دولت مشکل کارتن خواب‌ها را حل کرد!

گروه تحلیلی خبری «پارس»_ زهرا سعیدی: کارتن‌خوابی که به عنوان معضلی اجتماعی در بسیاری از جوامع و کلان‌شهرهای بزرگ دیده می‌شود، پدیده‌ای است که در سالهای اخیر و با توجه به تحولات اقتصادی کشور بسیار برجسته شده است.کارتن‌خوابها که در بهترین حالت، تنها به جعبه‌ای کارتنی مجهز هستند، در کنار عدم دسترسی به بهداشت و سایر نیازهای اساسی، از فقر، اعتیاد و بیکاری نیز رنج می‌برند.

شدت و وخامت این معضل زمانی حادتر می‌شود که بدانیم زنان بخش مهمی از جمعیت کارتن‌خوابها را تشکیل می‌دهند و بسیاری از آنها از لوله‌های مختص فاضلاب، به عنوان سرپناه استفاده می‌کنند. با این حال حساسیت‌های اصلی نسبت به این موضوع از زمان انتشار خبری باورنکردنی از زندگی چندین کارتن خواب در گورستان نصیرآباد شهریار در سال 95 آغاز شد و بعد از آن در مواقع حساس چون روزهای سرد و برفی زمستان تشدیدشد.

ماجرایی که تأسف افکار عمومی را به دنبال داشت و به تبع آن ضرورت اتخاذ سیاست‌های مناسب از سوی دولت و نهادهای مرتبط را ایجاب کرد. در آن شرایط، گرچه بسیاری از مردم حل این معضل اجتماعی را زمانبر و دشوار تلقی می‌کردند؛ اما مواجهه مناسب و انسانی با آن را امری لازم و ضروری می‌دانستند. با این حال برخلاف انتظارات، سیاست‌های دولت تدبیر و امید به جای حل صورت مسئله بر پاک کردن آن معطوف شد.

چنانچه در اولین مواجهه دولت، سیاست عقیم‌سازی زنان کارتن‌خواب مطرح شد تا شاید از این طریق از تعداد آنان و خطراتشان  در ایجاد مزاحمت و یا انتقال بیماری‌ها کاسته شود. گرچه در نهایت این سیاست بر اثر واکنش افکار عمومی و انتقاد برخی از مسئولان کشوری منتفی شد و به اجرا درنیامد؛ اما با قاطعیت می‌توان گفت بعد از آن نیز سیاست و اقدام مناسبی در این رابطه صورت نگرفت و تمام خبرها محدود شد به اخباری چون فوت چند کارتن خواب در سرمای زمستان یا حمله مردم به برخی از کارتن خوابها در برخی از مناطق شهری و... که در بیشتر موارد، مسئولان دولتی با تکذیب آن سعی در فرار از واقعیات داشتند.

در باور این واقعیت که معضل کارتن‌خواب‌ها تنها به خود آن افراد محدود نبوده و می‌تواند برای سایر شهروندان نیز تهدیدکننده باشد تردیدی نیست؛ اما آنچه در راستای برخورد با این موضوع ارجحیت دارد، برخورد انسانی و سیاست‌های حمایتی است که می‌تواند طیف وسیعی از سیاست‌ها همچون اسکان کارتن‌خوابها، درمان رایگان جهت مداوای بیماری‌های احتمالی و یا اعتیاد آنها و... را شامل شود.

از سویی حفظ شأن و کرامت انسانی یکی از باورهای دینی و اخلاقی است که در قانون اساسی نیز تبلور یافته و باید مورد توجه سیاست‌گزاران قرار گیرد. در این شرایط، علیرغم آنکه به استناد شواهد موجود با جرأت می‌توان گفت دولت و نهادهای متولی عملاً گام مثبتی در راستای حل این معضل اجتماعی برنداشته‌؛ اما دولت و شهرداری مدعی است که بسیاری از کارتن‌خواب‌ها را شناسایی کرده و به اسکان و ساماندهی آنان پرداخته؛ در حالیکه که ورای این ادعاها، بارها گزارشاتی از ضرب و شتم کارتن‌خواب‌ها توسط شهرداری به گوش رسیده است.

با این حال اگر ادعای نهادهای مدعی را نیز بپذیریم، باید گفت اقدامات صورت گرفته کاملاً موقتی و محدود بوده که گاه شامل اسکان بیش از ظرفیت کارتن‌خواب‌ها در ساختمان‌هایی کوچک گشته و با مشکلاتی نیز همراه بوده است. به نظر می‌رسد مواجهه مناسب با این معضل نیازمند راهکارها و برنامه‌های اساسی جهت حل ریشه‌ای این معضل است و باید فراتر از راه‌حل‌های مقطعی و موقتی باشد.