پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- «دکتر سعید خالوزاده» استاد دانشگاه و متخصص مسائل اروپا، عضو هیات علنی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و ستاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در یادداشتی اختصاصی برای «پارس» در واکاوی تبعات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و همچنین امکان خیز مجدد استقلال خواهی اسکاتلند و ایرلند شمالی نوشت:

تبعات خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بسیار گسترده و از جنبه های مختلفی قابل بحث و تحلیل است. از نظر سیاسی خیلی از کارشناسان بر این باورند که خروج بریتانیا باعث کاهش نفوذ انگلیس و تاثیرگذاری این کشور در سطح جهانی و به خصوص در معادلات اروپایی خواهد بود؛ چون که انگلیس یکی از سه ضلع قدرت در کنار آلمان و فرانسه در اتحادیه اروپا به شمار می رود. خروج این کشور صحنه را برای این دو کشور دیگر باز می کند و فضا را برای ایتالیا نیز کمی بهتر خواهد کرد.

نکته دیگر در این رابطه عبارت است از اینکه انگلیس دیگر آن نفوذ خود را  در تعیین چارچوب کاری و خط و مشی های اتحادیه اروپا از دست خواهد داد. زمانی که این کشور از اتحادیه اروپا خارج می شود، به طور طبیعی دیگر حضور و نفوذی برای تاثیرگذاری در سیاست های کلان اتحادیه اروپا نخواهد داشت.

مساله دیگر در این باره شکاف در جامعه انگلیس است که به هر حال این شکاف اتفاق افتاده است. دو جناح متفاوت که یکی از این دو طرفداران خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و دیگری طرفداران باقی ماندن در کنار هم قرار گرفته اند. این مساله می تواند تغییرات زیادی بر ساختار سیاسی در انگلیس بر جای گذارد و به خصوص واگرایی ها را در بریتانیا تشدید کند.

بریتانیا از چهار منطقه انگلستان، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی تشکیل شده است. این اتحادیه به هرحال بیش از دو قرن است که تداوم داشته است و در کنار همدیگر زندگی می کنند؛ گرچه گرایشات زیادی در ارتباط با جدایی از این اتحادیه وجود داشته است. به عنوان نمونه اسکاتلند تمایل زیادی برای خروج از این اتحادیه داشته است. همچنین ایرلند شمالی از سال های گذشته مبارزه می کند؛ لذا یکی از تبعات بسیار مهم خروج انگلیس می تواند تشکیل گرایشات جدایی طلبی و استقلال طلبی در بریتانیا باشد؛ حتی می تواند این اتحادیه را به این شکل از هم بپاشاند.

اسکاتلند سال گذشته همه پرسی برگزار کرد و تعداد طرفداران جدایی اسکاتلند از بریتانیا بسیار افزایش یافت؛ اما در وهله آخر مردم آن به خروج از بریتانیا رای ندادند. چرا که دچار ابهام بودند و شک و تردیدهای زیادی از آینده خویش داشتند و خصوصا اروپایی ها هشدار دادند که اگر اسکاتلند از بریتانیا جدا شود، به این ترتیب نیست که خیلی سریع و اتوماتیک وارد اتحادیه اروپا شود و این روند را نخواهند پذیرفت و جدایی آن ها را مورد حمایت قرار نخواهند داد؛ اما در حال حاضر با توجه به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا شرایط متفاوت شده است؛ لذا بحث استقلال و جدایی اسکاتلند و ایرلند شمالی می تواند بیشتر از گذشته مطرح باشد و به نظر می رسد که در آینده رهبران این دو منطقه دوباره به دنبال همه پرسی جدایی از بریتانیا خواهند بود.

در برابر این تحولات ایالات متحده آمریکا از قبل نارضایتی خود را از روند جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا اعلام کرده بود و بارها نیز هشدار داده بود که تمایل دارد که انگلیس در داخل این اتحادیه باقی بماند. اوباما در جدیدترین موضع خویش نیز طی سفر به انگلیس در کنفرانس مطبوعاتی با دیوید کامرون شدیدا به تبعات منفی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا هشدار داد و سیاست رسمی آمریکا را حمایت از ادامه حضور انگلیس در این اتحادیه ذکر کرد.

از طرف دیگر روسیه در نقطه مقابل آمریکا قرار دارد و از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا خوشحال ابراز خرسندی کرده است. پوتین به اشکال مختلف این موضوع را مورد استقبال قرار داده و از آن حمایت کرده و بیان کرده است که انگلیس به صورت یک عضو جدا می تواند مناسبات خوبی با روسیه داشته باشد. به هر حال خروج انگلیس و تضعیف این کشور و همزمان تضعیف اتحادیه اروپا، فرصت را برای قدرت اروپای روسیه فراهم می کند و به نظر می رسد که روس ها دلایل زیادی برای خشنودی از این قضیه دارند.

در ارتباط با سایر کشورها چون کانادا نیز تاکید بر ماندن انگلیش در اتحادیه اروپا بوده است و اینکه انگلیس با تداوم حضور خویش در این اتحادیه می تواند تاثیرگذاری و نفوذ خود را داشته باشد و در صورت خروج این نفوذ را از دست خواهد داد. اکثر کشورهای اروپایی نیز نسبت به تاثیرات خروج انگلیس از اتحادیه اروپا هشدار داده بودند؛ فرانسوی ها، ایتالیایی ها و آلمانی ها و مقامات و رهبران اروپایی خواستار این بودند که انگلیس همچنان در اتحادیه اروپا باقی بماند؛ چرا که طبیعی است که خروج آن از این اتحادیه منجر به ضعف انگلیس و اتحادیه اروپایی خواهد بود و موجی از واگرایی را در این اتحادیه اروپایی خواهد داشت.

این موضوع نسبت به جمهوری اسلامی ایران چندان تاثیری ندارد و بحثی فرعی و حاشیه ای محسوب می-شود. اتحادیه اروپا یک نوع سیاست خارجی و امنیتی مشترک دارد و اگرچه در خیلی از نقاط دنیا خوب عمل نکرده؛ اما متاسفانه در ارتباط با ایران به خوبی عمل کرده است و ما شاهد سیاست مشترک این اتحادیه بوده ایم. خروج انگلیس می تواند تعاملات اتحادیه اروپا با ایران را تحت تاثیر قرار دهد؛ اما برای مشاهده پیامدهای خروج انگلیس از اتحادیه بر روابط ایران با این اتحادیه بایستی منتظر تحولات آینده باشیم.

 

اتحادیه اروپا اسکاتلند انگلیس بریتانیا ایرلند شمالی سعید خالوزاده استقلال خواهی