هر آن چه لازم است درباره احساس طرد شدن بدانید

احساس طرد شدگی را می‌توان در مقیاس‌های کوچک و بزرگ در زندگی روزمره تجربه کرد. بااینکه طرد شدن بخشی از زندگی است، اما کنار آمدن با بعضی از انواع طرد شدگی از بعضی دیگر دشوارتر است. یک مشاور یا دکتر روانشناس ممکن است بتوانند به فرد کمک کند تا با  ترس از طرد شدن و نگرانی که از این طرد شدن حاصل می‌شود مقابله کند.

روانشناسی طرد شدگی

طرد شدن می‌تواند در شرایط مختلفی روی دهد. به‌طورمعمول، طرد شدن یعنی یک نفر یا مجموعه‌ای از افراد فرد دیگری را رد کنند. مثلاً یک نفر ممکن است یک هدیه را رد کند یا نپذیرد.

در روانشناسی، طرد شدن اغلب به حس خجالت، ناراحتی یا غم و اندوهی که فرد زمانی که توسط دیگران پذیرفته نمی‌شود اطلاق می‌گردد. یک فرد ممکن است وقتی شریک زندگی‌اش به رابطه‌شان خاتمه می‌دهد احساس طرد شدگی کند.

کودکی که چند دوست محدود داشته یا هیچ دوستی ندارد ممکن است احساس طرد شدن از سوی هم سن و سالانش کند. فردی که به فرزندخواندگی گرفته‌شده هم ممکن است احساس رد شدن و پذیرفته نشدن از سوی پدر یا مادر اصلی‌اش را بکند.

رد شدن هم‌چنین می‌تواند به وقایعی از زندگی که به روابط، ارتباطی ندارند برگردد، مثلاً سمت کاری مطلوبتان نصیبتان نشده یا دانشگاه موردعلاقه شما با درخواستتان موافقت نکرده. بااینکه هر نوع احساس طرد شدگی دردناک است، اما برخی از آن‌ها ممکن است نسبت به دیگر موارد تأثیرگذارتر و حیاتی‌تر باشند.

ازآنجایی‌که اکثر انسان‌ها خواهان برقراری ارتباط اجتماعی بوده و بسیاری از افراد به دنبال پذیرفته شدن از سوی جامعه هستند، طرد شدن می‌تواند احساسات و عواطف منفی در فرد برانگیزد.

ترس از طرد شدن

 باور افراد بر این است که احساس طرد شدن در طول زمان به‌عنوان عاملی تکاملی شکل‌گرفته تا به‌عنوان زنگ خطری برای انسان‌های اولیه که در معرض خطر تبعید شدن از قبیله خود قرار داشتند، عمل کند.

وقتی یک نفر به طرز ناراحت‌کننده از سوی دیگران در قبیله‌اش طرد شد، احتمالاً ترغیب می‌گشت تا هر رفتار مشکل سازی که از او سر می‌زده را اصلاح کند تا دیگر در معرض طرد شدن یا تبعید شدن از قبیله نباشد.

کسانی که می‌توانستند از طرد شدن دوباره جلوگیری کنند، شانس بقای بیشتری داشتند. اما کسانی که طرد شدن برایشان ناراحت‌کننده نبود، احتمالاً رفتار توهین‌آمیزشان را اصلاح نکرده و درنتیجه شانس بقای خود را کاهش می‌دانند. بدین ترتیب، انسان طوری تکامل‌یافته که طرد شدن برایش دردناک و ناراحت‌کننده است.

امروزه، بسیاری از افراد خود را منزوی کرده یا از برقراری ارتباط با دیگران خودداری می‌کنند، زیرا ترس از طرد شدگی دارند. ترس از طرد شدنی که باعث شود یک نفر از دیگران کناره‌گیری کند می‌تواند منجر به احساس تنهایی و علائم افسردگی شود.

بااینکه ترس از طرد شدن می‌تواند هم‌زمان با مسائل روانی مختلف ازجمله اضطراب اجتماعی، شخصیت اجتنابی یا شخصیت مرزی اتفاق بیفتد، اما یک بیماری و تشخیص اختلال روانشناسی قلمداد نمی‌شود.

ترس از طرد شدن در بسیاری از افراد مبتلابه اختلال کم‌توجهی-بیش فعالی شایع است. ترس از طرد شدن ممکن است به‌طور منظم در افراد مبتلابه این اختلال رخ دهد که بعضاً به آن دیسفوریا یا احساس ملالت گفته شود.

از علائم شایع دیسفوریای حساس به طرد شدن در افراد مبتلابه اختلال کم‌توجهی بیش فعالی می‌توان خود انتقادی، اضطراب در موقعیت‌های اجتماعی و غم و اندوه شدید پس از حس طرد شدن را نام برد.

تأثیرات روان‌شناسی حس طرد شدن

احساس طرد شدن می‌تواند به‌شدت ناراحت‌کننده باشد چراکه باعث می‌شود افراد حس کنند خواستنی نیستند، ارزش ندارند یا موردپذیرش واقع نشده‌اند. اکثر افراد در زندگی خود طرد شدن را حس می‌کنند. یک کودک ممکن است طرد شدن را به‌صورت موقتی توسط پدر یا مادری که سرش شلوغ است حس کند یا یک دانشجو ممکن است حس کند از سوی استاد خود طرد شده است. این نوع احساس طرد شدگی معمولاً سریع برطرف می‌شود و احتمال اینکه اثرات طولانی‌مدت داشته باشند کم است.

طرد شدن مداوم یا طولانی‌مدت می‌تواند اثرات روان‌شناختی عمیق و ماندگاری داشته باشد که ازجمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ضربه روحی: طرد شدن طولانی‌مدت یا طرد شدنی که غم و اندوه شدید به دنبال دارد، می‌تواند منجر به آسیب روحی در فرد شده و پیامدهای روانشناسی جدی در پی داشته باشد. مثلاً کودکانی که مدام حس می‌کنند از سوی والدین خود طرد می‌شوند، در مدرسه یا در رابطه با هم سن و سالان عملکرد ضعیف‌تری دارند. در بعضی افراد، ترس مزمن از طرد شدن شکل می‌گیرد که این مسئله اغلب از تجربیات آسیب‌زا در زمینه رد شدن در اوایل زندگی نشئت می‌گیرد.

علائم افسردگی: در نوجوانان دختر، طرد شدن را به ابتلا به افسردگی مرتبط دانسته‌اند ولی بااین‌حال دیگر افرادی که طرد شدن را تجربه می‌کنند نیز ممکن است افسرده شوند. به‌علاوه قلدری و زورگویی که در اصل ترکیبی از طرد شدن است، می‌تواند اثرات منفی فراوانی ازجمله افسردگی، استرس، اختلالات تغذیه‌ای و خودآزاری به همراه داشته باشد.

شاید این مطلب هم برای شما مفید باشد: راههای درمان افسردگی

واکنش به درد: تحقیقات روانشناسی نشان می‌دهد،  واکنش مغز نسبت به درد اجتماعی همانند واکنش نسبت به درد فیزیکی است. طبق بررسی‌ها، همان گذرگاه‌های مغزی که در اثر درد فیزیکی فعال می‌شوند، در اثر درد اجتماعی یا حس طرد شدن نیز فعال می‌شوند. همچنین سیستم‌های گیرنده در مغز، زمانی که فرد متحمل درد اجتماعی می‌شود، به مانند زمانی که دچار درد فیزیکی می‌شود، مسکن‌های طبیعی آزاد می‌کنند.

اضطراب و استرس: طرد شدن اغلب ممکن است اضطراب و استرس فرد را تشدید کند. بلعکس، داشتن اضطراب و استرس و دیگر احساسات منفی می‌تواند احساس طرد شدگی در فرد را تشدید کند.

سوءاستفاده: یک مطالعه روانشناسی دریافته که در افراد مرد شرکت‌کننده در تحقیق، مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در روابط صمیمی با تجربه طرد شدن از سوی والدین در دوران کودکی ارتباط نزدیکی دارد.

بااینکه احساس طرد شدن می‌تواند دردناک باشد، اما تخلیه درد طردشدگی از طریق سوءاستفاده عاطفی یا خشونت فیزیکی اصلاً کار صحیحی نیست. یک مطالعه دریافته که احساس طرد شدن می‌تواند منجر به خشونت یا پرخاشگری نسبت به فرد یا گروه طرد کننده یا رد کننده گردد.

یک روانشناس خوب می‌تواند به افرادی که حس طرد شدن می‌کنند کمک کند تا یاد بگیرند با احساس طردشدگی غیرواقعی یا واقعی کنار آمده و مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند. این امر به آن‌ها کمک کنند تا با دیگران راحت‌تر ارتباط برقرار کنند.

انواع طرد شدن یا رد شدن

 طرد شدن در زمینه‌های گوناگون اتفاق می‌افتد و هرگونه پیامدی که ممکن است روی سلامت روان فرد داشته باشد تا حدی بسته به شرایطی است که طرد شدن در آن رخ می‌دهد. بعضی از انواع احساس طرد شدن شامل موارد زیر است:

طرد شدن خانوادگی: طرد شدن از سوی خانواده، معمولاً از سوی والدین، ممکن است شامل سوءاستفاده از فرد، ترک کردن فرد، نادیده گرفتن او یا نشان ندادن عشق و محبت به او باشد. این شکل از طرد شدن معمولاً فرد را در کل زندگی تحت تأثیر قرار داده و پیامدهای جدی به همراه دارد.

طرد شدن اجتماعی: این نوع از طرد شدن می‌تواند در هر سنی اتفاق افتد و اغلب از دوران کودکی آغاز می‌شود.

طرد شدن اجتماعی می‌تواند شامل مورد زورگویی قرار گرفتن یا نادیده گرفته شدن در محل کار یا تحصیل اتفاق افتد؛ اما می‌تواند در هر گروه اجتماعی دیگری نیز رخ‌داده و توسعه پیدا کند.

طرد شدن در رابطه و ازدواج : افراد ممکن است در ازدواج با رابطه دوستی از طرف شریک خود احساس طرد شدن را تجربه کنند. مثلاً ممکن است  طرف مقابل از اشتراک گذاشتن احساسات و نظراتش با شریک خود اجتناب کند، محبت و نزدیکی را از او دریغ کند یا طوری با او رفتار کند انگار که فقط یک فرد ساده است.

وقتی یک‌طرف در رابطه تصمیم به قطع رابطه می‌گیرد هم می‌تواند باعث برانگیخته شدن حس طرد شدن در طرف مقابل شود.

طرد شدن در روابط عاشقانه: وقتی یک نفر از دیگری درخواست آشنایی و دوستی می‌کند اما طرف مقابل نمی‌پذیرد، فرد ممکن است احساس طرد شدن کند. این مسئله می‌تواند تحت عنوان طرد شدن جنسی هم شناخته شود.

اما فردی که به لحاظ عاشقانه طرد شده همیشه  هم مشتاق به برقراری رابطه جنسی نیست. یعنی فردی که درخواست رابطه از کسی می‌کند ممکن است همواره اهداف جنسی را اولویت قرار نداده یا اصلاً به این چشم به رابطه نگاه نکند.

هر نوع احساس طرد شدنی می‌تواند دردناک باشد. احساس طردشدگی زمانی از سوی عزیزی که مورد اعتماد شماست رخ می‌دهد، می‌تواند عمیقاً بر روی اعتمادبه‌نفس طرف مقابل و ارزشی که برای خودش قائل است تأثیر بگذارد. مشاوره روانشناسی می‌توانند به افراد کمک کنند تا زخم‌های حاصل از این واقعه را التیام بخشند و درعین‌حال می‌تواند به این افراد کمک کند تا انواع مختلف طرد شدن که در زندگی روزمره اتفاق می‌افتد، مثل طرد شدن از سوی شریک عشقی احتمالی، پیدا نکردن شغل موردنظر درخواست پذیرش در دانشگاه، را بپذیرند.