خداشناسی در صحیفه سجادیه

صحیفه سجادیه دربردارنده دعاها و نیایش های امام سجاد(ع) است و از 54 مناجات و دعا تشکیل شده که پس از قرآن و نهج البلاغه نزد شیعیان جایگاهی ویژه دارد و به نام های «زبور آل محمد» و «انجیل اهل بیت» مشهور است. امام سجاد(ع) در این اثر بسیاری از معارف دینی و موضوع هایی مانند خداشناسی، جهان شناسی، انسان شناسی و مباحث عالم غیب، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت و ... را در ضمن دعاهای خود بیان کرده است.

به همت «دانشگاه قرآن و حدیث» سه شنبه هشتم خرداد ‌1397 خورشیدی نشست «خداشناسی در صحیفه سجادیه» در مصلای امام خمینی(ره) و با حضور استادان و علاقه مندان این حوزه با سخنرانی «محمد پارچه باف دولتی» عضو هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث برگزار شد.

**آگاهی؛ مهمترین نیاز انسان
«محمد پارچه باف دولتی» عضو هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث در ابتدای نشست به نقش آگاهی و اطلاعات در جامعه پرداخت و گفت: آگاهی و بصیرت از مهمترین مسایل انسان ها است. فردی که آگاهی نداشته باشد به حرکتی نتیجه بخش نیز دست پیدا نمی کند. امروزه عصر ارتباطات باعث شده که انسان ها از هر طرف در معرض آگاهی و اطلاعات قرار بگیرند. از این رو علاوه بر جنبه های مثبت آن خطرهای جدی نیز برای انسان ها دارد زیرا اگر این اطلاعات صحیح نباشد انسان ها را روز به روز حیرت زده و سرگشته تر می کند؛ یعنی ابزاری که می خواست باعث پیشرفت بشر شود ممکن است که گمراهی نیز بیاورد. در چنین فضایی تبلیغات نقش مهمی دارد و افرادی که رسانه ها را در اختیار دارند می توانند با تغییر جهان بینی افراد دنیا را کنترل کنند. بنابراین دنیای اطلاعات می خواهد جهان را آن طوری که دوست دارد تغییر دهد. از این رو آگاهی مهمترین نیاز انسان است که باید باعث نوعی جهان بینی در افراد شود.

**شناخت خدا از ورای صحیفه سجادیه
محمد پارچه باف دولتی اظهار داشت: انسان ها نیاز مبرمی به شناخت خدا دارند که این شناخت از برترین معرفت ها است و نمی توان در اطراف و دنیای اطلاعات جستجو کرد. اگر انسان ها بخواهند خدا را بشناسند باید به سراغ افرادی بروند که از کلام و رفتار آنها بتوانند به خدا معرفت پیدا کنند و این معرفت از ائمه و امامان(ع) به دست می آید که صحیفه سجادیه یکی از نمونه های مهم آن است.

**صفات خداوند در صحیفه سجادیه
عضو هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث به بررسی صفات خداوند در صحیفه سجادیه پرداخت و توضیح داد: حمد و ستایش خدا در صحیفه سجادیه موج می زند به گونه ای که وقتی انسان آن را می خواند میزان انس صاحب آن به خدا را می بیند و می فهمد که امام سجاد(ع) چگونه به خدای خود محبت می کند. ایشان در این دعا همه چیز را در اختیار خدا می داند.

وی در ادامه افزود: بنابراین اگر انسان مدتی با صحیفه سجادیه مانوس شود ذهنیتی که از خدا برای او در جهان اطرافش ساخته شده است از میان می رود و انسان می تواند به شناخت صحیحی دست پیدا کند. امام سجاد (ع) در خطبه یک صحیفه خدا را حمد می کند که ما باید از ورای این خطبه ها به شناخت از خدا برسیم.

**صلوات بر محمد(ص) در صحیفه سجادیه
محمد پارچه باف دولتی در ادامه بحث خداشناسی از ورای صحیفه سجادیه تصریح کرد: یکی از مطالب دیگری که در دعای صحیفه سجادیه زیاد مشاهده می شود «صلوات بر محمد و آل محمد» است؛ یعنی امام سجاد(ع) از خدا می خواهد که به پیامبرش توجه کند که نتیجه آن یعنی خدا و پیامبرش نیز به ایشان توجه داشته باشند. بنابراین وقتی صلوات بر محمد تا این اندازه در این دعا به کار رفته است ما نیز باید به آن توجه داشته باشیم تا خدا و پیامبرش را از یاد نبریم و از طرفی آنها نیز به ما توجه داشته باشیم.

**اظهار عجز و بندگی به خدا در صحیفه سجادیه
این استاد دانشگاه بیان داشت: یکی دیگر از مطالبی که در صحیفه سجادیه به فراوانی به کار رفته است اظهار عجز و بندگی به خدا است. امام سجاد(ع) در این دعا نهایت اظهار و عجز و بندگی خود را به خدای خود بیان می کند. ایشان در این دعا می گوید که اگر به من معرفی نمی شدی من چگونه تو را می شناختم و می فرماید: «حمد آن خدایی را که هر چه از او می خواهم می دهد» و هر وقت و زمانی که او را صدا می زنم مستجاب می کند و پاسخ می دهد.

وی در پایان یادآور شد: امروز که دنیای اطرافمان سرشار از اطلاعات ضد و نقیض شده است و این احتمال وجود دارد که هر چیز صحیح و غلطی در دسترس انسان ها قرار بگیرد شناخت و معرفت به خدا بسیار مهم است. این شناخت امری نیست که بتوان از دنیای اطلاعات به دست آورد بلکه باید از کلام ائمه و امامان (ع) به این معرفت دست پیدا کرد که صحیفه سجادیه یکی از نمونه های آن است که در آن امام سجاد(ع) به زیبایی با خدای خود صحبت و صفت هایش را برای ما معرفی می کند.