مدارس دولتی «فرهنگ» پولی نیست

به گزارش پارس،به نقل از فارسدر یادداشت اسفندیار چهاربند مدیرکل آموزش و پرورش شهر که جهت تنویر افکار عمومی در خصوص موضوع «ثبت‌نام دانش‌آموزان تهرانی در رشته علوم انسانی صرفاً در مدارس فرهنگ»، آمده است: بعد از مدت‌ها سکوت در خصوص سرنوشت کمی و کیفی رشته ادبیات و علوم انسانی در دبیرستان‌ها با تصمیم آموزش و پرورش شهر تهران فرصتی فراهم شد تا افکار عمومی با طرح دیدگاه‌های متنوع و اندیشه‌ورزی، درباره ارتقای کیفیت و کارآمدی این رشته تحصیلی با تأکید بر تحقق عدالت آموزشی مطالبات و انتظارات خود را ابراز کند.

اجتماعی شدن این موضوع بستر مناسبی است به منظور فرهنگ‌سازی در جهت تبیین و تقویت منزلت علوم انسانی و پرهیز از غلبه رویکرد تجربی و فنی در دوره آموزش عمومی و هدایت استعدادهای برتر به ادامه تحصیل در رشته ادبیات و علوم انسانی که از اهداف مهم تحول بنیادین آموزش و پرورش و زمینه ساز توسعه فرهنگی پایدار محسوب می‌شود.

حساسیت برخی از رسانه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی بیگانه نسبت به این موضوع در روزهای اخیر نیز از آن جهت که برنامه‌های گسترده‌ای برای تغییر ارزش‌ها، باورها و سبک زندگی نوجوانان و جوانان ما دارند قابل تأمل است و می‌تواند حاکی از نگرانی آنها از تحول رشته علوم انسانی و تبدیل آن به یک جریان کارآمد فرهنگی موثر در تکوین و تعالی هویت ایرانی و اسلامی دانش‌آموزان دبیرستانی ما باشد.

با توجه به اهمیت موضوع و به منظور تبیین ابعاد مختلف این تصمیم و پاسخ به برخی ازدغدغه‌های مطرح، نظر شهروندان عزیز و اصحاب رسانه را به توضیحات زیر معطوف می‌کنم:

1 – در سال 1381 تعداد 4 باب مدرسه دولتی تحت عنوان «دبیرستان فرهنگ» به منظور بهبود شرایط اجرای رشته ادبیات و علوم انسانی در شهر تهران بصورت آزمایشی تاسیس شد، پس از گذشت سه سال از فعالیت این مدارس در سال 1383 همزمان با دولت هشتم، شورای عالی آموزش و پرورش با ارزیابی و تأیید کار آمدی آموزشی، پژوهشی و پرورشی آنها در مقایسه با سایر مدارس مجری رشته ادبیات و علوم انسانی، آیین‌نامه تاسیس ( دبیرستان فرهنگ ) را تصویب و به سراسر کشور ابلاغ کرد.

(مصوب جلسه 714 شورای عالی آموزش و پرورش 16.12.83 و از آن تاریخ تاکنون 16 باب دبیرستان دولتی فرهنگ ( 4 مدرسه نمونه دولتی و 12 مدرسه هیأت امنایی) در شهر تهران دایر شده که 3498 دانش‌آموز را تحت پوشش دارد.

بنابراین این مدارس غیر انتفاعی و پولی نیستند و یکی از انواع مدارس دولتی محسوب می‌شوند، لذا قضاوت‌ها مبنی بر حذف رشته ادبیات و علوم انسانی از مدارس دولتی نادرست و ناشی از عدم آگاهی از انواع مدارس دولتی است.

2- در حال حاضر بالغ بر 36000 دانش‌آموز دختر و پسر شهر تهران در رشته ادبیات و علوم انسانی تحصیل می‌کنند. توزیع این تعداد دانش‌آموز بر حسب نوع مدارس عبارت است از:

مدارس دولتی عادی 22500 نفر، مدارس دولتی فرهنگ  3498 نفر، مدارس نمونه دولتی  898  نفر، مدارس هیأت امنایی 2738 نفر ، مدارس تیزهوشان 47 نفر، مدارس شاهد 1590 نفر، مدارس غیردولتی 4884 نفر

 3- مقایسه عملکرد آموزشی، پژوهشی و پرورشی دانش‌آموزان رشته ادبیات و علوم انسانی مدارس دولتی  فرهنگ با دانش‌آموزان همین رشته تحصیلی در سایر مدارس ، برتری آنان را تأیید می‌کند.

تک رشته بودن و توجه کافی به ساز و کارهای کالبدی، انسانی و نرم‌افزاری متناسب با اقتضائات رشته ادبیات و علوم انسانی در مدارس دولتی فرهنگ عامل اصلی این موفقیت بوده است.

4- با توجه به عملکرد موفق مدارس دولتی فرهنگ و به منظور تحقق راهکارهای شماره (2) و (3) و (6) هدف عملیاتی شماره پانزده سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، آموزش و پرورش شهر تهران ، برنامه توسعه این قبیل مدارس را همزمان با استقرار دوره دوم آموزش متوسطه درچارچوب ساختار جدید نظام آموزشی در  سال تحصیلی 96-95 تدوین و ساز و کارهای عملیاتی آن را تدارک دیده است.

براساس این برنامه با ایجاد 24 دبیرستان دولتی فرهنگ، شامل 435 کلاس، بالغ بر 13000 دانش‌آموز واجد شرایط (مستعد و علاقه‌مند) رشته ادبیات و علوم انسانی را علاوه بر مدارس شاهد، نمونه دولتی، هیأت امنایی و غیردولتی تحت پوشش قرار خواهد داد.

بدین ترتیب در سال تحصیلی آتی همانند سال تحصیلی جاری حدود 20 درصد از دانش‌آموزان شاخه نظری می‌توانند در رشته ادبیات و علوم انسانی تحصیل کنند.

این نرخ پوشش رشته علوم انسانی بارویکرد ارتقای کیفیت با حفظ کمیت موجود از طریق پذیرش دانش‌آموزان مستعد و سیاست وزارت آموزش و پرورش در زمینه توسعه متوازن دانش‌آموزان در رشته‌ها و شاخه‌های تحصیلی منطبق است.

برهمین اساس قضاوت‌هایی که درباره عواقب حذف رشته علوم انسانی از آموزش و پرورش مطرح شده است، کاملاً بی اساس است.

مکان‌یابی مدارس جدید التأسیس بر اساس توزیع دانش‌آموزان کنونی این رشته در مناطق مختلف به ویژه مناطق مرکزی و جنوبی تهران انجام خواهد شد تا با تأمین حداقل شعاع دسترسی، ایاب و ذهاب دانش‌آموزان به سهولت انجام شود.

5- پذیرش دانش‌آموزان در این دبیرستان‌ها از بین قبول‌شدگان پایه نهم که حداقل معدل 17 را دارا هستند بر اساس آزمون ورودی صورت می‌گیرد و ادامه تحصیل آنان در این دبیرستان‌ها منوط به حداقل نمره (12) در هر ماده درسی و معدل سالانه (15) است.

یادآوری این نکته ضروری است که سوابق تحصیلی 90 درصد از دانش‌آموزان پایه نهم شهر تهران با حداقل معدل مقرر در آیین‌نامه تأسیس مدارس دولتی فرهنگ مطابقت دارد. به عبارت دیگر بیش از 90 درصد از دانش‌آموزان پایه نهم دارای شرط معدل به منظور ورود به دبیرستان‌های دولتی فرهنگ هستند، بدیهی است که اولویت پذیرش داوطلبان در رشته ادبیات و علوم انسانی با رعایت سقف 20% از دانش‌آموزان شاخه نظری با دانش‌آموزانی است که از سوابق تحصیلی بهتری برخوردارند.

یادآوری این مطلب ضروری است که حق انتخاب رشته تحصیلی براساس اولویت‌ها تحقق می‌یابد و عدم تحقق اولویت اول انتخاب رشته به معنای سلب حق انتخاب نیست، لذا دانش‌آموزانی که به دلیل رعایت نسبت دانش‌آموزان رشته علوم انسانی با کل دانش‌آموزان شاخه نظری لزوما باید براساس انتخاب‌های بعدی خود ادامه تحصیل دهند، امری طبیعی است و اصولا یکی از اهداف ارایه خدمات راهنمایی و مشاوره تحصیلی کمک به دانش‌آموزان برای تعیین اولویت‌ها براساس علاقه ، استعداد و امکانات و محدودیت‌هاست، مربوط است.

6- بر اساس آیین‌نامه گسترش مشارکت‌های مردمی در مدارس، تحصیل در مدارس دولتی فرهنگ رایگان است و استفاده از فوق‌برنامه‌های آموزشی و پرورشی این قبیل مدارس بر اساس آیین‌نامه ارائه خدمات آموزشی و پرورشی فوق برنامه مصوب جلسه 630 شورای عالی آموزش و پرورش بصورت داوطلبانه است، لذا تردیدهای مطرح شده مبنی بر الزامی بودن پرداخت شهریه در این قبیل مدارس صحت ندارد.

علاوه بر این با اصلاح مدیریت این قبیل مدارس (تشکیل هیأت امنا) و فراهم شدن مشارکت نهادهای اجتماعی و فرهنگی در برنامه ریزی و اجرای فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و پرورشی و تامین منابع مالی و انسانی لازم با رعایت ضوابط و مقررات آموزش و پرورش نه تنها هیچگونه هزینه‌ای به دانش‌آموزان و خانواده آنان تحمیل نخواهد شد؛ بلکه در مناطق محروم شهر تهران ، زمینه دسترسی دانش‌آموزان علاقه‌مند به رشته ادبیات و علوم انسانی  را به آموزش‌های با کیفیت بیش از گذشته فراهم خواهد کرد و علاوه بر عدالت تربیتی در زمینه دسترسی برابر، عدالت تربیتی مبتنی بر دسترسی به آموزش‌های با کیفیت در مدارس دولتی بیش از گذشته فراهم می‌شود. 

7- به منظور تأمین فرصت ادامه تحصیل آن دسته از دانش‌آموزان دبیرستان‌های فرهنگ که به هر دلیل شرایط ادامه تحصیل در مدارس دولتی فرهنگ را احراز نمی‌کنند ، تعدادی از مدارس دولتی عادی که در حال حاضر مجری رشته ادبیات و علوم انسانی هستند بر حسب نیاز و اعلام ادارات آموزش و پرورش مناطق کماکان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

8 – علی ایحال جزئیات این تصمیم به دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش منعکس شده است و چنانچه مغایرتی تشیخص داده شود نسبت به اصلاح موارد مغایر اقدام خواهد شد.