مذاکرات هسته ای ایران و امریکا به کجا کشیده شد؟ / پیش بینی نیکلا دی ریوری از ناکامی در توافق

 پايگاه خبري تحليلي «پارس»- شواهد نشان می  دهد نگارش متن توافق نهایی میان ایران و 1+5 آغاز خواهد شد. آخرین بار در مذاکران وین 4 که ماه گذشته برگزار شد، دو طرف اعلام کردند فاصله مواضعشان آنقدر زیاد است که نمی توانند نگارش متن توافق نهایی را آغاز کنند.

به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، هنوز روشن نیست در حالی که دو طرف گفته اند اختلاف های مهمی میان آنها وجود دارد، نگارش متن توافق جامع چگونه آغاز خواهد شد؟

ایران و 1+5 هنوز درباره مسائلی همچون ظرفیت غنی سازی، راکتور اراک، مباحث نظامی (موشکی و PMD) و زمان و چگونگی لغو تحریم ها به یک راه حل مشترک نرسیده اند.

این موضوعی است که عباس عراقچی در مجلس آن را تایید کرده و یک دیپلمات ناشناس فرانسوی هم بر آن صحه گذاشته است.

برخی گزارش هاي ايران هسته اي  حکایت از آن دارد که دیدار دوجانبه ایران و امریکا نقش اساسی در این میان ایفا کرده است اما از جزئیات مسئله خبری در دست نیست.

بندی از توافق ژنو می گوید تا وقتی که درباره همه چیز توافق نشده باشد، درباره هیچ چیز توافق نشده است. این بدان معناست که تا وقتی که دو طرف درباره همه مسائل مورد اختلاف به راه حل مشترک نرسیده باشند نمی توانند توافق به یک توافق نهایی دست پیدا کنند.

کارشناسان می گویند در حالب که به وضوح توافق درباره برخی از این مسائل بسیار دشوار است، این اصل به دردسری بر سر راه نگارش متن توافق جامع تبدیل خواهد شد.

جزئیاتی از محتوای مذاکرات هسته ای ایران و امریکا در ژنو
منابع دیپلماتیک می گویند با وجود حجم عظیم اختلافات درباره بسیاری از موضوعات، سه مسئله زمان توافق نهایي، تعیین دامنه ظرفیت غنی سازی مجاز برای ایران در طول گام نهایی و چگونگی لغو تحریم ها اصلی ترین موضوعاتی بوده که عباس عراقچی با ویلیام برنز درباره آن مذاکره کرده است.

به گزارش «پارس»، مذاکرات دوجانبه ایران و امریکا به طور رسمی و علنی و جدا از مذاکرات با گروه 1+5، روزهای دوشنبه و سه شنبه، 19 و 20 خرداد 1393 (9 و 10 ژوئن 2014) در ژنو برگزار شد.

سرپرستی تیم ایران را در این مذاکرات سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و سرپرستی تیم امریکا را ویلیام برنز بر عهده دارد.

جیک سالیوان مشاور امنیت ملی جو بایدن و وندی شرمن معاون سیاسی وزیر خارجه امریکا اصلی ترین اعضای تیم امریکایی بوده اند.

گزارش های خبری نیز نشان دهنده آن است که دو تیم، در دو روز 3 دور مذاکره طولانی انجام داده اند.

با وجود اینکه کارشناسان در تهران اساسا به فعال شدن بیش از حد امریکا در شکل دهی به متن توافق نهایی با 1+5 با بدبینی نگاه می کنند، ولی اطلاعات موجود نشان دهنده این است که در این مذاکرات دولت امریکا از مواضعی که در  وین 4 بیان کرده بود کوتاه نیامده است.

علاوه بر این، دیپلمات هایی که ایران هسته ای با آنها گفت وگو کرده این موضع ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه در امریکا را تایید نمی کنند که این دیدار مشاوره و رایزنی بوده و می گویند در این دیدارها درباره بده بستان هایی واقعی بحث شده است اگرچه نهایتا بده بستانی انجام نشده چرا که این کار باید درون مذاکرات اصلی با 1+5 انجام شود.

یک دیپلمات در تهران گفت: هدف دولت آقای روحانی سرعت دادن به مذاکرات و پرهیز از تمدید توافق ژنو است. دولت می خواهد – و تصور می کند می تواند- قبل از 30 تیر توافق نهایی با 1+5 را به دست بیاورد. اگر هدف سرعت دادن به مذاکره بوده، می توان گفت دیدار ژنو موفق بوده است.

برخی منابع در تهران گفتند تیم های ایران و امریکا برای مذاکرات فشرده تر در هفته های آینده نیز توافق کرده اند.

یک منبع در تهران نيز گفت: «مسئله تمدید توافق ژنو در این دیدار مطرح شده و دو طرف درباره آن توافق اصولی کرده اند. در تهران هم نظر دولت این است که اگرچه بهتر است در همین 6 ماه اول توافق شود، ولی احتمال این موضوع چندان زیاد نیست بنابراین همه با بی میلی در حال آماده شدن برای تمدید توافق ژنو هستند».

با این حال، اطلاعات کسب شده نشان دهنده آن است که درباره مسائلی که دو طرف راجع به آنها دچار اختلافات اساسی بوده اند پیشرفتی مشاهده نشده است.

یکی از این مسائل ظرفیت غنی سازی در ایران است که امریکایی ها می خواهند به حداکثر 4000 ماشین نوع اول محدود شود اما به گزارش «پارس»، ایران با این استدلال که باید توان داخلی تولید سوخت راکتور بوشهر را داشته باشد، با برچیدن حتی یک ماشین هم موافق نیست.

یک منبع گفت: «امریکایی ها می گویند تا وقتی که برنامه غنی سازی ایران محدود نشود، نمی توانند هیچ گامی برای کاهش تحریم ها بردارند».

در مقابل، بر اساس شنیده ها، ایران پیشنهاد کرده شفافیت های بسیار گسترده ای را دربرنامه غنی سازی خود بپذیرد.

مسئله دیگر این است که دولت امریکا اصرار دارد لغو کامل و سریع همه تحریم ها شدنی نیست. در واقع به نظر می رسد دولت امریکا می خواهد لغو تحریم ها یک فرآیند تدریجی باشد و متناسب با میزان پای بندی ایران به تعهداتش در توافق نهایی اجرا شود. ایران این امر را خلاف توافق ژنو می داند و عقیده دارد اصلی ترین موضوع در مذاکرات این است که امریکا تکلیف مسئله تحریم ها را روشن کند.

یک دیپلمات در این باره می گوید: «فقط لغو تحریم ها مهم نیست. این امر باید سریع، پایدار، برگشت ناپذیر و همه جانبه و دارای ضمانت در صحنه عمل باشد. امریکا اگر خواهان توافق نهایی است باید تحریم را به عنوان یک گزینه ایجاد تغییر محاسبه راهبردی در ایران از روی میز بردارد».

علائم حاکی از آن است که یکی از علت های حضور برنز در این مذاکرات هم همین بوده است که وی در دولت امریکا جزو معدود کسانی ارزیابی می شود که می توان جمهوری خواهان را در زمنیه کاهش تحریم ها متقاعد کند.

اطلاعات موجود نشان می دهد موضوع زمان گام نهایی نیز بدل به یک اختلاف حاد شده است.

یک منبع در این باره می گوید: «موضع دقیق امریکایی ها این است که اگر ایران می خواهد تحریم ها کاهش پیدا کند باید برنامه غنی سازی ایران محدود شود و ایران ضمانت کند که حداقل برای 10 سال این برنامه به همان شکل توافق شده باقی می ماند».

این در حالی است که ایران زمان بندی 10 ساله را کاملا غیر واقع بینانه می داند و عقیده دارد این زمان با هدف تاثیرگذاری بر محیط داخلی ایران تنظیم شده است.

امریکا در آغاز خواهان محدودیت 20 ساله شده بود ولی اکنون موضع خود را تعدیل کرده است.

کارشناسان در تهران می گویند با وجود فشرده شدن مذاکرات، به نظر نمی رسد که در مذاکرات وین 5 نیز پیشرفتی حاصل شود.

یک کارشناس ارشد در تهران می گوید: «توافق و بده بستان نهایی فقط در دقیقه 90 و شاید هم ر وقت اضافه یعنی زمانی که دورنمای شکست مذاکرات آشکار شده و بحران ناشی از آن قریب الوقوع باشد، حاصل خواهد شد. تا قبل از آن، هر دو طرف تا جایی که می توانند چانه زنی خواهند کرد».
دیپلمات بلند پایه فرانسوی: تا 30 تیر توافق نمی شود.

دیپلمات بلند پایه فرانسوی: تا 30 تیر توافق نمی شود
یک دیپلمات بلند پایه فرانسوی به خبرنگاران گفته است به دلیل اختلاف درباره مسائلی مانند فردو، نظنز و ذخایر هسته ای ایران تا روز 30 تیر (20 ژوئیه) توافقی میان ایران و 1+5 حاصل نخواهد شد.

به گزارش «پارس»، این دیپلمات فرانسوی که نام وی فاش نشده این موضوع را در یک نشست توجیهی با خبرنگاران در محل وزارت خارجه فرانسه در پاریس مطرح کرده است.

حدس زده می شود وی نیکلا دی ریوری نماینده 1+5 در مذاکرات باشد.

وی با بيان اينکه توافق هسته اي ايران و آمريکا بر همکاري در همه پرونده ها تاثير مي گذارد، گفته است: «در دوره رياست جمهوري حسن روحاني مذاکرات بسيار جدي شده و تلاش طرف ايراني براي حل مسئله را ملاحظه مي کنيم».

اين ديپلمات فرانسوي با اين ادعا که  هيچ نشانه اي از امکان امضاي توافق در زمان اعلام شده 20 ژوئيه وجود ندارد، گفت که ممکن است اين زمان تمديد شود.

وي اضافه کرده است: «احتمالا ما به توافقي تا 20 ژوئيه آينده دست نخواهیم یافت زيرا همچنان شکافي وسيع بين آنچه غرب مي خواهد و آنچه تهران بدنبال آن است، وجود دارد».

ديپلمات فرانسوي به مهمترين اختلافاتي که تاکنون مانع رسيدن به راه حل با تهران شده است، اشاره کرد و گفت: «تاکنون توافقي در خصوص سطح غني سازي اورانيوم دست نيافته ايم و بين آنچه تهران مي خواهد و آنچه ما مي گوييم اختلاف وجود دارد. تهران تاکنون سرنوشت ذخاير اورانيوم خود را مشخص نکرده و به توافقي در خصوص تاسيسات فردو، اراک و نطنز دست نيافته ايم».

بر اساس گزارش ايران هسته اي، اين ديپلمات فرانسوي افزود: «ما خواستار حل وفصل موضوع بگونه اي نيستيم که يک طرف به طرف ديگر امتيازات رايگان بدهد، بلکه بزودي دو طرف براي رسيدن به توافق امتيازات متقابل خواهند داد».

وي درباره عراق هم گفته است: «ايران از حوادت جاري و کنوني در عراق بسيار ناراحت و مشوش است و ايران بزودي از نتايج اين رخدادهاي عراق تاثير مي پذيرد. توافق بين تهران و واشنگتن در خصوص موضوع هسته اي ايران، بزودي نتايج آن از طريق همکاري در پرونده هاي ديگر آشکارمي شود».