اهداف پیدا و پنهان کرملین از حضور گسترده در سوریه/ چرا نتانیاهو آرام است؟/ چه توافقی بین او وپوتین انجام گرفته؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- برخی معتقدند حضور گسترده روسیه در سوریه صرفا برای از بین بردن گروههای تروریسیتی است و بعد از انهدام داعش و گروهک تروریستی ارتش آزاد، امورات روسیه را در اختیار گرفته با دور زدن ایران، عراق و حزب الله، تلاش خواهد کرد تا بشار اسد از قدرت کنار رود و تمامیت ارضی در اختیار جمعی قرار گیرد که همسو با کرملین خواهد بود.  از طرف دیگر روزنامه السفیر چاپ لبنان نوشت: توجه کشورهای غربی به موضوع هسته ای ایران پایان یافته و اکنون متوجه اوضاع سوریه شده است که کشورهای همسایه در منطقه و اروپا را به علت سرازیر شدن سیل آوارگان از یک سو و خطر گسترش تروریسم از سوی دیگر تهدید می کند. شاید مقابله با تروریسم و ترس از سرایت آن به کشورهای دیگر دو علت اصلی برای مداخله مستقیم روسیه در سوریه باشد که با چراغ سبز آمریکا و با هماهنگی کامل با ایران طبق گفته محافل دیپلماتیک که با این دو کشور در تماس هستند، انجام شده است. 

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، این تصویر از سوی برخی که تهران از مداخله روسیه در شمال سوریه نگران است، نادرست است زیرا به گفته محافل دیپلماتیک بسیار آگاه، پیاده شدن روسیه در سوریه با مشورت تهران که از مداخله روسیه مطمئن است، انجام شده است. این محافل اقدام روسیه را این گونه تفسیر می کنند که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواستار احیای نقش اتحاد شوروی سابق به عنوان بازیگری تاثیر گذار در عرصه بین المللی است. وی پس از این که توانست از "تله اوکراین" عبور و شکافی را در موضع اردوگاه اروپای در قبال این قضیه ایجاد کند؛ به میدان سوریه آمده و در آن جا شروع به تحرک کرده است تا از منافع روسیه و تاثیر این کشور در خاورمیانه و سوریه که تنها راه دسترسی مسکو به دریای مدیترانه به شمار می رود، پاسداری کند. اما پوتین در عین حال نمی خواهد بهای زیادی بپردازد، از اینرو بسیار حساب شده در زمینه گام بر می دارد و در چارچوب راهبرد بازگرداندن هیبت شوروی سابق رفتار می کند، در حالی که تظاهر می کند با آمریکا در مبارزه با تروریسم شریک است.

شاید گفتمان روسیه پیش زمینه واقعی داشته باشد. روس ها پی برده اند که وضعیت رئیس جمهور بشار اسد و ارتش وی در مقابله با گسترش [نفوذ] تکفیری ها برای دستیابی به حمایت غرب مساعد نیست و به همین علت تصمیم گرفته است تا مستقیما در میدان سوریه پیاده شود و پرچم مبارزه با تروریسم را با چراغ سبز آمریکا در دست گرفته است که دال بر انعطاف شدید آمریکا در رهیافت خود در قبال موضوع سوریه است البته نه تا حد و اندازه ای که به نگه داشتن نظام اسد بر سر قدرت بیانجامد.

روس ها و آمریکایی ها هر دو متوجه شده اند برکناری اسد بدون پیدا کردن جایگزین، سوریه و منطقه را در دریای خون غرق خواهد کرد و پیروزی گروهی را بر گروه دیگر به همراه خواهد داشت. از اینرو، دو کشور در مورد انتقال آرام قدرت در سوریه از [دستان] اسد و با پوشش سیاسی آمریکایی – روسی توافق کردند.

این ایده را جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا ارایه داده است. وی برای نخستین بار آن را در نشست اخیر دوحه و در دیدار با وزیران امور خارجه روسیه سرگی لاوروف و عادل جبیر وزیر امور خارجه عربستان، عرضه کرد.

آمریکایی ها بر عربستان سعودی فشار وارد کردند و کشور با تردید با آن موافقت کرد اما [کشورهای] اروپایی یکی پس از دیگری آن را پذیرفتند: از آلمان تا انگلیس، فرانسه، اسپانیا و غیره...اما در مورد ترکیه هیچ کس گفته رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری این کشور را مبنی بر این که اسد برای مرحله انتقالی مورد پذیرش است، باور نکرد و همچنین موافقت اردنی ها را که اتاق عملیات [مشترک] "موک" را برای توافق آمریکایی روسی که با موافقت ایران نیز روبرو شده است، بستند.

این چنین طرح چهار ماده ای ایران نمایان شد که آن را برای اولین بار حسین امیر عبد اللهیان، معاون وزیر امور خارجه ایران در امور خاورمیانه و شمال آفریقا مطرح کرد و بر چهار ماده تاکید دارد: آتش بس فوری در سوریه، تشکیل دولت وحدت ملی، اصلاح قانون اساسی سوریه و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری. همچنان این اصول ثابت است و آمریکایی ها و روس ها با آن موافقت کرده اند و نظام سوریه نیز آن را با دقت مورد بحث و بررسی قرار می دهد، زیرا محتوا و جزئیات بسیاری دارد: در بند آتش بس، به عنوان مثال، پرسش های بسیاری درباره چگونگی اجرای آن وجود دارد و این که چنانچه یکی از طرف ها به آن پایبند نماند چه می شود؟ طرفی که می تواند بر اجرای این بندها نظارت کند کیست؟ اینکه دولت وحدت ملی دربردارنده چه کسی خواهد بود؟ اسامی نامزدها برای جانشینی اسد کدام است؟

اما با وجود این توافق ابتدایی و سناریوهای ترسیم شده بر اساس آن، واقعیت این است که دو طرف وجود دارند که همچنان رو به روی هم قرار گرفته اند. این دو اردوگاه روسی- ایرانی و آمریکایی- عربستان سعودی است که اعتمادی میانشان وجود ندارد. گروهی متهم اند به این که خواستار محقق ساختن مصالحه ای با نظام اسد هستند و می خواهند بدون ارائه هیچ امتیازی اسد را بر سر قدرت نگه دارند. در مقابل، گروهی می خواهند رئیس جمهور اسد را پس از این که در کنار گذاشتن وی از طریق نظامی شکست خوردند، از معادله سیاسی سوریه حذف کنند. این نیت های از قبل طراحی شده در دو طرف باعث می شود حل و فصل آسان نباشد.

پرسش درباره سرنوشت "حزب الله" بازیگر اصلی در سوریه امروز باقی می ماند.

محافل دیپلماتیک که رابطه محکمی با دو طرف روس و ایرانی دارند می گویند "ماموریت حزب الله دفاع از لبنان است و این همان کاری است که در جنگ هایش علیه اسرائیل انجام می دهد و این هدف [حزب] را برای مبارزه با گسترش [نفوذ] تکفیری وارد سوریه کرد". آنان می افزایند:" اما حزب الله نیز می خواهد این قضیه پایان یابد تا به ماموریت اصلی خود برسد و هرگونه حل و فصلی هرگز به زیان این حزب نخواهد بود."

یک مورخ برجسته روز گذشته در جلسه ای گفته است: «با شک و نگرانی تحولات سوریه را دنبال می‌کنم. احساس می‌کنم پشت کاسه نیم‌کاسه‌ای است.» این در حالی است که عبدالله المعلمی، نماینده سعودی در سازمان ملل، در سخنرانی خود در نیویورک گفت: هیئت نمایندگی کشور من نگرانی عمیق خود را از عملیات نظامی نیروهای روسیه در حُمص و حما ابراز می‌دارد. در این مناطق نیروهای داعش حضور ندارند. این حملات علیه قربانیان بیگناه است. ما خواستار توقف سریع عملیات و عدم تکرار آن هستیم. 

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، سِر ملکم ریفکایند،‌ وزیر دفاع و وزیر خارجه بریتانیا در دولت‌های مارگارت تاچر و جان میجر،  در گفتگو با رادیو بی. بی. سی. ۴ گفت: روسیه بحران سوریه را تشدید می‌کند و اپوزیسیون معتدل سوریه را هدف قرار می‌دهد. او دخالت روسیه در سوریه را «بحران وحشتناک» و اقدام پوتین را «فوق‌العاده خطرناک» خواند.

ظاهراً پوتین برخلاف توافق قبلی دیروز چهارشنبه بجای داعش «ارتش آزاد» را مورد تهاجم قرار داده است. هفته قبل در سفر نتانساهو مسکو، هماهنگی هایی بین وی و پوتین صورت گرفته است. پوتین سه‌شنبه در نیویورک با اوباما هماهنگی های لازم را انجام داده است. در حال حاضر روسیه با ایران، سوریه، عراق و حزب الله لبنان در بغداد قرارگاه مشترک ایجاد کرده است. ارتش سوریه به درخواست بشار اسد وارد سوریه شده و در حال حاضر سر و صدای کشورهای غربی و حکومت سعودی درآمده است. نتانیاهو بطرز مشکوکی ساکت است. 

روسیه صریحا اعلام کرده که «تفاوتی میان داعش و سایر گروه‌های معارض سوری قائل نیستیم. »هدف عملیات هوایی روسیه ایجاد یک «مینی دولت» متمایل به روسیه بعنوان پایگاه دائمی روسیه در خاورمیانه ارزیابی می شود.

مقاله مهم الی کارمون، محقق ارشد ضدتروریسم در اسرائیل، در هاآرتص. احتمالاً اولین تحلیل جدی است که پس از شروع دخالت نظامی روسیه در سوریه در مطبوعات اسرائیل منتشر می‌شود. این تحلیل نشان می دهد هیچ نگرانی از حضور نظامی روسیه در لایه های درونی و بیرونی رژیم صهیونیستی وجود ندارند و برعکس می‌خواهند از این ماجرا به سود خود استفاده کنند. محقق ارشد ضدتروریسم در اسرائیل تصریح می کند: «هدف عملیات هوایی روسیه ایجاد یک «مینی‌دولت» علوی بعنوان پایگاه دائمی روسیه در خاورمیانه است. سه عامل این فرصت را برای پوتین فراهم آورد: 

ضعف آشکار دولت اوباما در مقابله با داعش

قدرت‌گیری ایران

 و موج مهاجرت پناهندگان سوری که امنیت اروپا را به مخاطره انداخته است. 

پوتین اکنون ایران را بهترین متحد خود می‌داند برای ایجاد ائتلافی شامل «سوریه اسد»، حزب الله و عراق. حتی مصر نیز برای همکاری با این ائتلاف تمایل نشان داده است.»سید حسن نصرالله هفته قبل گفت که نیروهای روسی بهمراه سیستم‌های تسلیحاتی بسیار پیشرفته وارد سوریه خواهند شد و افزود که به زودی یک مقام بلندپایه سوری از روسیه تقاضای مداخله خواهد کرد. نصرالله درست می‌گفت. اولین حملات هوایی روسیه در چهارشنبه نه علیه داعش بلکه علیه «شورشیان سوری» در منطقه استراتژیک حُمص بود که راه استراتژیک دمشق به ساحل علوی‌نشین را تهدید می‌کردند. رزیم صهیونیستی که از توافق «هماهنگی هوایی» میان اسرائیل و روسیه خوش‌بین بودند اکنون شاهد نمونه‌ای از این «هماهنگی» هستند.

اگر ایالات متحده آمریکا به سیاست کجدارومریز خود در سوریه ادامه دهد، اسرائیل بعنوان متحد مهم آمریکا در منطقه با محدودیت مواجه خواهد شد. آیا برای اسرائیل درست است که اطلاعات خود را درباره حمله به مراکز اساسی استراتژیک ایران یا حزب الله در اختیار روسیه قرار دهد؟‌ اگر روس‌ها قبل از حمله اسرائیل این اطلاعات را به ایران منتقل کنند چه؟ هر چه اتحاد میان روسیه و ایران و حزب الله مستحکم‌تر شود برای روسیه امتناع از تعامل با دوستانش دشوارتر خواهد شد. روسیه می‌تواند فعالیت اطلاعات دریایی اسرائیل را در آب های نزدیک به لبنان و سوریه مختل کند و اگر منافع اقتصادی‌اش اقتضا کند به سوریه- ایران- حزب الله درباره گاز اسرائیل اطلاعاتی بدهد. بعضی منابع ترکیه اخیراً ادعا کردند که یک سری حملات تروریستی علیه لوله‌های گاز و نفت ترکیه که از سوی پ. ک. ک. (حزب کارگران کردستان)‌ انجام شد در خدمت منافع روسیه بود بی‌آن‌که دستور مستقیمی در این زمینه از مسکو صادر شده باشد.

وضع جدید سوریه و خاورمیانه انگیزشی است برای هماهنگی نزدیک‌تر استراتژی‌های سیاسی و نظامی ایالات متحده و اسرائیل در زمینه مداخله روسیه. اسرائیل در حوزه‌های عملیاتی و اطلاعاتی چیزهای زیادی دارد که در اختیار آمریکا قرار دهد.»