گزارش‌های مختلفی از مواضع این روزهای آمریکایی‌ها در خصوص اجرای برجام از رسانه‌ها به گوش می‌رسد. مواضعی که بعضاً از ابتدای آغاز مذاکرات هسته‌ای در قبال گفتگو با تهران وجود داشت. جریانی در آمریکا که غالباً از جمهوری‌خواهان این کشور هستند و از آن‌ها به‌عنوان نزدیک‌ترین سیاستمداران به سران رژیم صهیونیستی یاد می‌شود همواره مواضع سختی نسبت به ایران و مذاکرات هسته‌ای داشته‌اند و این مواضع خود را به صریح‌ترین وجه ممکن مطرح کرده‌اند.

آن‌ها که در دور جدید مجلس نمایندگان، اکثریت کرسی‌ها را صاحب شده‌اند، در طول مذاکرات و در ایام پس از حصول توافق با گذراندن طرح‌های مختلف تلاش کرده‌اند که برجام و اجرای آن را تحت تأثیر قرار دهند، طرح‌هایی که بعضی توسط اوباما تائید و برخی دیگر وتو شده است.

جمهوری‌خواهان و به نمایندگی از آن‌ها، دونالد ترامپ، در این مدت همواره تهدید کرده‌اند که اگر به صندلی ریاست جمهوری در انتخابات آتی برسند، توافق هسته‌ای را پاره خواهند کرد.

در مقابل اما دموکرات‌ها حامی ادامه اجرای برجام با ایران هستند، آن‌ها که در دهه‌های اخیر همواره نشان داده‌اند از جمهوری‌خواهان "دیپلمات‌تر" هستند و ازقضا با این مشی خود توانسته‌ند  شیطنت‌ای گسترده‌تریترشستراند شیطنت‌های گسترده‌تری را علیه ایران ساماندهی کنند، این روزها اصرار می‌کنند که راه‌حل دیپلماتیک یعنی همان برجام تأثیرات عمیق‌تر و مؤثرتری بر ایران خواهد داشت و با اقدامات تکمیلی ایالات‌متحده در زمان کوتاه‌تر و با هزینه کمتری به اهداف خود خواهد رسید.

اما امروز که یک سال از به نتیجه رسیدن توافق هسته‌ای می‌گذرد و "برجام" به‌عنوان مفهوم جدیدی در فضای سیاسی جهان متولدشده است، و در شرایطی که فضای ایالات‌متحده تحت تأثیر جو انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد، بررسی نظر پژوهشگران آمریکایی در خصوص توافق هسته‌ای با ایران هم جالب‌توجه به ‌نظر می‌رسد و هم می‌توان در تبیین اقدامات آتی ایالات‌متحده مؤثر باشد.‌

پژوهشگران موسسه بروکینگز در جریان مذاکرات هسته‌ای نقش ویژه‌ای داشتند، چنان در برخی محافل از این موسسه به‌عنوان اتاق فکر مذاکرات و سیاست خارجی آمریکا یاد می‌شود.

«اندیشکده بروکینگز» را یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین اندیشکده‌های آمریکایی باید به شمار آورد که در سال 1916 توسط زبان شناس آمریکایی «رابرت بروکینگز» تاسیس شد. آن‌ها در جهان به‌عنوان القاکننده اجرای سیاست «تحریم و مجازات» علیه کشورهایی که از سیاست‌های آمریکا در عرصه بین‌المللی تبعیت نمی‌کنند شناخته می‌شوند.

«استروب تالبوت»، مدیر اندیشکده بروکینگز به عنوان تحلیلگر ارشد این موسسه با بیان اینکه در عرض یک سال کاملاً روشن است که توافق هسته‌ای "توانایی تهران برای ساخت بمب اتم"  را محدود کرده است می‌گوید: این مسئله مهم‌ترین دستاورد برای ایلات متحده و جهان است.

 

رابرت اینهورن عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا  که عضویت در کمیته کنترل تسلیحات و منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را نیز در کارنامه دارد، در یک‌سالگی برجام از وجود مشکلی اساسی میان تهران و واشنگتن سخن می‌گوید.

اینهورن  معتقد است که دولت آمریکا و آژانس توانسته‌اند مسیر دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را مسدود کردن برای یک دوره طولانی مسدود کنند و این همان چیزی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایران در دو گزارش سه‌ماهه خود صادر کرده است ولی بااین‌حال مشکلاتی باقی‌مانده است.

این دیپلمات آمریکایی که قبلاً در نام‌هایی به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، توصیه‌‌هایی را منتقل کرده بود، می‌گوید: ممکن است ایران در دوره پسابرجام به یک بهبود آهسته اقتصادی رسیده باشد که این خود می‌تواند یک تهدید واقعی باشد.

 

او تأکید می‌کند که باید با ایران به‌گونه‌ای در پسابرجام رفتار شود که در صورت شکست اجرای برجام، ایران به پایان خود بیندیشد.

رابرت اینهورن معتقد است که قانون‌های پیشنهادی این روزها در کنگره همچنان می‌تواند توافق هسته‌ای را تهدید کند.

او می‌گوید: هیلاری کلینتون از معامله و حتی شرایط سخت‌تری که باید بر ایران طی این معاملات اعمال شود حمایت می‌کند اما دونالد ترامپ در حال حاضر توافق هسته‌ای را به یک قرارداد قراضه تشبیه کرده است.

اینهورن تأکید می‌کند که وجود آیت‌الله خامنه‌ای در کنار ابهامات مربوط به انتخابات سال آینده در ایران، آینده توافق و تعامل با ایران را غیرقابل پیش‌بینی کرده است.

سوزان مالونی دیگر عضو بروکینگز است که در مورد برجام اظهارنظر می‌کند.

مدیر مرکز سیاست خاورمیانه سابان با اشاره به اینکه مهم‌ترین نگرانی در برجام "ترس از مخالفان آن و جاه‌طلبی‌های سر به فلک کشیده طرفداران آن"  است گفت: همه از نگرانی‌های ایالات‌متحده در قبال تهران آگاه هستند. تهرانی که بیش از یک نسل است که تروریسم را شکل داده و حقوق بشر را نقض می‌کند و دارای سلاح‌های کشتارجمعی در منطقه‌ای بی‌ثبات است.

مالونی با اشاره به برجام می‌گوید: این معامله یک تحول نیست، بلکه تنها یک موفقیت نسبی است که نباید ارزش آن را دست‌کم گرفت.

 

بروس ریدل عضو ارشد "بروکینگز"، مأمور سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) است. او طی دوران مذاکرات همواره به عنوان حامی نظرات و خواسته‌های عربستان سعودی شناخته می‌شد.

ریدل که عضویت در شورای امنیت کاخ سفید را در پرونده دارد معتقد است که توافق هسته‌ای ایران، پیامدهای ناخواسته‌ای را به دنبال داشته است.

مشاور سابق رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در امور مربوط به خاورمیانه اظهار می‌کند که مهم‌ترین پیامد برجام تشدید نگرانی عربستان سعودی از اهداف و نیات ایران در منطقه است و همین ترس عربستان از ایران است که باعث ایجاد تنش‌های فرقه‌ای در منطقه شده‌ است، تنش‌هایی که امروز به سطح بی‌سابقه‌ای رسید.

ریدل معتقد است که نگرانی‌های اساسی عربستان از بابت جاه‌طلبی و تلاش ایران برای تسلط بر منطقه از مسیر تروریسم و خرابکاری است.

تحلیلگر ارشد بروکینگز تأکید می‌کند که عربستان به دنبال آن است که با افزایش تحریم‌ها باعث انزوای ایران و درنهایت باعث حذف این کشور سرکش شود.

 

نورمن ایزن عضو دیگر بروکینگز است. او که سابقه سفیری آمریکا در جمهوری چک را دارد بزرگ‌ترین ناامیدی پس از توافق با ایران را-  ناکامی کنگره برای تصویب قوانین مکمل ارزیابی می‌کند.

او تأکید می‌کند که کنگره باید با افزایش بودجه نظارت توسط دولت آمریکا  و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اهدافی که در دوران پسا برجام دارد برسد.

ریچارد نفیو عضو سابق تیم مذاکره‌کننده آمریکا که همیشه از منظر اقتصادی- امنیتی برجام را بررسی می‌کرده است خاطرنشان می‌کند که در طول سال گذشته تلاش زیادی شده که اطمینان حاصل شود که قرارداد ایران به‌طور کامل اجراشده است.

او معتقد است که ایران به‌نوبه خود یک تأخیر طبیعی در تجدید حیات اقتصادی دارد و همچون گذشته می‌گوید که لمس سقوط قیمت نفت در ایران باعث ناامیدی شکست‌پذیری دولت حسن روحانی شده است.

 

تحلیلگر بروکینگز افزایش تحریم‌های ایالات‌متحده و وجود بی‌میلی در میان بانک‌ها و مراکز مالی و اقتصادی در جهان برای آغاز معاملات تجاری با ایران را، عاملی در محدودیت‌های جدی دولت یازدهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید ادامه این شرایط باعث می‌شود حسن روحانی دوباره وارد تعامل و مذاکره با آمریکا برای حل مشکلات اقتصادی دولتش شود.