تاریخچه حضور ایران در تمامی ادوار المپیک

نخستین حضور کاروان ورزشی ایران در المپیک مربوط به سال 1900 و بازی‌های پاریس است که کاروان ورزشی ایران با یک ورزشکار در رشته شمشیربازی در مسابقات شرکت کرد. فریدون مالکوم تنها ورزشکار ایران در این بازی‌ها بود که با عنوان نوزدهمی به کار خود پایان داد.

کاروان ورزشی ایران در دو دوره 1904 و 1936 حضور نداشت.

* دوره دوم؛ 36 ورزشکار و یک مدال

دومین دوره حضور ایران در المپیک مربوط به بازی‌های 1948 لندن است که کاروان کشورمان 36 ورزشکار مرد را در رشته‌های کشتی، تیراندازی، بسکتبال، بوکس و وزنه‌برداری شرکت داد و با کسب یک مدال برنز توسط جعفر سلماسی در وزنه‌برداری به کار خود پایان داد.

* دوره سوم؛ کشتی استارت مدال را زد

در این دوره بازی‌های المپیک در سال 1952 به میزبانی هلسینکی برگزار شد. اگرچه تعداد کاروان ایران نسبت به دوره قبل کمتر بود و 22 ورزشکار از ایران در این بازی‌ها حضور داشتند، اما از نظر نتیجه، تعداد مدال‌ها نسبت به دو المپیک قبل بهتر بود.

در این دوره ایران در رشته‌های دوومیدانی، بوکس، وزنه‌برداری و کشتی در بازی‌ها حضور یافت و با 3 مدال نقره و 4 برنز با قرار گرفتن در رده سی‌ام به کار خود پایان داد.

محمد نامجو (وزنه‌برداری)، ناصر گیوه‌چی و غلامرضا تختی (کشتی) 3 مدال‌آوران نقره‌ای ایران در این بازی‌ها بودند. علی میرزایی (وزنه‌برداری)، محمود ملاقاسمی، جهانبخت توفیق و عبدالله مجتبوی (کشتی) 4 مدال‌آور برنزی ایران در هلسینکی بودند.

* دوره چهارم؛ تختی و حبیبی نخستین طلایی‌های ایران

بازی‌های این دوره در سال 1956 به میزبانی ملبورن برگزار شد و کاروان ورزشی ایران در این دوره 17 ورزشکار داشت و برای نخستین بار توانست مدال طلا را به دست آورد. غلامرضا تختی و امام علی حبیبی دو کشتی‌گیر طلایی ایران در این بازی‌ها بودند. 17 ورزشکار ایران در کشتی، وزنه‌برداری و دوومیدانی بودند که در مجموع حاصل کار ایران در این بازی‌ها 2 طلا، 2 نقره و یک برنز بود. محمدعلی خجسته‌پور و مهدی یعقوبی نقره‌ای ایران در کشتی بودند. تک برنز ایران هم توسط محمود نامجو در وزنه‌برداری کسب شد.

ایران با قرار گرفتن در رده چهاردهم به کار خود پایان داد.
 

دوره پنجم؛ طلا پرید

کاروان ایران در بازی‌های 1960 رم 25 شرکت کننده داشت، اما بر خلاف دوره قبلی نتوانست مدال طلایی به دست آورد. جهان پهلوان تختی در این دوره با مدال نقره در وزن 87 کیلو به کار خود پایان داد. 3 مدال برنز دیگر هم توسط ابراهیم سیف‌پور و محمد پذیرایی در کشتی و اسماعیل علم‌خواه در وزنه‌برداری کسب شد.

بیست و هفتمی عنوان ایران در این بازی‌ها بود.

* دوره ششم؛ تختی بدون مدال ماند، پای بانوان به المپیک باز شد

ششمین دوره حضور ایران در این بازی‌ها در سال 1964 و به میزبانی توکیو مربوط می‌شود، جایی که یکی از بدترین نتایج ایران رقم خورد. اگرچه ایران کاروانی بزرگ و 63 نفره - مانند المپیک ریو- روانه بازی‌ها کرد، اما حاصل کار فقط 2 برنز علی اکبر حیدری و محمدعلی صنعتکاران در کشتی بود.

جهان‌پهلوان تختی در این دوران به خاطر مشکلاتی که با حکومت و دربار پیدا کرده بود مورد حمایت مسئولان قرار نگرفت و بدون مدال به کار خود در کشتی پایان داد.

در این دوره برای نخستین بار بانوان حضور خود را در المپیک تجربه می‌کردند و 4 بانوی ورزشکار در کاروان ایران حضور داشتند. 3 ورزشکار ایران در دوومیدانی و یک بانوی ایرانی هم در ژیمناستیک با حریفان رقابت کردند.

کاروان ایران با قرار گرفتن در رده سی و چهارم به کار خود پایان داد.

* دوره هفتم؛ نصیری نخستین طلایی وزنه‌برداری

این دوره از بازی‌ها در سال 1968 به میزبانی مکزیکوسیتی برگزار شد. کاروان 14 نفره ایران با وجود تعداد کم شرکت‌کننده نسبت به دوره قبل نتیجه بهتری را کسب کرد. 2 طلا، یک نقره و 2 برنز و کسب عنوان نوزدهمی حاصل کار ایران در این بازی‌ها بود.

طلایی‌های ایران را در این دوره محمد نصیری (وزنه‌برداری) و عبدالله موحد (کشتی) تشکیل می‌دادند. پرویز جلایر (وزنه‌برداری) تنها نقره‌ای ایران بود. ابوطالب طالبی و سیدعباسی از کشتی 2 برنزی ایران بودند. کاروان کشورمان در این دوره در کشتی، وزنه‌برداری و دوومیدانی شرکت داشت.

* دوره هشتم؛ کاروانی بدون طلا، پیروزی رویایی فوتبال مقابل برزیل

به نظر می‌رسد هر چه تعداد ورزشکاران ایرانی به بازی‌های المپیک بیشتر باشد، نتیجه خوبی حاصل نمی‌شود! همچنان که در بازی‌های 1964 توکیو هم در لیست 63 نفره کاروان ایران جای مدال طلا خالی بود.

در این دوره بازی‌های المپیک در سال 1972 و در مونیخ آلمان برگزار شد و از کاروان 50 نفری ایران (بدون حضور بانوان) هیچ ورزشکاری نتوانست کشورمان را صاحب مدال طلا کند. محمد نصیری که در نخستین حضورش در دوره قبلی به مدال طلا رسیده بود در این دوره به عنوان نایب‌قهرمانی رسید. رحیم علی‌آبادی و ابراهیم جوادی هم دو کشتی‌گیر کشورمان بودند که به ترتیب با یک نقره و برنز به کار خود پایان دادند تا پرونده این بازی‌ها هم تنها با 3 مدال نقره و برنز و کسب عنوان بیست و هشتمی بسته شود.

فوتبال در این دوره برای نخستین بار به المپیک وارد شد. هدایت تیم برعهده محمد رنجبر بود. تیم ملی ایران در این مسابقات در مرحله مقدماتی در دو مسابقه خود مقابل مجارستان و دانمارک شکست خورد، اما یک پیروزی رویایی مقابل برزیل رقم زد و در این دیدار با نتیجه یک بر صفر به برتری رسید.

* دوره نهم؛ کاروانی 86 نفری تنها با 2 مدال

ایران در بازی‌های المپیک 1976 مونترال یکی از بزرگترین کاروان‌های خود را در مسابقات شرکت کرد. از کاروان 86 نفری ایران در این بازی‌ها 4 نفر را بانوان تشکیل می‌دادند، اما جالب است که در این دوره هم پرونده ایران با یک مدال نقره و یک برنز در کشتی و وزنه‌برداری بسته شد.

منصور برزگر کشتی‌گیر کشورمان در وزن 74 کیلو به مدال نقره دست پیدا کرد و محمد نصیری هم در وزنه‌برداری به مدال برنز رسید.

فوتبال در این دوره زیر نظر حشمت مهاجرانی به المپیک رفت و در مرحله مقدماتی با یک پیروزی مقابل کوبا و یک شکست مقابل هلند به مرحله یک‌چهارم راه یافت، اما در این مرحله 2 بر یک شکست خورد و حذف شد.
 

دوره دهم؛ اولین حضور بعد از انقلاب بدون بانوان

بعد از عدم حضور ایران در دو دوره، دهمین دوره حضور کاروان ایران در بازی‌های المپیک به سال 1988 سئول برمی‌گردد، دوره‌ای بعد از انقلاب اسلامی که 27 ورزشکار در 4 رشته به رقابت پرداختند. در این دوره هیچ بانوی ورزشکاری حضور نداشت و کاروان ورزشی ایران با مدال نقره عسگری محمدیان و کسب عنوان سی و ششمی به کار خود پایان داد.

تکواندو در این دوره به صورت آزمایشی وارد المپیک شد و مدال‌های کسب شده هیچ تاثیری در نتیجه نداشت.
 

دوره یازدهم؛ مدال تکواندو ایران را امیدوار کرد

این دوره از بازی‌ها به میزبانی بارسلون در سال 1992 برگزار شد و کاروان ایران را 40 ورزشکار تشکیل می‌دادند که بازهم بانوان جایی در این کاروان نداشتند. حضور پرتعداد ایران در این بازی‌ها مدال طلایی را برای کاروان کشورمان دربر نداشت، اما مدال تکواندو این نوید را داد که به جز کشتی و وزنه‌برداری می‌توان روی یک رشته رزمی برای کسب مدال سرمایه‌گذاری کرد.

در این دوره عسگری محمدیان (کشتی) نقره گرفت و امیررضا و رسول خادم هم موفق به کسب مدال برنز شدند. در رشته تکواندو هم فریبرز عسگری و رضا مهماندوست مدال‌آوران نقره‌ای و برنزی کشورمان بودند.

ایران در این دوره با عنوان چهل و چهارمی به کار خود پایان داد.

* دوره دوازدهم؛ پای مدال طلا، بانوان به المپیک باز شد

بالاخره بعد از چندین سال غیبت، بانوان بعد از انقلاب نخستین حضورشان را در بازی‌های 1996 آتلانتا تجربه کردند. لیدا فریمان تنها بانوی ایران در این بازی‌ها بود که در تفنگ بادی 10 متر به رقابت پرداخت. وی پرچمدار کاروان ایران در المپیک بود.

علاوه بر حضور بانوان، کاروان ورزشی ایران توانست یک مدال طلا هم در این دوره کسب کند که رسول خادم این مدال را برای کشورمان به ارمغان درآورد. عباس جدیدی و امیررضا خادم هم در کشتی به ترتیب به مدال نقره و برنز دست پیدا کردند.

در این دوره کشتی تنها رشته مدال‌آور کشورمان بود و از جمع 18 نفری هیچ رشته‌ای ایران را صاحب مدال نکرد.

* دوره سیزدهم؛ دوران طلایی وزنه‌برداری

این دوره از بازی‌ها به میزبانی سیدنی برگزار شد و یکی از بهترین حضور ایران در تاریخ المپیک به شمار می‌رود. 3 طلا و یک برنز حاصل کار ایران در این بازی‌هاست. طلایی‌های ایران در این دوره حسین توکلی و حسین رضازاده در وزنه‌برداری و علیرضا دبیر در کشتی بودند. تک مدال تکواندو هم توسط هادی ساعی کسب شد.

کاروان ورزشی ایران در المپیک سیدنی 35 ورزشکار داشت که از این تعداد یک نفر در بخش بانوان در مسابقات شرکت کرد. پایان کار ایران در المپیک 2000 عنوان بیست و هفتمی بود.

دوره چهاردهم؛ عملکرد قابل قبول وزنه‌برداری و تکواندو

در المپیک 2004 آتن، حسین‌رضازاده بازهم مدال طلای خود را تکرار کرد و هادی ساعی نیز با عملکردی فوق‌العاده نسبت به دور قبل به مدال طلا دست پیدا کرد.

علیرضا رضایی و مسعود مصطفی‌جوکار در کشتی به مدال نقره دست پیدا کردند. یوسف کرمی در تکواندو و علیرضا حیدری در کشتی برنزی‌های ایران را در کاروان 38 نفره تشکیل می‌دادند.
 

دوره پانزدهم؛ المپیک پکن، خاطره‌ای تلخ در اذهان

المپیک 2008 پکن یکی از بدترین دوره‌های حضور ایران در تاریخ المپیک به شمار می‌رود. از کاروان 55 نفری ایران فقط یک مدال طلا توسط هادی ساعی و یک برنز در کشتی توسط مراد محمدی به دست آمد.

در این دوره با وجود حضور ورزشکاران نامداری مانند حمید سوریان، فردین معصومی، رضا یزدانی و مصطفی‌جوکار هیچ مدالی برای کاروان ایران به دست نیامد تا کاروان کشورمان این بازی‌ها را با عنوان پنجاه و یکمی به پایان ببرد.
 

دوره شانزدهم؛ دوره طلایی ایران رقم خورد

المپیک لندن یکی از طلایی‌ترین حضور ایران در بازی‌های المپیک به شمار می‌رود. کاروان ورزشی ایران برای نخستین بار 4 مدال طلا کسب کرد و با 5 نقره و 3 برنز در رده هفدهم قرار گرفت.

کشتی فرنگی در این دوره شگفتی‌ساز شد و به عنوان قهرمانی رسید. حمید سوریان، امید نوروزی و قاسم رضایی طلایی‌های کشتی بودند و بهداد سلیمی هم در وزنه‌برداری به عنوان قوی‌ترین مرد جهان به مدال طلا دست پیدا کرد. در این دوره حتی برای نخستین بار احسان حدادی در پرتاب دیسک ایران را صاحب مدال کرد تا شگفتی دیگری در لندن برای ایران رقم بخورد.

53 ورزشکار در این بازی‌ها حضور داشتند که تعداد 8 نفری بانوان در این بازی‌ها یک رکورد به شمار می‌رفت.

دوره هفدهم؛ المپیک ریو و در انتظار خلق شگفتی دیگر

کاروان ورزشی ایران در این بازی‌ها 63 ورزشکار دارد که از این بین 9 سهمیه متعلق به بانوان است. این دوره از بازی‌ها به میزبانی ریودوژانیرو از 5 آگوست آغاز می‌شود و بیش از 10 هزار ورزشکار از سراسر جهان در بازی‌ها حضور دارند.

باید منتظر بود و دید در فاصله 24 روزی که به این بازی‌ها فرصت باقی است، ایران می‌تواند رکورد لندن را بشکند یا خیر.