وعده های رنگارنگ و عالی با توافق خیالی

خبر تعطیلی کارخانه ارج کافی بود که واکنش ها را نسبت به این جمله اخیر رئیس جمهور یعنی «بعد از برجام هر روز یک گشایش داشتیم» برانگیزد. گشایش هایی که مردم از ماه ها پیش از توافق هسته ای و شاید به بیان بهتر از هنگام روی کار آمدن دولت تدبیر و امید بدنبال آن بودند، تا هم «چرخ سانتریفیوژهایشان بچرخد و هم چرخ کارخانه هایشان.»

روی کارآمدن دولت روحانی با سوار شدن بر مطالبات مردم در دو موضوع تعامل و توافق هسته‌ای با غرب و خروج از رکود اقتصادی همراه بود. در این مدت سعی شد تمام مشکلات کشور به تحریم ها گره زده شود و در مقابل تعامل با کشورها و توافق هسته ای را همچون باغ سبزی برای رهایی مردم از مشکلاتشان، شاغل شدن جوانانشان و چرخیدن چرخ اقتصاد کشور نشان دهند.

حال برجام با تمام هزینه‌هایی که برای کشور داشت و با تمام رنج انتظار، برای مردم به پایان رسید اما هنوز هم از وعده های رنگارنگ چندان خبری نیست. همچنان مردم در قبال سوال ها و مطالباتشان شعار تحویل می گیرند؛ علاوه بر این که باید این روزها شکرگذار نعمت ندیده هم باشند!

به گفته سخنگوی دولت با گذشت سه ماه از اجرای برجام ۱۶ هیات تجاری از کشورهای مختلف برای امضای قرارداد و سرمایه گذاری به ایران سفر کرده اند، پس از برجام برای ۴۱ پروژه به میزان سه میلیارد و ۴۱۸ میلیون دلار مجوز سرمایه گذاری صادر شد اما نتایج این سفرها به آینده ای زمان بر و دور وعده داده می شود.

ایتالیا، چین، ترکیه، کره جنوبی، اروگوئه، بلژیک، آفریقای جنوبی، صربستان، قزاقستان و پاکستان برخی از کشورهایی هستند که در فاصله  دو ماه آخر سال ۹۴ تا اردیبهشت ۹۵ به ایران رفت و آمد داشته اند. اما همچنان اقتصاد در رکود است تاجائیکه صدای مقامات سیاسی حامی برجام هم درآمده است.

علی لاریجانی در آخرین نشست خبری اش در کسوت رئیس مجلس نهم  مسئله رکود در شرایط فعلی را جدیدی دانست و تاکید کرد: موتور رونق تولید باید تقویت شود و دولت باید در این زمینه سریع‌تر عمل کند.

نشریه آمریکایی «وایس» در گزارشی به وضعیت پسابرجام در ایران پرداخته و نوشته است: «با وجودی‌که ایران در حال فروش نفت بیشتر و خرید جت، قطار و موارد دیگر است، این کشور هنوز اقتصادش آنطور که مذاکره کننده‌گان بعد از امضای توافق جنجالی هسته‌ای پیش بینی کرده بودند رونق نیافته است.»

این نشریه آمریکایی سپس با صراحت نوشت: «این وضعیت به سردرد مقام‌های ارشد دولت ایران که شهرت و اعتبار خود را پای مذاکرات هسته‌ای گذاشتند بدل و البته خشم طبقه عادی مردم ایران را نیز موجب شده است.»

«آرین طباطبایی» تحلیلگر دانشگاه «جورج تاون» واشنگتن هم در این زمینه گفت: «اصولگرایان ایران که پیشتر درباره اینکه آمریکا در واقع مایل به رفع تحریم های ضد ایرانی نیست هشدار داده بودند، اینک صحت گفته‌های خود را می‌بینند و در عین حال عامه مردم نیز بسیار عصبانی هستند. شادی و شعف و هیجان فوری پسا برجام اینک جای خود را به سرخوردگی داده است.»

مردم می گویند یکی از کمترین دستاوردهای پسابرجام در بخش اقتصادی برای جامعه باید این باشد که همه و یا بخشی از معضلات تاریخی موجود در بازار کار ایران حل شود.

اما آنچه که امروز از برخی پروژه ها مشخص است آن است که فعلا قرار نیست شغلی عاید تحصیل کرده ها و جوانان داخلی بشود. دستکم این موضوع در خرید بیش از ۱۰۰ فروند هواپیمای مسافربری از فرانسه مطرح است چون نه هواپیما در داخل ایران ساخته خواهد شد و نه اینکه خط تولیدی راه می افتد، ما قرار است تنها هواپیمای ساخته شده را از فرانسوی ها تحویل بگیریم؛ بنابراین این جوانان فرانسوی هستند که از این قرارداد به شغل می رسند نه کارجویان ایرانی. تازه نکته مهم در همین قرار هم این است که طرف فرانسوی هر روز به بهانه ای تحویل هواپیما به ایران را به عقب انداخته و حتی گاهی منتفی می داند.

تعطیلی کارخانه ارج تلنگری بود به دولتمردان و تصمیم گیران که تنها و تنها راه علاج رکود، رونق اقتصادی و تولید ملی است. مطلبی که بارها توسط رهبر انقلاب تاکید شده است. فرهاد حنیفی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی درباره علت تعطیلی کارخانه ارج گفته است که واردات بی رویه موجب تعطیلی این کارخانه شده است. وی در گفتگویی با تاکید براینکه دولت مقصر تعطیلی این کارخانه نیست خواستار حمایت دولت از تولیدات ملی شد و گفت: آنهایی که دلشان برای تعطیلی این کارخانه سوخته است باید لوازم تولید داخل خریداری کنند.

البته آقای حنیفی به این موضوع توجه نداشت که فرهنگ استفاده از تولیدات داخلی و جلوگیری از واردات بی رویه از سیاست های اقتصاد مقاومتی است که چندان مورد توجه دولت قرار نگرفته است و حداقل از نوع قراردادهای بسته شده با طرف های خارجی می توان آنرا فهمید.

حمید رضا آصفی درباره علت عدم تحقق نتایج برجام می گوید: پس از برجام برخی مشکلات همچنان وجود دارد که از ابتدا نیز پیش‌بینی می‌شد و علت آن هم مشخص است.

سخنگوی اسبق وزارت خارجه با تاکید براینکه برای آمریکا رسیدن به توافق اولویت بود نه اجرای برجام می افزاید: آمریکایی‌ها اجرای برجام را با جدیت دنبال نمی‌کنند و تا جایی که بتوانند کارشکنی می‌کنند.

البته این روزها دولتی هم که خود دستاوردهای برجام را در دوردست ها و در پس ابرها می بینند، بیشتر بر روی بعد اقتدار برجام و پیروزی بر ۶ قدرت جهانی مانور می دهند و توقع اقتصادی از برجام را تنازل این توافق می دانند. حمید بعیدی نژاد در تازه ترین پست ایستاگرامی اش نوشته است: ایران تا اجرای کامل اهداف برجام و حذف تمامی موانع بانکی و مالی از پای نخواهد نشست و ابزارهای کافی برای اعمال فشار بر طرف مقابل را هم داراست اما این نباید باعث شود که اولاً دستاورد بسیار مهم تداوم غنی سازی و دیگر برنامه های مهم هسته ای را نادیده بگیریم، ثانیاً اهداف برجام را به منافع اقتصادی تقلیل دهیم.

عراقچی هم در مراسم ویژه روز بیست و چهارم خرداد ماه در سرخه تاکید کرد که مهم‌ترین دستاورد برجام، حفظ استقلال مملکت بود و شعار مردم مبنی بر «انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست» عملی شد.

و امروز بعد از سه سال مذاکره و امید به دستاوردی خیالی در پسابرجام به این جمله طلایی رهبر فرزانه انقلاب می رسیم که «کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست، در داخل کشور است و علاح رکود تولید ملی است.»