فاجعه‌ای انسانی و زیست محیطی در محله‌ای از گیلان

 

 

بوی نامطبوع و تنفس هوای سیاه و سمی هدیه کارخانه دخانیات گیلان برای اهالی آن است، تنفسی که بلای جان تدریجی شده است.

 

ماه بانو ساکن خانه‌ای که پشت کارخانه دخانیات زندگی می‌گذراند در این باره اظهار داشت: قسمت انتهایی کارخانه بعضی روزها به شدت بوی نامطبوعی می‌دهد، در روزهایی که هوا ابری و ساکن است وضعیت آلودگی هوا تشدید و نفس آرام سالم به شماره می‌افتد چه برسد به کسی که بیمار است.

 

ماه بانو در خصوص بیماری همسرش می‌گوید: با این که همسرم سیگار نمی‌کشد، اما بعد از مدتی که در این محل زندگی خود را آغاز کردیم با مراجعه به دکترها، بسیاری از پزشکان همسرم را به دلیل مشکل قلبی و ریوی جوابش کرده‌اند، او اکنون از کار افتاده شده و من برای تامین خرج داروها و زندگی در خانه‌های مردم کارگری می‌کنم.

 

یکی دیگر از ساکنان محله دخانیات در این باره معتقد است: آلودگی این محل آن قدر زیاد است که زندگی برای ساکنانش سخت شده و کسی نمی‌داند بعد از چند سال زندگی به این روال، چه بر سر ما و بچه‌هایمان خواهد آمد.

 

وی در خصوص دلیل عدم ترک این منطقه می‌گوید: خیلی دوست داریم از این محل برویم، اما ملک‌های این منطقه به دلیل آلودگی ناشی از وجود کارخانه دخانیات ارزش پایینی دارد و کسی حاضر به خرید آن نیست و از طرفی دیگر این ملک‌ها تنها سرمایه بسیاری از ساکنان آن محل است و به این دلایل مجبوریم بمانیم.

 

صاحب یک مغازه کوچک که محل کسب و کارش دقیقا پشت حصارهای شرکت دخانیات است معتقد است: زندگی برای ساکنان محله دخانیات به سختی می‌گذرد و خیلی‌ها آسم و یا مشکل قلبی دارند.

 

 

وجود کارخانه دخاینات علاوه بر ایجاد مشکلات تنفسی، قلبی و ریوی برای ساکنانش، فاضلاب ‌های خود را نیز راهی تالاب عینک گیلان می‌کند، تالابی که یکی از جاذبه‌های طبیعی شهر رشت معرفی شده و با آلوده کردن این تالاب مشکلات تنفسی بیشتری به مردم محله دخانیات تحمیل می‌کند.

 

احسان الله شکری رئیس اداره نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان در این خصوص می‌گوید: پس از شکایت ساکنان دخانیات مبنی بر هدایت فاضلاب صنعتی کارخانه به مرداب عینک، محیط زیست موضوع را بررسی کرده و با دادن اخطاریه‌هایی از مجتمع خواسته‌ با فیلترهای ویژه تصفیه را در محل خروجی پساب‌هایش نصب کند.

 

یکی دیگر از ساکنان محله دخانیات در خصوص مشکلات حاصل از آلودگی تالاب عینک معتقد است: علاوه بر مشکلاتی چون آسم، مشکل قلبی و تنفسی که این کارخانه برای مردم ارمغان آورده،بوی نامطبوع آلودگی‌های تالاب هم بسیار قابل توجه و رسیدگی است و اخیرا مدیران کارخانه بخشی از دودکش‌های مجتمع دخانیات را به سمت رودخانه جانمایی کرده‌اند.

 

 

 رسیدگی به وضعیت هوای نامطبوع اطراف کارخانه‌ دخانیات و ورود فاضلاب آن به تالاب عینک هر چند مهم‌ترین دغدغه‌ مردم محله دخانیات است اما وعده‌های گاه و بیگاه مسئولان برای ساماندهی به این وضعیت و عملی نشدن آن‌ها،‌امید خیلی‌ها را ناامید کرده است.

 

 یکی از ساکنان محله دخانیات در خصوص وعده‌های مسئولان برای رسیدگی به مشکل محله می‌گوید: وعده مسئولان درباره ساماندهی به این محله تمامی ندارد، هر بار یک عده می‌آیند و می‌روند، در نهایت اوضاع بهتر که نمی‌شود هیچ، امید ما هم روز به روز ناامید‌تر می‌شود.

 

ساماندهی به وضعیت محله دخانیات تنها یکی از چندین مواردی است که مدیریت شهری و ارگان‌های مربوطه باید به آن رسیدگی کرده و به وعده‌هایی که به مردم این منطقه داده‌اند عمل کنند ولی چرا این اتفاق نمی‌افتد؟

 

 

 هر چند از ابتدا ساخت و ساز در اطراف کارخانه دخانیات اشتباه بزرگ و سوء مدیریت شهرداری وقت را نشان می‌دهد اما مدیران کارخانه نیز سهم عمده‌ای در ایجاد و گسترش آلودگی‌های زیست محیطی در این منطقه داشته و سهل انگاری آن‌ها در ساماندهی به این وضعیت، شرایط را وخیم‌تر کرده است.

 

یکی از شهروندان محله دخانیات دراین باره می‌گوید: مدیران شرکت دخانیات قول داده بودند بخشی از خانه‌های اطراف را خریداری و ضمیمه شرکت کنند تا سرمایه‌ای دست برخی از اهالی را بگیرد تا بتوانند از این محله کوچ کنند و حتی قرار بود با ایجاد فضای سبز بخشی از آلودگی هوا را کم کنند ولی سالهاست وعده آن‌ها همچنان در حد حرف باقی است.

 

 احسان الله‌ شکری رئیس اداره نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان نیز معتقد است: مجتمع دخانیات برای رفع بوی نامطبوع و هدایت پساب صنعتی به تالاب عینک تاکنون اقدام اساسی انجام نداده و با توجه به شکایت‌های مردمی به اداره بازرسی، محیط زیست بعد از بررسی چندین بار به شرکت دخانیات اخطار داده تا مشکلات زیست محیطی خود را حل کند و اکنون در حال نصب فیلتر‌هایی است.

 

 

 با اینکه کارخانه دخانیات قبل از پیدایش محله دخانیات حضور داشته و از ابتدا نباید اطراف این کارخانه اجتماع انسانی شکل می‌گرفت ولی حالا که عده‌ای قربانی سوء مدیریت شهری شده‌اند باید قبل از بروز یک فاجعه انسانی، مسئولان ارشد با هماهنگی یکدیگر اقدامی اساسی برای نجات اهالی محله دخانیات تالاب عنیک انجام دهند.

 

 فاطمه شیرزاد رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر در این خصوص می‌گوید: با توجه به قرارگیری‌ سلامت مردم محله دخانیات در وضعیت هشدار، هیئت مدیره این شرکت باید به تعویض دستگاه‌های فرسوده خود اقدام کرده و در ساختار جدید کارخانه روش‌های جدید استاندارد،‌ حفظ محیط زیست و سلامت شهروندان را مد نظر قرار دهد تا از انتشار گازهای سمی و ورود پساب‌های خود به محیط اطراف کارخانه و تالاب عینک جلوگیری کند.

 

وی در خصوص تعامل و ورود مسئولان ذیربط معتقد است: تصمیم بر ایجاد نشستی با مدیر جدید کارخانه دخانیات و مدیر کل حفاظت محیط زیست استان جهت رفع مشکلات و آلودگی‌های محله دخانیات است تا از مسئولان امر بخواهیم با حساسیت بیشتری به سلامت ساکنان، پشت دخانیات ورود کنند و در صورت به نتیجه نرسیدن این نشست تعاملی، بی شک ابزارهای قانونی می‌تواند گره‌گشای این معضل باشد.