سید محمد بحرینیان
سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران؛ فرصت‌ها و راه‌های عبور از ریسک‌های سیاسی
اقتصاد ایران با وجود همه چالش‌ها، همچنان یکی از بازارهای بالقوه جذاب برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است. منابع طبیعی گسترده، موقعیت ژئوپلیتیک استثنایی، بازار مصرفی بزرگ و نیروی انسانی جوان، عواملی هستند که توجه سرمایه‌گذاران را جلب می‌کنند. پرسش اصلی اما این است: کدام حوزه‌ها در شرایط امروز جذاب‌ترند و چگونه می‌توان از سد ریسک‌های سیاسی عبور کرد تا این ظرفیت‌ها بالفعل شوند؟
یکی از مهم‌ترین حوزه‌ها، بخش معدن و صنایع معدنی است. ایران با دارا بودن ذخایر متنوعی همچون مس، سنگ‌آهن، طلا و عناصر نادر خاکی، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب‌های معدنی منطقه را دارد. بازار جهانی فلزات و مواد معدنی، به‌ویژه در دوران گذار به انرژی‌های نو و توسعه صنایع پیشرفته، به‌شدت در حال گسترش است و ایران می‌تواند با جذب سرمایه و فناوری، سهمی درخور از این بازار را به خود اختصاص دهد. سرمایه‌گذاری در بخش اکتشافات عمیق، فرآوری مواد معدنی و توسعه زنجیره ارزش به جای خام‌فروشی، هم بازده اقتصادی بالاتری دارد و هم اشتغال پایدار ایجاد می‌کند.
علاوه بر معدن، حوزه‌هایی چون انرژی‌های تجدیدپذیر، کشاورزی دانش‌بنیان، فناوری اطلاعات و گردشگری نیز جزو گزینه‌های قابل توجه برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌روند. ایران به دلیل تغییرات اقلیمی و محدودیت منابع آب، نیازمند تحول در کشاورزی است؛ فناوری‌های نوین می‌تواند این بخش را به موتور رشد و صادرات تبدیل کند.
در حوزه انرژی، مزیت جغرافیایی و اقلیمی ایران زمینه‌ساز توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی است؛ عرصه‌ای که همسو با روند جهانی کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است.
بااین‌حال، ریسک‌های سیاسی و اقتصادی همواره یکی از موانع جدی سرمایه‌گذاری در ایران بوده است. تحریم‌ها، بی‌ثباتی در سیاست‌های اقتصادی و پیش‌بینی‌ناپذیری قوانین، ازجمله عوامل بازدارنده هستند.
برای عبور از این موانع، چند راهکار کلیدی وجود دارد:
نخست، ایجاد ثبات در سیاست‌گذاری اقتصادی. سرمایه‌گذار بیش از هر چیز نیازمند پیش‌بینی‌پذیری است. شفافیت قوانین، پرهیز از تصمیمات ناگهانی و حمایت پایدار از سرمایه‌گذار، پیام اطمینان‌بخشی به بازار خواهد داد.
دوم، گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی. حتی در شرایط تحریم، می‌توان با استفاده از پیمان‌های دوجانبه، تهاتر کالا و ورود به زنجیره‌های ارزش منطقه‌ای، مسیرهایی برای جذب سرمایه باز کرد.
سوم، ایجاد بسترهای نوین مالی و بیمه‌ای. توسعه صندوق‌های ضمانت سرمایه‌گذاری، بیمه ریسک‌های سیاسی و استفاده از ابزارهایی چون بازار سرمایه، امکان مدیریت ریسک را برای فعالان اقتصادی فراهم می‌کند.
در نهایت، جذاب‌سازی محیط اقتصادی ایران نیازمند ترکیبی از اصلاحات ساختاری داخلی در حوزه اقتصاد و دیپلماسی اقتصادی هوشمندانه است. اگر ثبات نسبی فراهم شود و سرمایه‌گذاران از پشتیبانی حقوقی و مالی مطمئن باشند، ظرفیت‌های عظیم ایران در بخش‌هایی چون معدن می‌تواند موتور محرک رشد اقتصادی کشور باشد.
اقتصاد ایران امروز در نقطه‌ای ایستاده که یا با اصلاحات، سرمایه را به سمت تولید و توسعه می‌کشاند، یا همچنان با خروج سرمایه و فرصت‌سوزی مواجه خواهد بود. انتخاب با سیاست‌گذاران است؛ اما بی‌شک، فرصت‌ها بیش از آن است که بتوان آن‌ها را نادیده گرفت.
ارسال نظر