پس از نیم قرن ترکمنستان "دروازه جهنم" را میبندد

دروازهٔ جهنم یا دروازهٔ دوزخ  (به ترکمنی: Jähennem derwezesi/جهنم دروازه‌سی) یک میدان گازی در کنار روستای دروازه در قره‌قوم، استان آخال ترکمنستان است.  دروازهٔ جهنم  گودالی عظیم به قطر حدود ۷۰ متر و گودی بیشینه تا ۲۰ متر که در آتش ناشی از تراوش گاز طبیعی، از سال ۱۴۴۹ در حال سوختن است. بوی گاز و ترکیبات دارای گوگرد  دروازهٔ جهنم  تا مسافت زیادی در اطراف گودال به مشام می‌رسد. محدودهٔ حرارت غیرقابل تحمل  دروازهٔ جهنم  تا حدود ۶۰ متری لبهٔ گودال می‌رسد. مختصات تقریبی گودال عبارتند از: طول جغرافیایی ۵۸ درجه و ۲۶ دقیقه و ۲۱٫۸ ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی ۴۰ درجه ۱۵ دقیقه و ۹٫۴ ثانیه شمالی.

وقوع اتفاقی جالب در مرز ایران و ترکمنستان

در سال ۱۹۷۱ مهندسان شوروی یک میدان گازی را کشف کردند اما پس از شروع حفاری، زمین ریزش کرد و گودالی عمیق به وجود آمد که از آن گاز خارج می‌شد. چون متخصصان نتوانستند جلوی نشت گاز را بگیرند، تصمیم گرفتند که گودال را بسوزانند تا گازش تمام شود. حالا بیش از ۵۰ سال است که این گاز می‌سوزد.

قربان‌قلی بردی‌محمداف، رییس‌جمهوری ترکمنستان خواستار اطفای شعله‌های آتش گاز طبیعی در گودال معروف به «دروازه جهنم» شد.

این گودال بزرگ واقع در ۲۶۰ کیلومتری عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان یکی از معروف‌ترین مناظر این کشور محسوب می‌شود. «دروازه جهنم» اکنون مقصد اغلب گردشگرانی است که به ترکمنستان سفر می‌کنند.

قربان‌قلی بردی‌محمداف روز شنبه به مسئولان دولت این کشور دستور داد که راه‌های اطفای آتش در این گودال بزرگ را بررسی کنند. به گفته او «دروازه جهنم» آسیب‌های زیست‌محیطی به بار می‌آورد و سلامت ساکنان منطقه را نیز به خطر می‌اندازد.

بنا به روایت رسمی رسانه‌های ترکمنستان این گودال بزرگ در جریان عملیات حفاری گاز در سال ۱۹۷۱ میلادی شکل گرفت و زمین‌شناسان برای جلوگیری از نشت گاز آن را به آتش کشیدند زیرا انتظار داشتند که این آتش طی چند هفته خاموش خواهد شد.

این در حالی است که شعله‌های آتش در این گودال با قطر حدودا ۶۰ متری آن تاکنون با وجود گذشت نیم قرن خاموش نشده است. امری که باعث شد این گودال که عمق آن به ۲۰ متر می‌رسد «دروازه جهنم» نام بگیرد.

مسئولان ترکمنستان پیش از این تلاش‌هایی برای مهار شعله‌های آتش در این گودال بزرگ کرده بودند اما این تلاش‌ها بی‌نتیجه بود.

ره آورد رئیس جمهور از ترکمنستان

جغرافیا دروازهٔ جهنم 

روستای دروازه در میانهٔ صحرای قره‌قوم در فاصلهٔ ۲۶۰ کیلومتری شمال شهر عشق آباد قرار گرفته‌است. منابع گاز طبیعی کشف شده در این منطقه از جمله بزرگ‌ترین منابع گازی جهان به شمار می‌آیند.

تاریخچه دروازهٔ جهنم 

به دنبال فعالیت‌های اکتشاف نفت در محدودهٔ یاد شده در سال ۱۹۷۱ میلادی توسط محققان اتحاد جماهیر شوروی این میدان گازی در محل کشف شد. در پی نصب تجهیزات برای حفاری چاه‌های اکتشافی و شناسایی میزان ذخایر گازی میدان، توسط گروه‌های اکتشافی یاد شده، و پس از شروع عملیات حفاری، زمین مجاور دکل حفاری و تأسیسات جانبی در حفره‌ای عظیم ریزش کرد و ناپدید شد. گرچه در این حادثه به کسی آسیب نرسید اما در پی ریزش و پدید آمدن گودال بزرگ، مقادیر بسیار زیادی گاز و خصوصاً گاز متان در فضا پخش گردید که باعث بروز خطرات محیط زیستی در منطقه و تهدیدی برای سلامتی ساکنان روستا گردید.

به علت سمی بودن گازها متخصصان به جای کنترل مخزن با هزینه‌های سنگین تصمیم به سوزاندن آن‌ها گرفتند چرا که در چنین حالاتی که کنترل منابع نشت گاز غیرممکن یا پرهزینه می‌باشد راه‌حل بعدی سوزاندن گازهای سمی است. با این تصور که گازهای محدوده سوخته و آتش خاموش می‌شود اقدام به آتش زدن گودال نمودند ولی برخلاف تصور آن‌ها آتش تاکنون (سال ۲۰۲۱ میلادی) ادامه دارد و با توجه به وجود منابع گاز و نفت در آن منطقه کماکان ادامه خواهد داشت.

در آوریل ۲۰۱۰ میلادی قربان‌قلی بردی‌محمدف رییس جمهور ترکمنستان از محل بازدید کرد و برای جلوگیری از اثر منفی گودال مشتعل بر روی سایر فعالیت‌های توسعهٔ میدان‌های گازی منطقه، تصمیم به کنترل گودال گرفته‌اند اما دروازهٔ دوزخ همچنان در حال سوختن می‌باشد و یکی از جاذبه‌های گردشگری ترکمنستان نیز به شمار می‌آید.

اینگونه مسائل در مناطق دارای مخازن نفت و گاز اتفاق می‌افتد که از آن جمله می‌توان به نشت و شعله‌ور شدن گازهای قابل اشتعال در مناطقی از شهر مسجد سلیمان واقع در استان خوزستان ایران نیز اشاره کرد. در موارد متعددی از حفره‌های کوچه‌ها یا حیاط بعضی خانه‌ها شعله‌های آتش موقت و گاه دائمی گزارش شده‌است.

علت اصلی قطع گاز از ترکمنستان به ایران