حضور ایران در شصت و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب بلگراد به عنوان میهمان ویژه یک فتح باب برای رو در رو شدن ناشران و نویسندگان ایرانی با ناشران و نویسندگان صربستانی بود.

اتفاقی که ظاهرا دستاوردهای مثبتی در بر داشت و توانست فضای نویسندگان ایرانی و صربی را به هم نزدیک کند اما قبل از همه این‌ها باید به غرفه ایران در این رویداد بین‌المللی که محل روبرو شدن میان مخاطبان صرب با فرهنگ و مهم تر از آن نشر ایران است اشاره کرد.

جمهوری اسلامی ایران در شصت و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب بلگراد در غرفه‌ای واقع در بخش بین‌الملل نمایشگاه حضور پیدا کرده بود که در این بخش کشورهای دیگر نظیر روسیه، چین، هندوستان و ... نیز غرفه‌هایی داشتند.

طراحی غرفه ایران به سبک خانه‌های قدیمی ایرانی از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده بود که ترکیب رنگ‌ها و طرح‌هایی که در غرفه به اجرا در آمده بود قابل قبول بود و توجه اکثر مخاطبان را به خود جلب کرده بود و محلی برای گشت و گذار مراجعان شده بود.

 

غرفه ایران به قدری جلب توجه کننده بود که نماینده وزارت فرهنگ و ارتباطات جمهوری صربستان در یکی از بازدیدها و نشست‌ها گفت: «یکی از زیباترین غرفه‌هایی که توسط میهمان‌های ویژه در نمایشگاه بلگراد دایر شده غرفه ایران در این دوره بوده است.»

اما با همه این اوصاف، غرفه دارای نکاتی هم بود که باید به آنها اشاره کرد. غرفه جمهوری اسلامی ایران در بلگراد بیشتر شبیه به هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بود تا غرفه‌ای برای معرفی دستاوردهای نشر ایران از این باب که برنامه‌های فرهنگی و فعالیت‌های جنبی مانند فروش صنایع دستی و مانند آن در غرفه پررنگ بود.

توجیه فروش صنایع دستی، پوستر و امثالهم نیز روشن نیست که این کار چه ارتباطی به نشر ایران دارد؟ ولی ظاهرا به عنوان بخشی از فرهنگ ایرانی در نظر گرفته شده بود تا به واسطه آن مخاطبان را به سمت غرفه جمهوری اسلامی ایران سوق دهد.

غرفه نشر الهدی و فروش صنایع دستی!

*معرفی سایر جنبه‌های فرهنگی در نمایشگاه‌ها عرف است

امیرمسعود شهرام‌نیا مدیر عامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در این‌باره گفت: «وقتی که تعبیر میهمان ویژه به کار برده می‌شود عرف این است تلاش می‌شود که علاوه بر صنعت نشر، آن کشور میهمان ویژه برنامه‌های جنبی متعددی را برگزار کند تا فرهنگ هنر و صنعت توریسم خود را به نمایش در بیاورد و معمولا هر کشوری که میهمان ویژه می‌شود برنامه‌های متنوعی را برگزار کند.»

وی افزود: «مثلا در نمایشگاه امسال کتاب فرانکفورت که هلند میهمان ویژه بود علاوه بر معرفی صنعت نشر یک بخش ویژه‌ای را نیز در نظر گرفته بودند که انواع نمایش و موسیقی را برای بازدیدکنندگان به اجرا در می‌آورند.»

غرفه کانون و کتاب‌هایی که در داخل جلد معرفی شده‌اند

*کتاب‌هایی بدون معرفی در معرض دید بازدیدکنندگان

این در حالی است که در بخش‌هایی که دستاوردهای نشر ایران عرضه شده بود کتاب‌ها بدون راهنما در غرفه قرار داده شده بود. به این معنا که کتاب‌های فارسی در قفسه‌ها چیده شده و ترجمه و توضیحی برای آنها در نظر گرفته نشده بود. که بعد از پرس و جو از مسئولان غرفه ایران روشن شد که توضیحات کتاب‌ها در داخل جلد آنها قرار گرفته شده است. این تدبیر برای جلوگیری از مخدوش شدن تصاویر کتاب‌ها اتخاذ شده بود!

غرفه آژانس ادبی نوروز و مجمع ناشران دفاع مقدس بدون توضیحات!

تا زمانی که مخاطب کتاب‌ها را بر نمی‌داشت متوجه چنین توضیحاتی نمی‌شد که این یکی از اشکالاتی بود که مترتب بر کتاب‌های عرضه شده بود. البته همه کتاب‌ها مشمول این وضعیت نمی‌شدند و برخی از ناشران روی کتاب‌های خود توضیحاتی را برای راهنمایی مراجعه کنندگان درج کرده بودند و نباید از این موضوع چشم پوشید.

کتاب‌های انتشارات علمی و فرهنگی که توضیحات داشت

*بروشورهای معرفی نشر ایران در دست مخاطبان

شهرام‌نیا در این‌باره هم در بخشی دیگر گفت: «ما پنج شش مجموعه کتاب را در نمایشگاه عرضه می‌کنیم که غیر از ناشران دولتی مانند الهدی، جامعه‌المصطفی و علمی و فرهنگی، هرکدام دارای چند بسته هستند. یکی از آنها کتاب‌هایی است که با حمایت رایزنی به صربی منتشر شده که حدود 140 عنوان را در بر می‌گیرد که دو دیواره را به خود اختصاص داده است.»

وی افزود: «یک بسته کودک و نوجوان داریم که مجموعه‌ای از کتاب‌های این حوزه را در یک بروشور به زبان انگلیسی معرفی کرده‌ایم. که بهتر بود این معرفی‌ها روی کتاب‌ها درج می‌شد. دسته دیگر کتاب‌های عرصه ایرانشناسی است که آنها نیز یک بروشور و سی دی دارند که به بازدیدکنندگان ارائه می‌شود. دسته بعدی کتاب‌های هنری و نفیس است که تصویری از صنعت چاپ را به مخاطب ارائه می‌کند.»

مدیر عامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران گفت: «کتاب‌های دیگر کتاب‌هایی است که در بلگراد در جایزه سالانه «گلدن پن» حائز رتبه شده‌اند که حدود 136 عنوان است که آنها نیز در یک بخش دیگر به نمایش در آمده است. برای تمام این کتاب‌های بروشورهایی داریم که به زبان انگلیسی به مخاطبان ارائه می‌شود.»

او اضافه کرد: « 65 نویسنده کودک و نوجوان فعال ایران نیز در یک بروشور معرفی شده‌اند، همچنین در یک بروشور اطلاع‌رسانی چکیده‌ای از صنعت نشر ایران را به زبان انگلیسی عرضه کرده‌ایم که آن نیز در غرفه ایران موجود است. معرفی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز به زبان انگلیسی و صربی در غرفه موجود است.»

شهرام‌نیا در پایان گفت: «بعضی بروشورها به زبان صربی نیست ولی در مجموع به نظرم از نظر محتوایی بد نبود هرچند در نمایشگاه‌های دیگر با مشکل نبود اطلاعات روبرو بوده ایم ولی در اینجا با چنین مشکلی روبرو نشدیم.