علت اعتماد به نفس پایین در کودکان

پریسا کربلایی حسنی آموزگار ابتدایی و کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در یادداشتی که در اختیار ماقرار دادند در ارتباط اعتماد به نفس و عزت نفس کودکان این چنین نوشتند: بسیار اتفاق افتاده که والدین نزد من مراجعه می‌کنند و مساله‌ی “اعتماد به نفس پایین” و “عزت نفس پایین” فرزندشان را مطرح می‌کنند، سوالی که در ارتباط با این والدین مطرح می‌شود این است که:
شما کدام یک از والدین زیر هستید؟!
_آیا والدینی مستبد و سخت‌گیر هستید و معیارهای سخت‌گیرانه برای فرزندتان دارید؟!
_آیا والدینی هستید که تشویق و تمجید بسیار پایین ولی سرزنش، توبیخ و تنبیه بسیار بالایی در ارتباط با فرزندتان دارید؟!
_آیا والدینی هستید که فرزند خود را تحقیر می‌کنید؟! به او احترام نمی‌گذارید و توهین می‌کنید؟! (مثلا: تو خنگی، احمقی و…)
_آیا دائما فرزند خود را با همسالانش مقایسه می‌کنید؟! و در این مقایسه دوستانشان را بهتر می‌دانید؟!
_آیا والدینی بسیار کمالگرا (کمالگرایی افراطی و نامطلوب)، بسیار ایده‌آل و متوقع هستید و فرزند خود را تافته‌ی جدابافته از بقیه همسالانش می‌دانید؟! و انتظار دارید که فرزندتان انتظارات غیر واقع بینانه‌ی شما را بر آورده کند؟! انتظاراتی که ممکن است فراتر از سن فرزندتان باشد!!!
_و یا حتی آیا والدینی بسیار موفق هستید؟!

والدینی که در موارد بالا درباره‌ی سبک رفتاریشان سخن گفته شد، باعث ایجاد باور بنیادین “نقص و شرم” در کودکشان می‌شوند که نشانه‌های آن “اعتماد به نفس پایین” و “عزت نفس پایین” است.
متاسفانه مشکل این کودکان اگر سبک رفتاری والدین تغییر نکند، تداوم بخش خواهد بود و در بزرگسالی هم مشکلاتی خواهند داشت. به عنوان مثال:
_این افراد در بزرگسالی برای خودشان ارزش و احترام قائل نیستند، احترام به خویشتن پایینی دارند، وقتی از آن‌ها تعریف و تمجید می‌شود یا مورد احترام قرار می‌گیرند، احساس شرم و خجالت دارند.
_این افراد هیچ‌وقت به این فکر که من فرد ارزشمند و باشخصیتی هستم که قابل احترام است، نخواهند رسید.
_این افراد همیشه خود را دست کم می‌گیرند، در روابط بین فردی نقش زیردست و فرمانبر را دارند.
_چون تفکر نقص و شرم دارند، تا جایی که می‌توانند ضعف‌ها و ایرادات خود را می‌پوشانند و به کسی نمی‌گویند، دائما در حال پنهان‌کاری هستند، محله‌ای که بزرگ شده‌اند، تحصیلات پدر و مادر، سطح خانوادگی، جایگاه اجتماعی و…. را پنهان می‌کنند و دروغ می‌گویند.
_حتی ممکن است یک آدم بسیار انتقادگر شوند و مرتب از دیگران ایراد بگیرند و عیب دیگران را مطرح کنند، چون باور بنیادینشان این است که من نقص دارم.
_شاید هم تلاش کنند به سمت کمال‌گرایی افراطی بروند و برای خود معیارهای سخت‌گیرانه در نظر بگیرند و تلاش کنند همه‌ی کارهایشان بدون عیب و نقص باشد و این موضوع باعث می‌شود اضطراب زیادی را متحمل شوند که ممکن است باعث جسمانی شدن مشکلات روانی و ایجاد بیماری‌های جسمانی برای آن‌ها گردد.

والدین محترم، اگر می‌خواهید فرزندتان در بزرگسالی دچار مشکلات مطرح شده در بالا نگردد، لطفا در سبک رفتاری خود تغییر ایجاد کنید.

اگر شما به عنوان فرد بزرگسال نشانه‌های باور بنیادین “نقص و شرم” را دارید، می‌توانید با مراجعه به روان‌شناس بالینی که رویکرد طرحواره درمانی دارد، مساله‌ی خود را مطرح کنید و طرحواره نقص و شرم شما درمان شود.