چرا دور جدید تحریم های ایران آغاز شد؟

به گزارش پارس به نقل از فارس، آنچه پیش رو است بخشی از کتاب «بحران ساختگی: داستان ناگفته هراس از ایران هسته‌ای» دکتر گرت پورترGareth Porterروزنامه‌نگار ، تاریخدان، نویسنده و تحلیلگر مستقل سیاست‌های خارجی و نظامی آمریکاست.

او در دوره جنگ ویتنام، علیه جنگ فعالیت می‌کرد و پس از آن نیز در یک موسسه تحقیقاتی ضد جنگ در واشنگتن به فعالیت‌هایش ادامه داد.

پورتر در رشته سیاست بین‌الملل، از دانشگاه شیکاگو مدرک کارشناسی ارشد گرفته و همچنین دوره دکترای خود در رشته مطالعات جنوب شرقی آسیا را در دانشگاه کورنل گذرانده است.

او همچنین در سیتی کالج نیویورک و آمریکن یونیورسیتی درس مطالعات بین‌الملل را تدریس کرده است.

اوباما نه تنها درباره مذاکرات مستقیم با ایران بر سر مسأله هسته‌ای بلکه شاید حتی در مورد ایجاد روابط جدید، جدی به نظر می‌رسید.

او در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۰۸، برقراری ارتباطات دیپلماتیک نزدیک با ایران را یکی از سیاست‌های اصلی خود در روابط خارجی اعلام کرده بود و حتی در اولین هفته‌های تصدی ریاست جمهوری خود، یک پیام تبریک تلویزیونی به مردم و «رهبران» ایران به مناسبت سال نوی ایرانی (نوروز) ارسال کرد که نشان می‌داد اوباما خواستار روابط «صادقانه و مبتنی بر احترام متقابل» است.[۱]

اما موضع عمومی اوباما با تصمیماتی که وی عملاً در طول اولین هفته‌های تصدی ریاست جمهوری اتخاذ کرد تناقض داشت.

سال ۲۰۱۲ بود که معلوم شد سیاست واقعی اوباما در برابر ایران تا چه حد با آنچه عموم مردم درک کرده بودند، فاصله داشت.

این سیاست از سه بعد مهم، ارتباط نزدیکی با سیاست ضد‌ایرانی دولت نتانیاهو -که تازه روی کار آمده بود- داشت: اول اینکه اوباما به طور پنهان اجازه اجرای حمله سایبری مشترک آمریکایی- اسرائیلی به تأسیسات غنی‌سازی ایران در نطنز را صادر کرد، دوم، او در برابر ایران آن موضع دیپلماتیکی را اتخاذ کرد که مورد قبول نتانیاهو بود و نتانیاهو نیز در عوض با توقف شهرک‌سازی در کرانه باختری موافقت کرد و سوم اینکه اوباما از تهدید حمله نتانیاهو به ایران استفاده کرد تا اهرمی برای فشار دیپلماتیک بر تهران به دست آورد.

همزمان با مذاکرات هسته ای اوباما برای تحریم‌های اقتصادی جدی‌تر علیه ایران در صورت نپذیرفتن پیشنهاد آمریکا آماده می‌شد؛ خط مشی‌ای که آشکارا نقش دیپلماسی را کم‌رنگ می‌کرد.

اوباما بلافاصله پس از مراسم تحلیف خود در سال ۲۰۰۹، شروع به دیدارهای منظم با متخصصان جنگ سایبری در آژانس امنیت ملی[۲] و سازمان سیا کرد که مامور اجرای برنامه‌ای تحت عنوان «بازی‌های المپیک» بودند.

این برنامه در دولت جرج بوش آغاز شده بود. طولی نکشید که او مجوز اولین حمله سایبری برنامه‌ریزی شده به تأسیسات غنی‌سازی ایران در نطنز را صادر کرد.[۳]

اوباما برنامه جنگ سایبری علیه ایران را که هم بوروکراسی امنیت ملی آمریکا و هم اسرائیل به آن کاملاً متعهد شده بودند، عملی می‌ساخت. این برنامه حاصل نزدیک به سه سال تلاش آژانس امنیت ملی، در همکاری با دایره منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای سازمان سیا و اسرائیل بود که به طور مشترک مسئولیت وارد کردن یک ویروس رایانه‌ای به نیروگاه نطنز را بر عهده داشتند.[۴]

این اولین حمله سایبری بود که از سوی یک کشور با هدف تخریب کامل زیرساخت غیرنظامی یک کشور دیگر اجرا می‌شد.
همزمان با مذاکرات هسته ای اوباما برای تحریم‌های اقتصادی جدی‌تر علیه ایران در صورت نپذیرفتن پیشنهاد آمریکا آماده می‌شد؛ خط مشی‌ای که آشکارا نقش دیپلماسی را کم‌رنگ می‌کرد.

اوایل مارس ۲۰۰۹، دانیل گلیسر،[۱۸] معاون وقت وزیر خزانه‌داری به بروکسل فرستاده شد تا به مقامات اتحادیه اروپایی درباره سیاست «دوبعدی» دولت اوباما گزارش دهد.

پیام گلیسر این بود که «تعامل» تنها زمانی موفق خواهد بود که «تنبیه و پاداش‌ها» با هم ترکیب شوند؛ [۱۹]ماه آوریل نیز هیلاری کلینتون،[۲۰] وزیر خارجه آمریکا به کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان اطلاع داد دولت «مسیر دیپلماتیک» را روشی می‌داند برای «به دست آوردن اعتبار و نفوذ در میان ملت‌هایی که به آمریکا کمک خواهند کرد تا طبق خواسته ما، دایره تحریم‌ها تنگ‌‌تر و فلج‌کننده‌تر شود».[۲۱]

تابستان ۲۰۰۹، اوباما یک تصمیم راهبردی در رابطه با ایجاد روابط دیپلماتیک جدی با ایران اتخاذ کرد.

اوباما در واکنش به نامه ایران به آژانس مبنی بر درخواست کمک برای به دست آوردن منبع جدید سوخت جهت تغذیه رآکتور تحقیقاتی تهران[۲۲] -که ایزوتوپ‌هایی برای درمان بیماران سرطانی تولید می‌کرد- طرح پیشنهادی سیمور را که «تبادل سوخت» بود، در دستور کار قرار دارد.

این طرح ایران را ملزم می‌کرد حدود سه‌چهارم از ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به مدت یک سال یا بیشتر در ازای وعده تأمین منابع مورد نیاز برای رآکتور تحقیقاتی تهران از کشور خارج کند.

طرح یاد‌‌شده احتمالاً به این دلیل که ایران را از اهرم فشار اصلی‌اش در مذاکرات محروم می‌کرد، مورد پذیرش این کشور نبود، لذا هدف آمریکا از ارائه آن افزایش حمایت لازم برای تحریم پس از امتناع تهران از پذیرش آن بود.[۲۳]

پس از شکست گفتگوها درباره مبادله سوخت، به دلیل موضع «یا قبول کن یا رد کن» دولت اوباما، آمریکا بلافاصله شروع به کار روی دور جدیدی از تحریم‌های بین‌المللی کرد.

دو هفته پیش از جلسه آمریکا، فرانسه و روسیه با ایران در وین برای بحث درباره طرح آمریکا در بیستم و بیست و یکم اکتبر ۲۰۰۹، جلسه «دولت‌های همفکر در مورد ایران» (شامل آمریکا، متحدین اروپای غربی آن، کانادا، استرالیا، نیوزیلند و ژاپن) بدون اعلان عمومی در واشنگتن برگزار شد تا درباره تحریم‌های جدید علیه ایران بحث شود.

فرضیه ضمنی جلسه این بود که گفتگوهای وین احتمالاً موفقیت‌آمیز نبوده و «مسیر تعامل دیپلماتیک» به طور نامحدود بسته خواهد شد تا کاملاً روی فشار علیه ایران از طریق قطع بیشتر و بیشتر دسترسی ایران به تجارت بین‌المللی تمرکز شود.[۲۴]

پس از شکست گفتگوها درباره مبادله سوخت، به دلیل موضع «یا قبول کن یا رد کن» دولت اوباما، دولت آمریکا بلافاصله شروع به کار روی دور جدیدی از تحریم‌های بین‌المللی کرد.

پی نوشت ها:

[۱] . «متن پیاده‌شده پیام اوباما به مناسبت نوروز»، روزنامه وال استریت ژورنال، ۲۰ مارس ۲۰۰۹.

[۲] . NSA

[۳] . David E. Sanger, “Obama Order Sped Up Wave of Cyberattacks against Iran,” New York Times, June ۱, ۲۰۱۲.

[۴] . James Bamford, “The Secret War,” Wired, June ۱۲, ۲۰۱۳; Ellen Nakashima and Joby Warrick, “Stuxnet Was Work of U.S. and Israeli Experts, Officials Say,” Washington Post, June ۱, ۲۰۱۲.

[۵] . Dennis Ross

[۶] . Trita Parsi, A Single Roll of the Dice: Obama’s Diplomacy with Iran (New Haven, CT: Yale University Press, ۲۰۱۲), ۵۴; author’s interview with Reza Marashi, former State Department Iran desk officer, June ۱۳, ۲۰۱۳.

[۷] . Flynt Leverett and Hillary Mann Leverett, “Have We Already Lost Iran?”, New York Times, May ۲۴, ۲۰۰۹; Robert Dreyfuss, “Dennis Ross’s Iran Plan,” Nation, April ۲۷, ۲۰۰۹.

[۸] . Peter Beinart

[۹] . Daily Beast

[۱۰] . Yitzhak Shamir

[۱۱] . Peter Beinart, “Obama Betrayed Ideals on Israel,” Newsweek, May ۱۱, ۲۰۱۲, http:// mag.newsweek.com/۲۰۱۲/۰۳/۱۱/peter-beinart-obama-betrayed-ideals-on-israel.html

[۱۲] . AIPAC

[۱۳] . Parsi, Single Roll of the Dice, ۱۶۷; Ben Smith, “Democrats Pressure Obama on Israel,” Politico, June ۱, ۲۰۰۹, http://www.politico.com/news/stories/۰۶۰۹/۲۳۲۰۷.html.

[۱۴] . Beinart, “Obama Betrayed Ideals on Israel.”

[۱۵] . Gary Samore

[۱۶] . WMDs

[۱۷] . Transcript, “Iran and Policy Options for the Next Administration. Session I: The Nuclear Dimension and Iranian Foreign Policy,” Council on Foreign Relations Symposium on Iran and Policy Options for the Next Administration, September ۸, ۲۰۰۸.

[۱۸] . Daniel Glaser

[۱۹] . WikiLeaks cable, ۰۹BRUSSELS۵۳۶, US Mission EU to State, “AA/S Glaser Briers EU on Priority,” April ۸, ۲۰۰۹.

[۲۰] . Hillary Clinton

[۲۱] . New Beginnings: Foreign Policy Priorities in the Obama Administration: Hearingon April ۲۲, ۲۰۰۹, before the House Comm. on Foreign Affairs, ۱۱۱th Cong., ۲nd sess., testimony of Secretary of State Hillary Rodham Clinton, ۱۹, ۲۲.

[۲۲] . TRR

[۲۳] . Leverett and Leverett, Going to Tehran, ۳۵۹–۶۱.

[۲۴] . WikiLeaks cable ۱۰ROME۸۱, Embassy Rome to State, “STAFFDEL Kessler discusses Iran with MFA, ENI, PD,” January ۲۲, ۲۰۱۰.