داعش چگونه روی موج سازی رسانه ای پیش روی کرد؟
در کنار آن عنصر جعل نسبت به آموزه‌های اسلام واقعی و فقر و طمع مادی و ماجراجویی نهفته است که البته عصیان و اعتراض نسبت به سلطه کشورهای غربی را هم باید به آن افزود.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- محسن صابر- از آن جایی که رسانه‌ها در عصر ارتباطات بیشترین تأثیرگذاری را بر افکار عمومی دارند، مهمترین بستر برای پیاده سازی اهداف سیاسی، نظامی، اجتماعی و فرهنگی می‌باشند. فعالیت آزادانه و گسترده گروه‌ها در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند دستیابی به هر هدفی را تسهیل نماید. طی چند دهه گذشته، گروه‌های بنیادگرای فراوانی در منطقه ظهور و بروز داشته‌اند. بی‌شک هیچ کدام از آنها مانند داعش در فضای رسانه‌ای حضور نداشته است.
داعش برخلاف القاعده و طالبان در شبکه‌های اجتماعی همچون توئیتر و فیس‌بوک فعال بوده است. بسیاری از اعضا و سمپات‌های این گروهک، صدها حساب در شبکه توئیتر دارند. آنها در این حساب‌ها به صورت شبانه‌روزی اخبار و تصاویر پیشروی‌ها و عملیات‌های انتحاری داعش را منتشر می‌کنند.
دسترسی آسان این شبکه‌ها در میان کاربران کشورهای منطقه، باعث شده تا بسیاری از آنها به دنبال اخبار این گروهک باشند. از طرفی آرمان خلافت اسلامی در منطقه و تبلیغات پر زرق و برق داعش، سبب شده تا تعدادی از کاربران هیجانی و ماجراجو، از روی سرگردانی و بعضاً جویای کار، جذب این تبلیغات شوند.
در واقع انگیزه‌های مالی همواره یکی از راه‌های مؤثر برای جذب نیرو در سازمان‌های تروریستی مانند القاعده و داعش بوده است. داعش با پرداخت‌های مالی بالا و تبلیغات گسترده در مناطق تحت نفوذ در کشورهای عربی و همچنین قفقاز و بالکان، جوانان فقیر و بیکار را جذب می‌کند. علاوه بر این، این گروه با وعده پرداخت مستمری و حقوقی بیشتر به خانواده‌های این افراد پس از مرگشان، انگیزه آنان را برای پیوستن به این گروه ترغیب می‌کند.
ترفند داعش برای تبلیغات و عضوگیری از طریق این شبکه‌های اجتماعی چون توئیتر و فیس بوک می‌باشد. تروریستهای داعشی با تبلیغات نادرست و انحراف در افکار توده‌ها، از طریق به نمایش گذاشتن زندگی رویایی مثلا اسلامی، دختران اروپایی را با عنوان استفاده در کارهای خیرخواهانه و بشردوستانه جذب می‌کند. هر چند که نباید از انگیزه برخی از زنان و دختران عرب و اروپایی برای شرکت در جهاد نکاح در پیوستن به این گروه غافل بود.
رویکردهای رسانه‌ای داعش
از ابتدای شکل‌گیری و حضور داعش در سوریه، عمده هدفگذاری این گروه با استفاده از رسانه پایه‌گذاری شده است. در واقع این گروهک سه جریان عمده را دنبال می‌کند.
۱- از سویی با نمایش و انتشار جنایات و اقدامات وحشیانه خود در فضای رسانه‌ای و به خصوص اینترنت و شبکه‌های مجازی، به دنبال ایجاد ترس و دلهره در میان مردم بوده است.
۲- از سوی دیگر با انتشار و پخش پیشروی‌ها و فتوحات خود در فضای وب، مردم را از عمده فعالیت‌های خود با خبر می‌کند.
۳- انتشار و نمایش برخی صحنه‌های انسان‌دوستانه که در تعارض کامل با جریان اول قرار می‌گیرد، از دیگر رویکردهای تروریستهای داعشی می‌باشد (استراتژی رسانه‌ای داعش، تبیان). به هر صورت داعش تلاش می‌کند که عملیات‌های نظامی‌اش را به صورت کامل، فیلم‌برداری کند تا این فیلم‌ها را با یک تدوین حرفه‌ای در اینترنت منتشر نماید. انتشار فیلم‌های عملیات‌های بزرگ و موفق داعش در عراق و سوریه که با سرودهای جهادی همراه است، باعث جذابیت شده است.
جذب تروریست توسط رسانه و پول
بعد از شکل‌گیری داعش در سوریه، واحد تبلیغات این گروه شکل گرفت. مهمترین عامل تأثیرگذار در افزایش و جذب نیرو، تبلیغات رسانه‌ای این گروه در کشورهای اسلامی منطقه می‌باشد. داعش در مصاحبه‌های خود با اعضای غیرسوری، از آنها می‌خواهند که سایر مسلمانان دیگر را به پیوستن به داعش تشویق کنند.
مهمترین مولفه در یارگیری، حمایت رسانه‌ای برخی از ریش‌سفیدان عشایر سوریه و عراق بود که توسط داعش تطمیع و یا فریب خوردند. چرا که یکی از ترفندهای داعش، جذب اشخاص بانفوذ عشایر در سوریه و عراق است تا به‌دنبال جذب این افراد، باقی افراد آن عشیره هم به داعش بپیوندند. داعش با استفاده از فروش نفت چاههای عراق و سوریه، کمک‌های مالی زیادی به رهبران عشایر سوریه و عراق می‌کند تا آنها با نیروهایشان به داعش بپیوندند. داعش همچنین از اختلافات بین عشایر مختلف استفاده می‌کند تا یک عشیره را به دلیل کینه از عشیره دیگر، به خود جذب کند.
پارادوکس‌های رسانه‌ای داعش
داعش تلاش دارد تا با حضور فعال رسانه‌ای خود موجی فراگیر را در کشورهای اسلامی منطقه ایجاد نماید. لذا بخش زیادی از ظرفیت خود را برای دستکاری در افکار توده‌ها صرف می‌نماید. با نگاهی موشکافانه و دقیق به آرایش رسانه‌ای این گروهک درمی‌یابیم که رفتارهای دوگانه و پر از تناقض بسیار دارند. چرا که از سویی به دنبال قدرت نمایی و از سوی دیگر به دنبال کسب محبوبیت در میان مردم می‌باشند.
برای مثال داعش هم زمان که تصاویر جنایات، سرهای بریده شده و اجساد قتل عام شده را در فضای مجازی پخش می‌کند، از سوی دیگر تصاویری را از خودشان در حال شیر دادن به بچه گربه‌ها و یا بازی کردن با بچه‌ها و پخش کردن بستنی و پشمک، در میان آن ها را نیز انتشار می‌دهد! این امر نشان می‌دهد که داعشی‌ها به دنبال آن هستند که در عین حال که مردم از آنها می‌ترسند، آنها را دوست داشته باشند! داعش برای رسیدن به این اهداف پر از تناقض، رسانه را انتخاب کرده است!
به طور خلاصه می توان گفت رمز پیشروی داعش در استفاده از رسانه و حضور همه جانبه در شبکه‌های اجتماعی می‌باشد. در کنار آن عنصر جعل نسبت به آموزه‌های اسلام واقعی و فقر و طمع مادی و ماجراجویی نهفته است که البته عصیان و اعتراض نسبت به سلطه کشورهای غربی را هم باید به آن افزود.سران قدرت طلب و کاسب داعش هم با استفاده از این عناصر و ادعاهایی واهی به جذب گروه‌های احساسی و خیال‌پرداز به ویژه نوجوانان و جوانان پرداخته و با تکیه بر آموزه‌های سلفی‌گری که قوه تعقل و تفکر را از آنان سلب می‌نماید، پرورش تروریسم وحشی را پیش می‌برند.
ارسال نظر