جامعه بین‌الملل واقعی با ایران موافق است نه با آمریکا و آژانس

به گزارش پارس به نقل از کیهان: دکتر یوساف بات، عضو ارشد فدراسیون دانشمندان آمریکا، طی مقاله ای از استفاده ابزاری سیاستمداران واشنگتن از معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) علیه ایران انتقاد کرده و هشدار داد استفاده ابزاری از این معاهده مخاطرات بزرگتری در پی خواهد داشت.
رابرت اینهورن، مشاور ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور منع اشاعه و کنترل سلاح؛ اخیرا طی یادداشتی در فارین پالسی استدلال کرده است که نباید به ایران اجازه غنی سازی هسته ای داد، چرا که به اعتقاد او ایران منطبق با تعهدات خود مبتنی بر پیمان منع اشاعه هسته ای نیست. به گفته وی: « بحثی در این امر نیست که ایران تا زمانی که ثابت کند که با تعهداتش که از ان پی تی ناشی می شود در انطباق است، از هرگونه حقی - حداقل به طور موقت - در زمینه غنی سازی هسته ای صرف نظر کرده است. »
در حالی که اینهورن آرزو دارد این ادعایش صحیح باشد، به چندین دلیل این نظر وی درست نیست. به علاوه اگر این نکته نشان دهنده دیدگاه تصمیم گیران آمریکا باشد، این بدفهمی می تواند منشأ بن بست هسته ای برنامه ایران باشد. تا زمانی که ندانیم ان پی تی چه هست و چه نیست برنامه هسته ای ایران حل نخواهد شد.
برخلاف تصور عمومی، آژانس یا سازمانی بین المللی برای بررسی تطابق فعالیت های هسته ای کشورها با معاهده ان پی تی وجود ندارد. و حتی اگر وجود داشت، هیچ مصادره خودکار چرخه سوخت هسته ای و یا هر ابزار قانونی دیگر در پیمان منع گسترش، سلاح های هسته ای وجود ندارد. در هر دو حالت استدلال اینهورن بدون مبنای قانونی است.
یکی از برجسته ترین کارشناسان در این زمینه دکتر هانس بلیکس، رئیس سابق آژانس است که اخیرا اعلام کرد: « تاکنون، ایران از معاهده ان پی تی عدول نکرده است. » وی افزود: « در حال حاضر هیچ نشانه ای که نشان دهد ایران سلاح هسته ای تولید می کند وجود ندارد. »
همچنین محمد البرادعی، برنده جایزه صلح که بیش از یک دهه مدیر آژانس بود گفت که وی « کوچک ترین نشانه ای» که ایران به دنبال بمب هسته ای است را مشاهده نکرده است. البرادعی افزوده است همه آنچه من می بینم « جنجال رسانه ای است که درباره تهدید از سوی ایران» مطرح می شود.
اگر تصمیم گیران آمریکایی می خواهند به راه حل دیپلماتیک برنامه هسته ای ایران پیشرفت کنند، ابتدا باید درک خود از ان پی تی را مشخص کنند. متاسفانه به نظر می رسد برخی در دولت بیشتر علاقمند به حفظ تحریم ها به جای پیدا کردن یک راه حل عادلانه براساس قانون و حقوق هستند.
اخیرا در یک گفت وگو در موسسه بروکینگز گری سامور، بلندپایه ترین مشاور باراک اوباما در عرصه مقابله با تسلیحات کشتار جمعی گفت چرا برزیل و ترکیه با ایران به توافق هسته ای رسیده اند: « این توافق بیشتر برای به تعویق انداختن تحریم هاست. اما ما تحریم ها را پیش خواهیم برد. » به نظر می ر سد که هدف همچنان حفظ تحریم هاست، و شروط به نحوی ارائه می شود که تحریم ها حفظ شود.
به نحو دیگری ما در رابطه با ایران به دهه ۱۹۵۰ برگشته ایم و رفتار آمریکا شبیه رابطه انگلیس با ایران در قضیه ملی شدن صنعت نفت است.
به نظر می رسد که همانند لندن در ابتدای دهه ۱۹۵۰، امروز واشنگتن « تنها به تشریفات دیپلماسی روی آورده است تا ائتلاف بزرگی علیه ایران را تضمین کند. » اگر این گزاره درست باشد، آمریکا در مسیر خطرناکی گام بر می دارد، که ممکن است منتهی به از هم پاشیدن خود معاهده ان پی تی شود.
اگر آمریکا به دنبال اعمال تحریم های یک جانبه علیه ایران است به این دلیل که ایران را دشمن خود می شناسد، این به واشنگتن مربوط می شود، اما تفسیر غلط معاهده ان پی تی و فشار بر آژانس به بهانه چنین تحریم هایی می تواند آسیب های شدیدی به رژیم منع گسترش سلاح های هسته ای وارد کند.
اشتباه در فهم ان پی تی تنها به مسئولان رسمی دولت آمریکا محدود نمی شود، چندین اتاق فکر آمریکایی نیز در تحلیل های خود چنین دیدگاهی دارند. برای مثال موسسه علوم و امنیت ملی آمریکا که اغلب درباره برنامه هسته ای ایران مطلب منتشر می کند در چند مورد مسائلی را ادعا کرده است که بیشتر تمایلات نویسنده است تا واقعیت ها و تحلیل حقوقی.
همانگونه که اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه درباره سانتریفیوژهای ایران اظهارنظر کرده است: « ایران، تمام فعالیت هایش را مطابق با تعهداتش تحت موافقت نامه پادمانهای جامع انجام می دهد. » ممکن است در آینده از راکتور اراک استفاده درست نشود، اما اگر کسی از این موضوع احساس خطر می کند باید یک ان پی تی جدید پیشنهاد کند که استفاده از چنین راکتورهایی را ممنوع کند. معاهده فعلی استفاده دوگانه از فن آوری هسته ای را مجاز می داند، و نشان دهنده سازش هایی است که موجب شده تعداد وسیعی از کشورها بدان ملحق شوند.
اگر ایران احساس می کرد با پذیرفتن این معاهده به صورت قانونی هیچ نفعی کسب نمی کند - و به علاوه استفاده نادرست آمریکا از ان پی تی علیه ایران را نیز بدان بیفزایید - ممکن است باعث افزایش درخواست ها برای خروج از ان پی تی شود.
هرچند احتمال کمی دارد که ایران فعلا از ان پی تی خارج شود اما اگر چنین کاری کند، ایران تنها نخواهد بود، و بسیاری از ملت های طرفدار خود را با خود همراه خواهد کرد. ۱۲۰ کشور عضو غیرمتعهدها - جامعه بین الملل واقعی - در واقع در اختلاف بین ایران با آژانس و آمریکا طرف ایران هستند و با تهران موافق هستند.
قبل از آغاز مذاکره با ایران، لازم است که همه طرف ها در یک تفسیر قانونی از ان پی تی به توافق برسند، وگرنه ادامه بن بست فعلی تضمین شده است.