۲ دوره) هایدوک اشپیلت (۲ دوره) بودونست تیتوگراد صربستان، بوراک بانیا لوکا بوسنی، آپوئل قبرس، تیم ملی کرواسی و دوبروونیک کار کرده بود به دنبال خداحافظی از تیم ملی هدایت پرسپولیس، پوبلیکوم سلیه اسلوونی، اوسیک (۲ دوره) فرانس واروش مجارستان، سپاهان (۲ دوره) داماش گیلان و هایدوک اشپیلت کرواسی را برعهده گرفت و یک قهرمانی جام حذفی کرواسی با هایدوک اشپیلت، ۲ قهرمانی جام آزادگان با پرسپولیس و یک قهرمانی جام حذفی کرواسی با اوسیک را کسب کرد. استانکو ۲۴ دسامبر ۲۰۱۸ و در سن ۸۰ سالگی‌با این دنیا خداحافظی کرد.

والدیر ویرا

ویرا در سه بازی تاریخی مراحل پلی آف مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه سرمربی ایران بود و پس از شکست مقابل ژاپن با ۲ تساوی مقابل استرالیا موفق شد تیم ملی کشورمان را پس از ۲۰ سال راهی جام جهانی کند. این مربی برزیلی پیش از حضور در ایران مربی تیم‌های کاراکاس ونزوئلا، دپورتیوو ایتالیا ونزوئلا، بلومنائو، براسک، آلایوئلنسه کاستاریکا، تیم ملی کاستاریکا بود و پس از آن هم در تیم ملی عمان، الطاعی عربستان، الخلیج عربستان، راجا کازابلانکا مراکش، دپورتیوو ساپریسا کاستاریکا، العربی کویت، ناگانو پارسیرو ژاپن، تیم ملی بحرین، الرمث اردن و کیوتو سانگا ژاپن سرمربیگری کرد.

تومیسلاو ایویچ

ایویچ پس از صعود تیم ملی به جام جهانی ۱۹۹۸ هدایت تیم ملی را برعهده گرفت، اما عمر حضورش روی نیمکت این تیم به حضور در جام جهانی کفاف نداد و پس از شکست هفت بر یک در بازی دوستانه مقابل رم در آستانه آغاز رقابت‌ها با دستور محسن صفایی فراهانی از کار برکنار شد. این مربی کروات با سابقه سرمربیگری در تیم‌های اشپیلت، سیبنیک، تیم ملی یوگسلاوی، هایدوک اشپیلت (۳ دوره) آژاکس آمستردام، اندرلخت بلژیک، گالاتاسرای ترکیه، دیناموزاگرب، پاناتینایکوس یونان، پورتو پرتغال، پاریس سنت ژرمن فرانسه، اتلتیکو مادرید اسپانیا، المپیک مارسی فرانسه، بنفیکا پرتغال، پورتو پرتغال، تیم ملی کرواسی (موقت) فنرباغچه ترکیه، تیم ملی امارات و الوصل امارات به ایران آمد و پس از خداحافظی از تیم ملی کشورمان هم هدایت تیم‌های استاندارد لیژ بلژیک، المپیک مارسی فرانسه و الاتحاد عربستان و ۲ دوره هم مدیریت آکادمی استاندارد لیژ کار کرد و با تیم سعودی یک قهرمانی لیگ این کشور را به دست آورد. او از آذر ۷۷ تا خرداد ۹۸ پنج بازی روی نیمکت تیم‌ملی ایران نشست و آمار یک برد، ۲ مساوی و ۲ باخت را ثبت کرد. ایویچ با آن کارنامه درخشان ۲۴ ژوئن ۲۰۱۱ در ۷۴ سالگی فوت کرد.

ادمار براگا

براگا برزیلی دوازدهمین سرمربی خارجی تاریخ تیم ملی کشورمان است که در مرحله اول مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲ کره جنوبی- ژاپن روی نیمکت تیم ملی نشست و از ۱۲ تا ۲۰ دی ۱۳۷۹، آمار ۱۰۰ درصد پیروزی را در سه بازی به دست آورد.

این مربی سیبیلوی برزیلی پیش از حضور در فوتبال ایران تنها در تیم شنیانگ هایشی چین فعالیت کرده بود، اما پس از آن هدایت تیم‌های کورینتیانس و آمه ریکا کشورش را بر عهده گرفت و با آمه ریکا در سال ۲۰۱۸ قهرمانی لیگ دسته دوم بزریل را کسب کرد.

میروسلاو بلاژوویچ

مسئولان فدراسیون فوتبال ایران برای صعود تیم ملی به جام جهانی ۲۰۰۲ تصمیم گرفتند با میروسلاو بلاژوویچ که کرواسی را در اولین حضورش به مقام سوم جام جهانی ۱۹۹۸ رسانده بود قرارداد امضاء کنند و به همین دلیل چیرو که سابقه حضور در تیم‌های ووی سوئیس، سیون سوئیس، تیم ملی سوئیس، لوزان سوئیس، ریجکا، دیناموزاگرب، گراس هاپرز سوئیس، پریستینا صربستان، نانت فرانسه، پائوک یونان، زاگرب و تیم ملی کرواسی را داشت ۴ اردیبهشت ۸۰ سرمربی تیم ملی ایران شد. با این وجود او در ۱۹ بازی‌ای که تا ۱۷ بهمن ۸۰ سرمربی تیم ملی کشورمان بود آمار ۱۰ برد، ۴ مساوی و ۵ باخت را ثبت کرد و در رساندن تیم ملی کشورمان به جام جهانی برای سومین دوره ناکام ماند.

بلاژوویچ به دنبال جدایی از تیم ملی ایران در تیم‌های اوسیک، دیناموزاگرب، مورا اسلوونی، هایدوک اشپیلت، نیوشاتل ژاماکس، زاگرب (۲ دوره) تیم ملی بوسنی و هرزه گوین، شانگ‌های شنهوا چین، تیم ملی زیر ۲۳ سال چین، مس کرمان، اسلوبودا توزلا و زادار کار کرد که حاصل آن یک قهرمانی جام حذفی کرواسی با دیناموزاگرب، یک قهرمانی سوپرکاپ کرواسی با هایدوک اشپیلت و یک قهرمانی دسته اول بوسنی با اسلوبودا توزلا بوده است.

برانکو ایوانکوویچ

محبوب‌ترین سرمربی این روز‌های فوتبال ایران که در زمان سرمربیگری بلاژوویچ در تیم ملی ایران مانند کرواسی به عنوان دستیار اول او فعالیت می‌کرد پس از برکناری چیرو به عنوان جانشینش انتخاب شد. برانکو با سابقه حضور در تیم‌های وارتکس، سجستا، ریجکا، تیم ملی کرواسی (دستیار) هانوفر آلمان و تیم ملی ایران (دستیار) در دوره اول سرمربیگری اش در ایران که تا ۱۵ بهمن ۸۱ طول کشید ضمن کسب عنوان قهرمانی بازی‌های آسیایی ۲۰۰۲ بوسان همراه با تیم امید توانست آمار ۱۰ بازی، ۴ برد، ۴ مساوی و ۲ شکست را ثبت کند. دوره دوم سرمربیگری برانکو از ۴ مهر ۸۲ تا ۳۱ خرداد ۸۵ دوام یافت و او در این مدت ضمن رساندن تیم ملی به جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان و کسب رتبه سوم جام ملت‌های ۲۰۰۴ چین موفق شد آمار ۴۲ بازی، ۲۹ برد، ۶ مساوی و ۷ باخت را به جا بگذارد.

برانکو پس جدایی از تیم ملی ایران هدایت تیم‌های دیناموزاگرب (۲ دوره) شاندونگ لوننگ چین، الاتفاق عربستان، الوحده امارات و پرسپولیس را برعهده گرفت که تاکنون ۲ قهرمانی لیگ، ۲ قهرمانی جام حذفی و یک قهرمانی سوپرکاپ کرواسی با دینامو زاگرب، یک قهرمانی سوپر لیگ چین با شاندونگ و ۲ قهرمانی لیگ، ۲ قهرمانی سوپرجام ایران و یک نایب قهرمانی لیگ قهرمانان آسیا را با پرسپولیس به دست آورده است.

اریش روته مولر

پس از برکناری علی دایی از سرمربیگری تیم ملی در نوروز ۸۸ اریش روته مولر آلمانی به عنوان دستیار او برای یک بازی دوستانه سرمربی شد. این پیرمرد ۷۴ ساله تا پیش از حضور در فوتبال ایران در تیم‌های بونر، کلن، هانزاروشتوک، تیم ملی آلمان (مربی) تیم ملی زیر ۲۰ سال آلمان کار کرد و پس از آن هم برای مدتی در استقلال تهران (مربی)، تیم ملی افغانستان و تیم ملی زیر ۲۳ سال افغانستان حضور یافت‌.

کارلوس کی روش

بادوام‌ترین سرمربی تاریخ تیم ملی فوتبال ایران این مرد پرتغالی است. کی روش فروردین ۹۰ با سابقه حضور در تیم‌های زیر ۲۰ سال پرتغال، پرتغال (۲ دوره) اسپورتینگ لیسبون، مترو استارز آمریکا، ناگویا گرامپوس ژاپن، تیم ملی امارات، تیم ملی آفریقای جنوبی، منچستریونایتد (۲دوره دستیار اول الکس فرگوسن) رئال مادرید اسپانیا به فوتبال ایران آمد و در طول حدود هشت سال حضور روی نیمکت این تیم با آمار ۱۰۰ بازی، ۶۰ برد، ۲۷ مساوی ۱۳ باخت به کار خود در تاریخ هشت بهمن ۹۷ پایان داد.

این سرمربی ۶۵ ساله پرتغالی پس از اتمام جام ملت‌های ۲۰۱۹ آسیا با عقد قراردادی ۳ ساله و نیمه تا پایان جام جهانی ۲۰۲۲ قطر و به ارزش سالانه ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار به عنوان سرمربی تیم ملی کلمبیا انتخاب شد.