به گزارش پارس به نقل از اشراف، اعضای اروپایی گروه موسوم به ۱+۵ طی نشستی در اندیشکده شورای آتلانتیک به بحث درباره مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ پرداختند. در این نشست، سفیران کشورهای فرانسه، آلمان و انگلیس به شرح سابقه مذاکرات هسته‌ای ایران در طی این سال‌ها پرداختند و نقش اروپا در حل‌وفصل مسئله هسته‌ای ایران را محوری توصیف کردند.

 

اندیشکده شورای آتلانتیک در گزارشی که از این نشست منتشر کرده آورده است: ضرب‌الاجل تعیین‌شده در ۳۰ ژوئیه برای دستیابی به توافق نهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران در حال نزدیک شدن است. در این میان ممکن است برخی ناظران عادی مذاکرات تصور کنند که این مذاکرات عمدتاً نبردی میان مذاکره‌کنندگان آمریکا و ایران است اما اگر مشارکت گروه E3 (انگلیس، فرانسه و آلمان) نبود، دیپلماسی هسته‌ای با ایران شاید هرگز به این نقطه نمی‌رسید یا اصلاً رخ نمی‌داد. در نشستی که در اندیشکده «شورای آتلانتیک» و به ریاست باربارا اسلاوین برگزار شد، سفیران کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان در آمریکا به توصیف نقش محوری اروپا در مذاکرات هسته‌ای و اجرای تحریم‌های اقتصادی پرداختند که سبب شده ایران موضع انعطاف‌پذیرتری به خود بگیرد.

■ اروپا به خاطر اجرای تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، متحمل فشارهای بسیاری شده است ■

«ژرارد آرو»، سفیر فرانسه از این مسئله به شدت انتقاد کرد که برخی آمریکایی‌ها تصور می‌کنند کشورهای اروپایی صرفاً به خاطر اشتیاق و علاقه‌ای که برای بازگشت به بازارهای ایران دارند در حال تلاش برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای هستند. «آرو» با اشاره به این موضوع که اجرای تحریم‌ها از سوی اتحادیه اروپا موجب وارد آمدن فشارها و ایجاد مشکلات بسیاری برای شرکت‌های اروپایی و کارکنان آنها شده است، عنوان کرد: «این ما بودیم که از خود گذشتگی و فداکاری کردیم نه شما». وی در ادامه عنوان کرد: «بیشتر شرکت‌های آمریکایی به خاطر تحریم‌هایی که دولت کلینتون بر حوزه تجارت و سرمایه‌گذاری این کشور اعمال کرده بود، حدود دو دهه پیش بازارهای ایران را ترک کردند و به همین دلیل محدودیت‌های اخیر تأثیر چندانی بر آنها نداشته است». سفیر فرانسه در ادامه افزود: «این ما بودیم که در این میان پول‌های زیادی از دست دادیم نه شما، پس خود را دست بالا نگیرید… ما وظیفه بسیار دشواری را با تعهد و وفاداری کامل به انجام رسانده‌ایم».

 

■ تلاش‌های اروپا برای حل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران ■

گروه E3 درست پس از آنکه معلوم شد ایران به صورت مخفیانه تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم در «نطنز» احداث کرده است، دیپلماسی با ایران را از سال ۲۰۰۳ میلادی آغاز کرد. دولت «جرج دبلیو. بوش» در آن زمان به عراق حمله کرده بود و بسیاری از اروپائیان نگران آن بودند که آمریکا به ایران نیز حمله خواهد کرد. ایران پذیرفت که در حین پیشبرد مذاکرات هسته‌ای با گروه E3 فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم خود را به حالت تعلیق درآورد، با این حال عناصر و بخش‌های دیگر برنامه هسته‌ای این کشور همچنان به ادامه داشتند. دولت بوش در ابتدا به تلاش‌های اروپا علاقه چندانی نشان نداد. «فیلیپ گوردون»، یکی از مقامات ارشد دولت دموکراتیک آمریکا در حوزه سیاست خارجی، رویکرد و نگرش مسئولان سیاست خارجی آن دوران آمریکا نسبت به مذاکرات را نوعی «غفلت و بی‌اعتنایی بدخواهانه» توصیف کرد.

 

■ بار اصلی دیپلماسی با ایران تا سال ۲۰۰۸ بر دوش اروپا بود ■

یک دیپلمات اروپایی به خبرنگاری گفته است که «جان بولتون»، معاون وقت وزیر امور خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات و امنیت بین‌المللی در سال ۲۰۰۴ میلادی مذاکره‌کنندگان گروه E3 را برای ارائه گزارش گرد هم آورد اما در طول این نشست به خواب رفت یا وانمود کرد که خوابیده است. «کاندولیزا رایس»، وزیر امور خارجه جدید آمریکا در دور دوم ریاست‌جمهوری جرج دبلیو بوش به وی اطلاع داد که اروپایی‌ها آمریکا را مانع اصلی بر سر راه دیپلماسی ایران می‌دانند و همین موضوع باعث شد جورج بوش سیاست خود را نسبت به این مسئله تغییر دهد. با این حال، باز هم این اروپایی‌ها بودند که تا سال ۲۰۰۸ میلادی بخش اعظمی از کارها را انجام دادند. در همان سال بود که «ویلیام برنز»، معاون وقت وزیر امور خارجه در امور سیاسی از طرف دولت اجازه یافت تا در اجلاسی که با مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو برگزار می‌شد شرکت کند؛ اجلاسی که روسیه و چین هم در سال ۲۰۰۶ به آن پیوستند.

 

اندیشکده شورای آتلانتیک : نقش محوری اروپا در مذاکرات هسته‌ای ایران

 

■ تغییر در ریاست‌جمهوری ایران عامل اصلی در پیشرفت مذاکرات هسته‌ای ■

با بر سر کار آمدن باراک اوباما به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا در سال ۲۰۰۹ میلادی، باز هم پیشرفتی در کار مذاکره‌کنندگان آمریکایی مشاهده نشد تا اینکه حسن روحانی در سال ۲۰۱۳ رئیس‌جمهور ایران شد و محمود احمدی‌نژاد از دولت کنار رفت. روحانی بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ میلادی اصلی‌ترین مقام ایرانی در مذاکرات هسته‌ای بود. تغییر در سِمت‌ها و سیاست‌های ایران، و افزایش تمایل آمریکا به انجام گفتگوهای دوجانبه با ایران به حصول توافق موقت در نوامبر سال ۲۰۱۳ میلادی انجامید؛ سپس تفاهم سیاسی در دوم آوریل بر سر پارامترهای توافق بلندمدت، و اکنون هم روند فشرده مذاکرات که با هدف دستیابی به توافق جامع قبل از ۳۰ ژوئن در حال انجامند.

 

■ در صورت دستیابی به توافق تحریم‌های ایران به صورت تدریجی برداشته خواهند شد ■

«ژرارد آرو» (سفیر فرانسه)، «پیتر ویتیگ» (سفیر آلمان) و «پیتر وست‌ماکوت» (سفیر انگلیس) در نشست روز سه‌شنبه اعلام کردند که هیچ‌کدام از این سه کشور حاضر به توافق بد با ایران نیستند اما توافقی را می‌پذیرند که در آن تحریم‌ها به تدریج برداشته شود و موانع روشن و قطعی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال گردد. برخلاف آنچه برخی مقامات ایرانی، از جمله آیت‌الله سید علی خامنه‌ای رهبر ایران، اعلام کرده‌اند، سفیران این سه کشور بیان داشتند که برداشتن تحریم‌ها به‌صورت تدریجی و تنها زمانی انجام خواهد شد که ایران مفاد اصلی توافق را در راستای محدود کردن برنامه هسته‌ای خود اجرا نماید. ویتیگ در این نشست پیش‌بینی کرد که تحریم‌ها، در بهترین حالت، تا قبل از پایان سال جاری برداشته نخواهند شد.

 

■ تلاش تمامی طرفین برای متقاعد نمودن افکار عمومی نسبت به توافق هسته‌ای ■

«پیتر وست‌ماکوت»، سفیر انگلیس درباره اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای و سایرین در مورد ممنوعیت بازدید و بازرسی از تأسیسات نظامی ایران هشدار داد. به عنوان مثال وی به اهمیت و نقش افکار عمومی در تمامی طرفین اشاره کرد. وی در این باره عنوان کرد: «هرکدام از طرفین مشغول آن‌ هستند تا به مردم خود توضیح دهند که چرا آنچه تاکنون بر سر آن توافق کرده‌اند به نفع آن‌هاست. هیچ یک از طرفین نخواهد گفت که ما تسلیم طرف مقابل شده‌ایم و یا اینکه این توافق یک توافق بد است». «ژرارد آرو» شرط بازگشت فوری تحریم‌ها را توصیف کرده که اگر موضوع اجرای فوری و مجدد تحریم‌ها علیه ایران به تأیید سه عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد یعنی آمریکا، فرانسه و انگلیس برسد، روسیه و چین (اعضاء دیگر گروه ۱+۵ در مذاکرات با ایران) نتوانند از این امر جلوگیری کنند.

 

اندیشکده شورای آتلانتیک : نقش محوری اروپا در مذاکرات هسته‌ای ایران

 

■ در صورت کارشکنی آمریکا در مذاکرات نظام تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران سست خواهد شد ■

آرو همچنین بیان کرد که مذاکرات نقطه اوج غلوآمیزی خواهد داشت و حل دشوارترین مسائل بر عهده وزرای خارجه شش کشور خواهد بود. وی در ادامه پایان مذاکرات را مبهم و نامشخص توصیف کرد و احتمال داد که روند گفتگوها پس از ضرب‌الاجل تعیین‌شده در ۳۰ ژوئن نیز ادامه پیدا کند. سفرای این سه کشور در پاسخ به این پرسش که در صورت عدم حصول توافق چه خواهد شد، بیان داشتند که بستگی دارد بیشترین تقصیرها به گردن کدام یک از طرفین باشد. ویتیگ در این باره گفت: «اگر آمریکا بیش از بقیه مقصر باشد، باید فکر نظام تحریم‌های بین‌المللی را از سر بیرون کنیم. از نظر بسیاری از کشورها، کنگره آمریکا مانع از توافق شده تا شاید نظام فعلی تحریم‌ها را زیر سؤال ببرد… بنابراین به نظر من اگر جامعه بین‌المللی به این نتیجه برسد که ایران در این قضیه مقصر نیست در آنصورت خطراتی را در پی خواهد داشت و جامعه بین‌المللی که در سال‌های اخیر از انسجام و استحکام بالایی برخوردار بود به احتمال زیاد سست خواهد شد».

 

■ جامعه بین‌الملل تمایل چندانی برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران نخواهد داشت ■

وست‌ماکوت در پایان افزود: «اگر شرایطی به وجود بیاید که ما از مذاکرات کناره‌گیری کنیم یا اگر کنگره آمریکا مانع از حصول توافق شود، در آنصورت جامعه بین‌المللی دیگر تمایل نخواهد داشت که به گزینه افزایش تحریم‌ها علیه ایران بیندیشد. من احساس می‌کنم که ما تقریباً بالاترین میزان ممکن تحریم‌های بین‌المللی را علیه اقتصاد ایران اعمال کرده‌ایم…».