نان بیات شاید دیگر برای خوردن کاربردی نداشته باشد اما برای موارد بسیار دیگری می توان از آن استفاده کرد.با این مطلب از پارس نیوز همراه باشید تا روش های کاربردی برای استفاده از نان بیات و مانده را یاد بگیرید.

شگرد استفاده مجدد از نان مانده و بیات در خانه داری

اگر فکر می کنید که نان بیات و مانده فقط باید داخل پلاستیک دور ریزها ریخته شود، سخت در اشتباهید چرا که خانم های کدبانو و حرفه ای در خانه داری از این نان ها به خصوص نان بیات باگت برای موارد خاصی که ممکن است برای شما هم کاربرد داشته باشد، استفاده می کنند.

تهیه پودر سوخاری از نان بیات 

اولین موردی که در استفاده از نان بیات به ذهن میرسد ، تهیه پودر سوخاری است . به جای دور ریختن نان باگت بیات خشک شده، آن ها را در هاون بکوبید تا تقریباً به صورت آرد در بیاید. سپس آنها را داخل یک ظرف شیشه ای نگهدارید و در پخت غذاهای روزانه مانند کتلت و ... استفاده کنید.

استفاده از نان بیات برای درمان جوش

از نان بیات به عنوان مرهمی برای جوش ها استفاده نمایید. برای این کار یک تکه نان را در شیر داغ بخیسانید، شیر را خارج کنید و وقتی نان سرد شد، آن را روی جوش های خود قرار دهید. سپس جوش ها را برای چند ساعت یا تمام شب با نوار یا ماسک پارچه ای بپوشانید.

همچنین در پارس نیوز بخوانید : معرفی انواع نان سنتی + میزان کالری آنها و زمان مصرفشان

استفاده از نان بیات برای جلوگیری از اشک ریختن 

برای اینکه زمان خرد نمودن پیاز اشک نریزید، یک تکه از نان مانده را با چاقو ببرید و آن را به نزدیک دسته چاقو قرار دهید. 

استفاده از نان بیات برای تهیه نان برشته 

برای تهیه نان برشته و به قول فرنگی ها کروتون ، نان ها را با قطعات بزرگ و کوچک خرد کنید و آن ها را با افزودن کمی ادویه ی مورد دلخواهتان در روغن زیتون سرخ کنید و در کنار سوپ سرو کنید.

استفاده از نان بیات برای تهیه نان دارچینی 

برای تهیه نان دارچینی، نان خشک را برش دهید وه  نان ها را به  شیردارچین  آغشته کنید. سپس تخم مرغ را بزنید و دو طرف نان را در آن بغلتانید و نان ها را سرخ کنید تا طلایی شوند. در آخر کمی شکر و دارچین روی نان ها بپاشید و میل کنید. 

استفاده از نان بیات برای تهیه نان سبزیجات 

برای تهیه نان سبزیجات برای صبحانه نان ها را ورقه ورقه کنید و به کمی روغن آغشته کرده و فلفل بزنید و تست کنید. زمانی که نان ها طلایی شدند روی آن ها را با تکه های ماهی یا مرغ به همراه سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی گیلاسی، سیر و کمی پنیر پر کنید و نان ها را داخل فر قرار دهید تا پنیر آب شود.

استفاده از نان بیات برای تهیه نان با عطر و طعم سیر

برای تهیه نان با عطر و طعم سیر چاقو را تا نیمه داخل نان کرده و ببرید اما برش ها را از هم جدا نکنید. کره آب کرده و سیرهای کوبیده شده، جعفری خرد شده و کمی فلفل را با هم مخلوط کرده و مابین برش های نان قرار دهید. سپس نان را داخل کاغذ آلومینیومی پیچیده و داخل فر قرار دهید و به مدت 6 دقیقه صبر کنید. بعد از در آوردن نان از فر و باز کردن کاغذ آن دوباره به مدت 5 دقیقه ی دیگر آن را در فر قرار دهید تا کاملاً آماده شود.

تمیزکاری دستگاه آسیاب کن با نان بیات

به منظور پاک کردن این دستگاه چند قطعه نان بیات را برش داده و درون آسیاب بریزید تا پودر شوند. نان های خرد شده تکه هایی که از پیش درون دستگاه جامانده را به خوبی تمیز می کند.

تمیز کردن لکه های مداد شمعی و مداد از روی دیوار با نان کهنه

در مواقع مورد نیاز یک گلوله از نان بیات می تواند بسیار کاربردی باشد که بهتر است برای انجام این کار با نان بیات به آهستگی در یک راستا دیوار را پاک کنید.

پاک کردن اثرانگشت های روغنی روی عکس با نان بیات

یکی دیگر از کاربردهای نان بیات این است که گلوله ای از نان کهنه و مانده را برداشته و به آهستگی لکه های موجود بر روی عکس را تمیز کنید

پاکسازی روغن درون قابلمه یا ماهیتابه

بهتر است بدانید که یک قطعه نان می تواند روغن را جذب نماید. به منظور این کار نان بیات را به سطح روغنی مالیده تا جذب شود، بدین ترتیب به جای دستمال می توانید از نان بیات بهره مند شوید.

نان بیات چیست؟

در واقع وقتی که مدتی از زمان پخت نان بگذرد، نان بیات می‌شود. پوسته و طعم آن نیز تغییر می‌کند، پوستهٔ روی آن نرم و چرم مانند می‌شود و طعم خوشایند خود را از دست می‌دهد.

در چنین مواقعی مزهٔ نان از دست می‌رود و نان خشک می‌شود و قوام خود را از دست می‌دهد،‌ طوری که کمتر کسی حاضر می‌شود به آن لب بزند و به اصطلاح به آن نان «بیات» می‌گویند.

بی‌توجهی به اصول نگهداری نان، مغزش را سفت می‌کند. بیات شدن در واقع به تغییرات ناخواسته و نامطلوبی گفته می‌شود که بین زمان تولید و مصرف نان اتفاق می‌افتد و این تغییرات در دو قسمت پوسته و بافت داخلی نان ایجاد می‌شود.

هنگامی که نان بیات گردد، درون نان نیز طعم و مزهٔ اصلی خود را از دست می‌دهد و همراه با بیات شدن نان، خمیر آن دیگر قابلیت ارتجاع نخواهد داشت.

عده‌ای تصور می‌کنند گذاشتن نان در یخچال، جلوی بیات شدن آن را می‌گیرد، اما این باور غلط است؛ زیرا این کار روند بیات شدن را سریع‌تر می‌کند.

بیات شدن نان در قسمت پوسته بیشتر به خاطر از دست رفتن آب و رطوبت آن است؛ اما در نانی که در پاکتی پیچیده شده باشد هم فرایند بیات سریع‌تر صورت می‌گیرد، با این که رطوبت نان آزاد نمی‌گردد. در طی فرایند بیات شدن برخی از ویژگی‌های فیزیکی نان تغییر می‌کند، از جمله:

  • نان سخت و شکننده می‌شود.
  • نان به راحتی خرد می‌شود.
  • عطر و طعم نان کاهش پیدا می‌کند و مزه خشکی در نان توسعه می‌یابد.

عوامل مؤثر در بیات شدن نان

عوامل زیادی در روند بیات شدن نان مؤثرند. جالب است که بدانید حتی دست‌اندرکاران تولید گندم و آرد در روند بیات شدن نان سهم دارند.

به این شکل که اگر کیفیت گندم پایین باشد، آرد بی کیفیت خواهد بود و در نتیجه این زنجیره تا تولید نان بی کیفیت ادامه خواهد داشت. کیفیت نان نیز هر چقدر پایین‌تر باشد، نان زودتر بیات می‌شود.

همچنین در زمان پخت نان نیز اگر نکات علمی به درستی رعایت نشود، نان تولیدی بی کیفیت خواهد بود و این نیز در بیاتی نان مؤثر است.

مثلاً اگر خمیر نان قوام لازم را نداشته باشد و بیشتر یا کمتر از حد باشد، خمیر خوب مخلوط نشده باشد، گلوتن در خمیر خوب هیدراته نشده باشد و مواردی از این قبیل همه در تولید نان بی کیفیت نقش دارند.

یکی از نکاتی که روند بیات شدن نان را سرعت می‌دهد، میزان رطوبت نان است. در حقیقت نان هر چقدر پس از پخت، رطوبت بیشتری داشته باشد، زودتر بیات می‌شود. به همین دلیل نان‌های کاملاً خشک عمر بالاتری دارند و خیلی دیر بیات می‌شوند.

در ادامه به این موارد می‌توان ترکیبات اصلی نان و افزودنی‌های آن، مراحل تولید نان مثل تخمیر، مخلوط کردن و شیوه پخت را نیز افزود. در نهایت باید به شیوه نگهداری نان به عنوان یکی از علت‌های مهم در بیات شدن نان اشاره کرد.

فرق نان تازه و نان بیات

نان در ساده‌ترین شکل خود از مقداری آرد، آب، مخمر و مقداری هم نمک درست می‌شود. از این مواد خمیری تهیه می‌شود که نرم و انعطاف‌پذیر خواهد بود و به راحتی تغییر شکل می‌دهد.

روند پخت، حرارت و گرما باعث می‌شود در نان، ساختار پروتئین‌ها تغییر کند و نشاسته‌های درون خمیر ژلاتینه شود. آب که یکی از مواد تشکیل دهنده خمیر است، تا قبل از پخت در سراسر خمیر به شکلی برابر پخش می‌شود، اما بعد از پخت دیگر چنین نیست.

به عبارتی رویه نان ترد تر است و این یعنی آب کمتری دارد. علاوه بر اینها پخته شدن طعم‌ها را هم تغییر می‌دهد و واکنش قندها و پروتئین‌ها در روند پخت هم باعث ایجاد عطر و طعم و هم باعث قهوه‌ای شدن نان می‌شود.

اگر نان خوب پخته و مغز پخت شده باشد، زود بیات نمی‌شود و بوی خوبی می‌دهد. همچنین خمیر حجیمی ندارد و کش نمی‌آید.

تقریباً از همان ساعات اولیه نان تردی و برشتگی خود را کم کم از دست می‌دهد و بعد از گذشت بیست تا سی ساعت نان بیات شده است و در طعم و بافت و رنگ آن نیز تغییراتی رخ داده است. این بیاتی هم در مغز نان است و هم در رویهٔ نان.

همهٔ این موارد که با اصطلاح بیات شدن شناخته می‌شود، در شرایط محیطی قابل اجتناب و جلوگیری نیست. حتی مکانیسم‌های فیزیکی و شیمیایی این پدیده هم به درستی شناخته نشده و برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان بسیار می‌تواند زیان آور و خسارت بار باشد.

بهترین راه‌ها و ترفندها برای احیای نان بیات

اگر یادتان رفته است که نان را در یخچال قرار دهید یا بعد از چند روزی که از مسافرت برگشته‌اید، با یک نان سفت و خشک مواجه‌اید، راه‌های زیر به شما کمک می‌کند تا نانی تازه و نرم داشته باشید. فقط کافی‌ست یکی از ترفندهای نرم شدن نان را امتحان کنید که عبارت‌اند از:

روش اول: استفاده از ماکروویو و پلاستیک

برای تازه کردن نان بیات شده، ماکروویو یک وسیله گرمایشی و کاربردی بسیار عالی‌ست. در این روش فقط به یک کیسه پلاستیکی نیاز دارید و بعد از آن باید:

  1. روی نان بیات‌شده را قبل از قراردادن در ماکروویو، با دست یا اسپری آب بپاشید. این کار به نان رطوبت بیشتری می‌بخشد و از خشک‌شدن آن جلوگیری می‌کند.
  2. یک کیسه پلاستیکی بردارید و نان را درون آن قرار دهید. کیسه را به‌طور کامل ببندید؛ اما مطمئن شوید که درون کیسه هوایی برای جریان بخار وجود دارد.
  3. ماکروویو را روشن و توان را روی دمای متوسط تنظیم کنید. زمان گرم‌کردن نان بستگی به قدرت ماکروویو و حجم نان دارد؛ اما به‌طور معمول ۲۰-۴۰ ثانیه کافی‌ست. مراقب باشید که دما را بالاتر نبرید و مدت‌زمان گرم‌شدن بیشتر نشود؛ زیرا احتمال دارد پلاستیک آب شود.
  4. مطمئن شوید که کیسه روی نان محکم بسته شده است تا بخار تولیدشده درون کیسه خارج نشود و باعث نرم‌شدن نان شود.
  5. بهتر است نان زمان زیادی داخل ماکروویو نباشد تا نرم و تازه شود؛ در غیر این صورت خشک و شکننده خواهد شد.

روش دوم: استفاده از ماکروویو به همراه حوله

روش‌ها و ترفندهای نرم شدن نان با کمک ماکروویو بسیار زیاد است. اگر استفاده از کیسه پلاستیکی را دوست ندارید یا فکر می‌کنید نان بوی پلاستیک به خود می‌گیرد، این روش را حتما امتحان کنید.

  1. روی نان بیات‌شده را خیلی کم آب بپاشید تا رطوبت بیشتری به آن دهید.
  2. یک حوله را مرطوب کنید و دور نان بپیچید.
  3. آن را درون ماکروویو قرار دهید.
  4. ماکروویو را روشن و توان را روی درجه متوسط تنظیم کنید.
  5. زمان گرم‌کردن نان بستگی به قدرت ماکروویو و حجم نان دارد؛ اما معمولا حدود ۱۰-۲۰ ثانیه کافی‌ست.
  6. مطمئن شوید که حوله به‌طور کامل نان را پوشانده است. این کار به نرم‌شدن نان کمک می‌کند و مانع خشک‌شدن آن می‌شود.

روش سوم: تازه کردن نان بیات شده در ماکروویو با فویل

این روش برای استفاده از نان تست خشک یا نان باگت بیات بسیار کاربردی است. برای استفاده از این راهکار باید روی آن را با دست و به مقدار خیلی کم آب بپاشید و کامل در فویل بپیچید. سپس آن را به مدت ۱۰ ثانیه در ماکروویو قرار دهید. شاید کمی ظاهر نان باگت بعد از انجام این ترفند چروکیده به نظر برسد؛ اما داخل آن مثل روز اول نرم و تازه خواهد بود.

روش چهارم: استفاده از فر

یکی دیگر از روش‌های تازه کردن نان بیات شده، استفاده از فر است. برای امتحان‌کردن این روش نیازی نیست که فر را از قبل گرم کنید؛ فقط کافی‌ست که مراحل زیرا را انجام دهید:

  1. نان بیات‌شده را روی یک سینی فر قرار دهید. اگر نان را می‌خواهید کاملاً نرم کنید، می‌توانید آن را روی قفسه مشبک قرار دهید.
  2. روی نان آب پاشید. این کار باعث می‌شود رطوبت به نان منتقل و از خشک‌شدن آن جلوگیری شود.
  3. فر را روشن و درجه حرارت را بین ۱۵۰-۱۸۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید. این دما بستگی به نوع نان و ضخامت آن دارد.
  4. نان را برای حدود ۵-۱۰ دقیقه در فر گرم کنید. با این ‌حال، زمان دقیق ممکن است بستگی به نوع نان، اندازه و دمای فر شما داشته باشد. بررسی کنید که سطح بیرونی نان طلایی و داخل آن نرم باشد.

روش پنجم: استفاده از آب و یخچال

این روش یکی از ساده‌ترین ترفندهای نرم شدن نان است که می‌توانید در خانه امتحان کنید. به کمک آن، نان‌های بیات تازه خواهند شد. برای این کار باید:

  1. نان بیات‌شده را با آب مرطوب کنید. می‌توانید از اسپری آب یا پاشیدن قطرات آب با دست برای این کار استفاده کنید.
  2. یک کیسه پلاستیکی بردارید و نان را درون آن بگذارید. کیسه را به‌طور کامل ببندید تا رطوبت نان درون آن حفظ شود.
  3. کیسه را درون یخچال قرار دهید و حدود ۱۰-۱۵ دقیقه صبر کنید. در این مدت، رطوبت درون کیسه به نان منتقل و نان نرم و تازه می‌شود.

روش ششم: استفاده از بخار آب

روش تازه کردن نان بیات شده با استفاده از بخار آب هم روش کارآمدی‌ست و یکی از ساده‌ترین ترفندهای نرم شدن نان است. بخار آب به نان رطوبت می‌بخشد و آن را نرم و تازه می‌کند. برای پیاده‌کردن این ترفند باید مراحل زیر را انجام دهید:

  1. قابلمه‌ای را با آب پر کنید و روی حرارت قرار دهید.
  2. منتظر بمانید تا آب جوش بیاید و بخار آب تولید شود.
  3. روی نان بیات‌شده آب بپاشید تا رطوبت بیشتری به آن دهید.
  4. نان را روی یک سینی یا توری قرار دهید.
  5. قابلمه حاوی بخار آب را کنار نان قرار دهید و دقت کنید که نان با آب تماس نداشته باشد.
  6. بخار آب قابلمه را روی نان هدایت کنید. برای این کار می‌توانید یک حوله مشترک روی قابلمه و نان کنار آن بیندازید.
  7. حدود ۵-۱۰ دقیقه صبر کنید تا نان نرم شود و به طراوت و تازگی اولیه خود برگردد.

توجه داشته باشید که این روش شاید یکی از کاربردی‌ترین ترفندهای نرم شدن نان باشد؛ اما به دلیل گرم‌شدن نان با بخار آب، آن را در ظرف مدت یک روز یا کم‌تر مصرف کنید تا بهترین کیفیت را داشته باشد.

راه‌های جلوگیری از بیات شدن نان

پیشگیری بهتر از درمان است؛ پس به‌جای این‌که فکر کنید برای نرم شدن نان محلی چه باید کرد (یا هر نوع نان دیگر)، بهتر است نکات زیر را برای نگهداری از نان رعایت کنید:

  1. نگهداری در جای خشک: نان را در محیطی خشک نگه دارید. رطوبت زیاد می‌تواند باعث بیات‌شدن نان شود. بهتر است نان را در جایی با دمای معتدل و خشک نگهداری کنید. توصیه می‌شود به‌جای قراردادن نان در یخچال، آن را در فریزر بگذارید.
  2. خالی‌کردن هوای کیسه نان: هنگام قراردادن نان در کیسه، مطمئن شوید که هوا از داخل کیسه خارج شود. سپس کیسه را ببندید تا هوا به نان نرسد و باعث بیات‌شدن آن نشود.
  3. مصرف به‌موقع: بهتر است نان را در مدت‌زمان کوتاهی پس از خرید یا تهیه، مصرف کنید. هر چه از زمان پخت نان بگذرد، احتمال بیات‌شدن آن بیشتر می‌شود.
  4. روش کرفس: برای مرطوب نگه‌داشتن نان برش‌خورده، مثل نان تست، این روش ترجیح داده می‌شود. یک ساقه کرفس را داخل کیسه نان خود بگذارید و درِ آن را ببندید. کیسه نان را با ساقه کرفس دوباره در یخچال قرار دهید و بگذارید چند ساعت بماند. این روش یکی از ترفندهای نرم شدن نان هم به‌شمار می‌رود و به نان اجازه می‌دهد از کرفس رطوبت بگیرد.
  5. استفاده از محفظه مخصوص نگهداری نان: برخی از محفظه‌ها و ظرف‌های خاص برای نگهداری نان وجود دارند که طراوت و تازگی آن را حفظ می‌کنند. این محفظه‌ها دارای ویژگی‌هایی مانند کنترل رطوبت و تهویه هوا هستند.