به گزارش پارس به نقل از دنیای اقتصاد: طی سال هایی که صنعت خودرو کشور در اوج بود، خودروسازی خصوصی تنها سه درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده بود حال آنکه در دوران رکود این صنعت سهم این بخش از نیم درصد نیز کمتر شده است. گذشته از مشکلاتی که این روزها گریبانگیر شرکت های خودروساز شده، افزایش نرخ ارز و همچنین تشدید تحریم های غربی بیش از هر زمان دیگری خودروسازی خصوصی را با مشکلات متعدد مواجه کرد؛ به طوری که مصائب مذکور حتی برخی از شرکت ها را از دور خارج کرده و از بعضی دیگر شرکت ها نیز تنها نامی باقی مانده است.
با نگاهی به آمار تولید بخش خصوصی می توان متوجه شد همانطور که دولت نسبت به مشکلات خودروسازان در شرایط کنونی بی تفاوت است کمترین توجهی نیز به خودروسازی خصوصی ندارد و این بی توجهی ها بیشتر از آنی است که این بخش کوچک و نحیف از صنعت خودروسازی کشور تحمل فشار آن را داشته باشد. این بخش از تولید خودرو که در واقع به مونتاژ برخی محصولات خارجی مشغول است، هر چند کوچک است و چیزی حدود نیم درصد از نیاز بازار داخلی به خودرو را تامین می کند، اما به هر حال دستی در تولید دارد و نیروی انسانی و متخصص زیادی در آن مشغول به کار هستند که همین مسائل لزوم توجه به این بخش را توجیه می کند.
اما آمار تولیدات بخش خصوصی نشان می دهد که در حال حاضر تولیدات این بخش افت شدیدی پیدا کرده است و برخی از شرکت ها به دلیل تعطیل بودن خط تولیدشان عملا از چرخه تولید حذف شده اند. آن بخش از شرکت هایی هم که تولیدشان کمابیش ادامه دارد مشغول مونتاژ خودروهای چینی هستند، خودروهایی که روزگاری مسوولان صنعتی کشور از آن فرار می کردند و حالا تنها تکیه گاه خودروسازان شده است، چه خودروسازان بخش خصوصی و چه دو خودروساز بزرگ.
حضور پررنگ چینی ها در شرکت های خصوصی در حالی است که دیگر از فیات، فولکس واگن یا هیوندایی که برندهای معتبر موجود در میان تولیدات بخش خصوصی بودند خبری نیست و ژاپنی های حاضر در خطوط تولید خصوصی ها هم بیش از پیش ضعیف شده اند.
خصوصی ها؛ بخشی که دیده نشد
اما ضربه ای که بخش خصوصی از مشکلات اقتصادی کشور متحمل شده بیشتر از دو خودروساز بزرگ خواهد بود، زیرا توجهی که به این بخش می شود بسیار کمتر از دو خودروساز بزرگ است هرچند حالا به خودروسازان بزرگ هم توجه چندانی نمی شود. اما از طرفی می توان تهدیداتی که برای این بخش پیش آمده است را به نوعی فرصت هم تلقی کرد، زیرا با کاهش تولیدات داخلی ها و البته افزایش قیمتی که آنها داشته اند، برخی شرکت ها می توانند با ظرفیت بیشتری به تامین بازار داخل بپردازند. همان طور که هم اکنون هم شاهد مدل هایی جدید از خودروهای چینی در خیابان ها و استقبال مردم از آنها هستیم.
اما محمدرضا نجفی منش، عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان در رابطه با افت تولید بخش خصوصی عقیده دارد که افت تولید سرنوشت تمام تولیدکنندگان خودرو طی یک سال و نیم گذشته بوده است. نجفی منش در این رابطه می گوید: بحث اساسی این است که ما باید مشکل تحریم را هرچه سریعتر حل کنیم اگر نه گرفتاری ها برای همه چند برابر می شود خصوصا بخش خصوصی که وابسته به واردات هستند. او در رابطه با امکان ورود بخش خصوصی به چرخه داخلی سازی برای بهبود مسیر تولید به خبرنگار دنیای اقتصاد می گوید: این بخش نمی تواند به عمق داخلی سازی راه پیدا کند، کاری که ما باید انجام بدهیم این است که سرمایه گذار های خارجی را جذب کنیم، اما متاسفانه در حال حاضر هر کسی که از راه دور به وضعیت ما نگاه می کند، تمایلی به حضور در ایران نشان نمی دهد.
ساسان قربانی، دبیر انجمن قطعه سازان هم در رابطه با وضعیت تولیدکنندگان بخش خصوصی عقیده دارد نادیده گرفتن بخش خصوصی عادلانه نیست، زیرا آنها دارایی ها و توان مالی خودشان را وارد چرخه تولید کرده اند که در نتیجه نبود یک محیط کسب و کار استاندارد هر لحظه امکان دارد از بین برود.
هرچند بخش خصوصی با توجه به عنوانی که دارد باید روی پای خودش باشد، اما به هر حال وجود فضای کسب و کار استاندارد برای نتیجه دادن فعالیت های اقتصادی این بخش ضروری است و فراهم کردن این فضا هم بر عهده دولت است.
اما قربانی در توضیح بیشتر حرف خود می گوید: ما نه محیط کسب و کار مناسب داریم، نه مناسبات بین المللی مناسبی داریم، نه سیستم بانکی، نه برنامه جامع برای تولید به علاوه بسیاری کاستی های دیگر که تمام اینها باعث می شوند علاقه ای برای حضور در این بخش وجود نداشته باشد.
با توجه به گفته های قربانی به نظر می رسد اگر خودروهای چینی هم نبودند تا به حال این بخش از تولیدکنندگان خودرو نیز از میان رفته بود. به عقیده قربانی با توجه به نبود شرایط مناسب برای سرمایه گذاری و بدتر شدن روز به روز تولید، کم کم سرمایه ها از سمت تولید تغییر جهت داده و به سوی کارهای ساختمانی، خرید و فروش زمین، تجارت و بازرگانی می رود، زیرا سرمایه دار احساس می کند که امنیت نسبی این بخش ها بیشتر از تولید است.
قربانی امیدوار است دولت روحانی با یک برنامه مدون برای صنعت کشور پیش برود، اتفاقی که در سال های قبل رخ نداد.
اما برنامه مدون از آنجایی برای تولید ضروری است که کارشناسانی نظیر قربانی عقیده دارند صنعت فرآیندی بلند مدت است که اگر ثبات اقتصادی و ثبات محیطی در کشور وجود نداشته باشد نه بخش خصوصی قادر به تولید خواهد بود و نه سرمایه گذار خارجی حاضر به ورود به کشور خواهد شد.
بخش خصوصی، در سراشیبی سقوط
هر چند بخش خصوصی هیچ گاه توان رقابت با دو خودروساز بزرگ کشور را در تولید نداشته، اما این بار در افت تولید رقابت تنگاتنگی میان این دو بخش صورت گرفته است.
خودروسازان بخش خصوصی در خرداد امسال ۲ هزار و ۴۳۳ خودرو تولید کرده اند و در سه ماه بهار نیز به صورت کلی ۶ هزار و ۳۱۰ دستگاه خودرو مونتاژ و روانه بازار کرده اند. این در حالی است که تولیدات بخش خصوصی در بهار سال گذشته ۹ هزار و هزار و ۳۴۶ دستگاه خودرو سواری بوده که نسبت به بهار سال قبل تر خود، یعنی سال ۹۰ شاهد رشد ۲ هزار و ۲۶۹ دستگاهی بوده است.
در واقع تولیدات بخش خصوصی در خرداد امسال افتی ۵۶/۶۷ درصدی نسبت به سال گذشته داشته است.
اما در بهار امسال تولیدات بخش خصوصی نه تنها رشدی نداشته، بلکه خبر از افت ۳ هزار و ۳۶ دستگاهی این بخش دارد. هرچند این میزان از تولید هم وابسته به محصولات چینی است که بیشتر در شرکت مدیران خودرو مونتاژ می شود. کرمان موتور هم که به تولید محصولات چینی با برند لیفان مشغول است، به ظاهر در سه ماه ابتدایی امسال هیچ تولید نداشته؛ اما از آنجایی که محصولات این شرکت در خیابان ها به وفور دیده می شود و حتی نمایندگی های این شرکت هم مشغول فروش خودروهای صفر این شرکت هستند، به نظر می رسد این شرکت آماری از میزان تولیدات خود به دفتر صنایع ماشین سازی و نیرو محرکه وزارت صنعت، معدن و تجارت ارائه نداده است. اما مدیران خودرو بیشترین میزان تولید را در میان دیگر شرکت های بخش خصوصی داشته است. جمع تولید این شرکت که محصولاتش از کوچک ترین خودروی بازار؛ یعنی ام. وی. ام ۱۱۰ شروع می شود و تا خودروی شاسی بلند X۳۳ ادامه دارد، در خرداد ماه ۲ هزار و ۳۸۵ دستگاه بوده که نمایانگر افتی ۴۸.۸ درصدی نسبت به همین ماه در سال گذشته دارد.
آمار تجمیعی فصل بهار هم تولیدات این شرکت را ۶ هزار و ۱۱۶ دستگاه نشان می دهد که افتی برابر ۵/۲۰ درصد را نسبت به سال گذشته نشان می دهد. بعد از مدیران خودرو بیشترین تولید مربوط می شود به گروه بهمن که در خرداد ماه تنها ۴۸ دستگاه مزدا۳ تولید کرده است و این ۴۸ دستگاه تمام محصولی بوده که این شرکت طی یک ماه در خطوط تولید خود مونتاژ کرده است. آمار تجمعی گروه بهمن هم وضعیت بهتری ندارد و این گروه در سه ماه ابتدایی امسال موفق به مونتاژ ۱۵۷ دستگاه خودرو شده است که حکایت از افت ۹/۶۸ درصدی این شرکت نسبت به سال گذشته دارد. یکی از دلایل افت شدید تولید این گروه، می تواند رشد ناگهانی قیمت محصولات این شرکت و کاهش قدرت خرید مردم باشد، هر چند مشتری های بازار خودرو همیشه از محصولات ژاپنی استقبال کرده اند، اما مساله افزایش قیمت این بار خیلی جدی بوده که این محصول پرطرفدار بازار را با کاهش تقاضا مواجه کرده است.
دیگر خودروساز بخش خصوصی گروه راین است که تولیدش در خرداد صفر بوده، اما آمار تجمیعی آن تولید ۳۷ دستگاه خودرو در فصل بهار را نشان می دهد که مربوط می شود به خودروی ولیکس C۳۰ دنده ای که مانند بسیاری از محصولات خصوصی ها خودرویی از چین است. خودروسازان راین هم محصولات هیوندای کره را به تولید می رسانده و هم گریت وال چین را که البته آمار تنها تولید محصول چینی این شرکت را تایید می کند. تولید سه ماهه ۳۷ دستگاهی برای خودروسازان راین افتی ۸۹/۷ درصدی را به همراه داشته و از طرفی می تواند به معنای حذف تدریجی مونتاژ محصولات هیوندایی در ایران باشد. خودروسازان راین قبلا محصولاتی مانند هیوندایی آوانته و هیوندایی ورنا را به تولید می رساند.