تمیز کردن چدن گاز روش های خاص خودش را دارد. داشتن گازی تمیز و براق خواسته ی هر خانم خانه داری است اما با روش های نادرست و غیر استاندارد می توانید به چدن گاز آسیب بزنید. ما راه های درست و اصولی برای تمیز کردن چدن گاز و نکات نگهداری از آن را در اختیارتان می گذاریم.

پاک کردن گاز - تمیز کردن چدن گاز

چدن و کاربردهای آن

در زمانی که فلز فولاد هنوز کشف نشده بود، این چدن بود که در اوایل عصر انقلاب صنعتی، در کارخانه‌ها استفاده می‌شد. فلز چدن برای استفاده در کارخانه‌ها مناسب نبود.

استفاده از آن به دلیل تفکر اشتباهی بود که درباره چدن داشتند و فکر می‌کردند که این فلز ضد آتش است و چون زیر فشار ابزار آلات سنگین مقاوم بود، در کارخانه‌ها استفاده می‌شد.

چدن در ساخت راه آهن نیز استفاده شده بود که اغلب نتایج وحشتناکی داشت. فلز چدن در ساخت پل، لوله، ماشین آلات، درپوش چاه‌های خیابان و کارخانه‌ها تا زمان جایگزین شدن فولاد استفاده می‌شد.

چدن‌ها به طور کلی 6 نوع هستند که عبارتند از:

  • چدن سفید
  • چدن مالیبل
  • چدن گرافیت فشرده
  • چدن خاکستری
  • چدن داکتیل، چدن نودولار یا چدن گرافیت کروی

هر کدام از این چدن‌ها ویژگی خاصی دارد که ما در زندگی روزمره خود به آن‌ها برخورد می‌کنیم و به سادگی از کنار آن‌ها رد می‌شویم. چدن‌ها برای مقاومت در مقابل آتش نیاز به ترکیب شدن با یک فلز دیگر دارد.

فلزهایی مثل آهن، فولاد و کربن می‌توانند با چدن ترکیب شده و یک آلیاژ مقاوم به حرارت تولید کنند. مقاومت به حرارت بالای چدن در کنار انتقال حرارتی مناسب آن باعث می‌شود که در کاربردهایی مثل اجاق گاز این آلیاژ آهنی استفاده شود.

تمیز کردن گاز - تمیز کردن چدن گاز

قبل از تمیز کردن اجاق گاز

هر روشی را که برای تمیز کردن اجاق گازتان انتخاب کنید فرقی ندارد! قبل از شروع کار، باید سطح گاز رومیزی را آماده نظافت کنید. برای آماده‌سازی کافی است چند مرحله زیر را انجام دهید:

  • اگر شعله گاز داغ است چند دقیقه صبر کنید تا کاملا خنک شود.
  • بعد از سرد شدن، چدن‌ها، سرشعله‌ها و ولوم‌ها را از اجاق گاز جدا کنید.
  • با یک دستمال تکه‌های درشت و باقیمانده غذا را از صفحه گاز تمیز کنید.
  • برای قسمت شعله و شیارها می‌توانید از یک مسواک کهنه استفاده کنید.
  • حالا همه چیز برای تمیز کردن و برق انداختن اجاق گاز آماده شده است.

روش های تمیز کردن چدن گاز

در زمان آشپزی و پخت و پز ممکن است اتفاقاتی رخ دهد که باعث شود میله‌های چدنی اجاق گاز شما کثیف شود. در برخی مواقع لکه‌های ایجاد شده به سادگی پاک نمی‌شوند و شما را کلافه می‌کنند.

از بدترین لکه‌هایی که روی اجاق گاز و یا میله‌های آن ایجاد می‌شود، می‌توان به لکه روغن، لکه شیر که در زمان جوشاندن شیر رخ می‌دهد، لکه‌های چربی و لکه‌های ناشی از به جاماندن مواد غذایی اشاره کرد. نگران نباشید هر لکه‌ای نیز به روش خاص خودش پاک می‌شود و فقط باید بدانید که روش آن چیست.

در ادامه این مقاله چند روش مناسب برای تمیز کردن چدن گاز را بیان خواهیم کرد. فقط دقت داشته باشید که در استفاده و ترکیب شوینده‌ها با یکدیگر بسیار مراقب باشید. زیرا ممکن است ترکیب اسیدی به وجود بیاید و پوست شما و حلق و بینی شما را بسوزاند. برای تمیز کردن چدن گاز روش‌های زیر زیر را به شما معرفی می‌کنیم و توصیه می‌کنیم برای استفاده از این ترکیبات حتما ماسک و دستکش بپوشید

برق انداختن گاز - تمیز کردن چدن گاز

تمیز کردن چدن گاز با سرکه

با این روش می‌توانید بدن گاز، روی گاز و روی چدن‌های گاز را هم تمیز کنید. خب برای شروع باید مکان‌های کثیف گاز را شناسایی کنید و بعد از آن، اگر قابل جدا شدن هستند، آن‌ها را جدا کنید. سپس اگر مقداری از مواد آمونیاک، سرک، جوش شیرین و یا نمک را نیز داشته باشد برای پاک کردن لکه‌ها کافی است. با توجه به اینکه قیمت لوازم‌های خانگی بسیار زیاد شده با یک ترکیب سبک کار را شروع می‌کنیم تا آسیبی به گاز و یا چدن آن در حین تمیز کردن نرسد.

کمی از سرکه‌ای که در اختیار دارید را به دستمال بزنید و شروع به پاک کردن لکه‌ها کنید. سرکه بر خلاف شوینده‌های دیگر هیچ ضرری ندارد و شما با استفاده از این مواد می‌توانید لکه‌های چرب را پاک کنید. در نظر داشته باشید که سرکه قدرت لکه بری بسیار زیادی ندارد و نمی‌تواند لکه‌های سنگین را از بین ببرد. اگر با استفاده از این روش به نتیجه دلخواه خود نرسیدید، از روش بعدی استفاده کنید.

تمیز کردن چدن گاز با صابون

صابون از مواد در دسترس و موثر برای تمیز کردن اجاق گاز است. فقط با صابون، مقداری آب گرم و یک پارچه تمیز می‌توانید گاز رومیزی‌تان را کاملا تمیز کنید. یک ترفند خانه‌داری این است که مقداری صابون رنده کنید و آن را در ظرف کوچکی نگهداری کنید. هر دفعه موقع تمیز کردن اجاق گاز، مقداری از این صابون را بردارید و در عرض چند دقیقه گاز خانه را برق بیندازید.

شستن چدن گاز با آب جوش - تمیز کردن چدن گاز

تمیز کردن چدن گاز با آب جوش

این روش کمی زمانبر است و صبر شما را می‌طلبد. ظرف بزرگی به اندازه چدن‌های گاز خود بردارید و آن را پر از آب جوش کنید. بعد از این کار نسبت به اندازه ظرف خود، 1/4 آن را سرکه بریزید و با یک وسیله هم بزنید.

بعد از آن چدن‌های گاز خود را به درون ظرف محلول گذاشته و حدود 2 تا 4 ساعت صبر کنید. بعد از گذشت این زمان چدن‌ها را برداشته و آن‌ها را با اسکاچ و یا سیم ظرفشویی بسابید.

بعد از انجام این کار باید لکه‌ها پاک شده باشند و اثری از آن‌ها نمانده باشد. اگر اجاق گاز شما و یا چدن‌های آن به طور متداول کثیف می‌شوند، پیشنهاد می‌شود این کار را از یک هفته و یا هر یک ماه یک بار انجام دهید. از این ترکیب شما می‌توانید برای وسایل دیگر خانه که آسیبی به آن‌ها نمی‌رسد استفاده کنید.

تمیز کردن چدن گاز با لیمو

لیمو ماده طبیعی اسیدی است که همه ما راجع به خواص سفیدکنندگی و تمیزکنندگی آن می‌دانیم. برای تمیز کردن گاز با لیمو می‌توانید مقداری از آن را روی سطوح بچکانید و با دستمال در همه جا پخش کنید. اگر گاز شما خیلی کثیف است جوش شیرین را هم وارد عمل کنید! کمی جوش شیرین روی سطح گاز بریزید، مقداری آب لیمو روی آن بچکانید، چند دقیقه صبر کنید و سپس روی گاز را دستمال بکشید.

تمیز کردن چدن گاز به کمک چند منظوره ها

در این روش شما باید کمی هزینه کنید تا چدن‌‌های گاز خود را تمیز کنید. شما با استفاده از چند منظوره می‌توانید، اقدام به تمیز کردن چدن گاز خود کنید.

برای استفاده از این روش چدن‌ها و یا سرگاز‌ها را از اجاق جدا کرده و بعد از آن به روی آن‌ها یا به روی دستمال خود کمی چند منظوره بپاشید. سپس اقدام به پاک کردن لکه‌ها کنید، به همین راحتی لکه‌های شما از بین می‌روند و اجاق گاز شما شکل زیباتری پیدا خواهد کرد.

تمیز کردن چدن گاز با استفاده از جوش شیرین

در این روش می‌خواهیم از جوش شیرین استفاده کنیم، پس حتما ماسک و یا اگر حساسیت پوستی دارید از دستکش استفاده کنید. این روش کمی شبیه به روش دوم است و کمی زمانبر است.

برای شروع باید تمام سرگازها و یا چدن‌ها را با ریکا بشویید تا چربی روی آن از بین برود. بعد از آن یک ظرف که به اندازه چدن‌های شما است را پر از آب داغ کنید و 4/1 آن را جوش شیرین بریزید.

صبر کنید تا جوش شیرین داخل آب داغ حل شود و بعد از آن سرگازها و چدن‌های خود را داخل آن قرار دهید. 2 الی 3 ساعت صبر کنید تا لکه‌ها کاملا حل شوند و بعد با دستمال چدن را تمیز کنید.

نکته: اگر در استفاده از این روش رنگ آب و چدن‌های شما تغییر کردن سریعا آن را از داخل محلول خارج کنید تا به چدن اجاق گاز شما آسیبی نرسد.

شستن گاز - تمیز کردن چدن گاز

تمیز کردن چدن گاز با مایع ظرفشویی

اگر عجله دارید کمی آن طرف‌تر از اجاق گاز، مایع ظرفشویی را از سینک بردارید. کمی مایع به اسفنج نرم بزنید و تمام سطح گاز را با آن تمیز کنید. اگر لکه های سختی روی گاز هست چند دقیقه صبر کنید تا مایع به خوبی چربی‌ها را حل کند. در آخر با یک پارچه تمیز نمدار گاز رومیزی را دستمال بکشید.

تمیز کردن چدن گاز با آمونیاک

استفاده از این روش دقت بالایی را می‌طلبد و باید حواستان را بسیار جمع کنید، زیرا استفاده از این روش کمی خطرناک است، اما نتیجه دلخواه شما را در بر دارد. در نظر داشته باشید که اگر با استفاده از روش‌ها گفته شده به نتیجه نرسیده‌اید، از این روش استفاده کنید.

در این روش از آمونیاک استفاده می‌شود که در هنگام استفاده از این مواد حتما باید از ماسک و دستکش استفاده کنید. در این روش به دو صورت می‌توانید اقدام به تمیز کردن چدن گاز کنید. روش اول تمیز کردن چدن‌های گاز با دستمال است و روش دیگر تمیز کردن چدن گاز با قرار دادن آن‌ها در ترکیب آمونیاک است.

بیایید شروع کنیم. یک کیسه و یا ظرف برداشته و در آن 3/1 آمونیاک را بریزید. اگر آمونیاک شما غلیظ این به مقداری که غلظت آن را برطرف کنید آب داغ بریزید. بعد از آن ظرف و یا کیسه را به مدت یک ساعت رها کنید تا لکه‌ها از بین برود.

نکته: اگر از ظرف برای از بین بردن لکه‌ها استفاده می‌کنید، ترجیحا در فضای باز این کار را انجام دهید.

روش دیگری که می‌شود با استفاده از آمونیاک لکه‌ها را از بین برد، استفاده از دستمال است. برای این کار باید یک ظرف را به مقدار لازم پر از آب گرم و یا داغ کرد. بعد از آن باید 3/1 آب داغ، آمونیاک اضافه کنید و آن را با یک وسیله هم بزنید. سپس دستمال را به مواد آغشته کرده و شروع به تمیز کردن چدن گاز کنید.

تمیز کردن چدن گاز با نمک

این روش بسیار ساده است، اما بسیار زمانبر است. یک ظرف بسیار بزرگ را پر از آب داغ کنید به طوری که همه‌ی روگازی‌ها و چدن‌های شما در آن جای گیرد. حالا آن ظرف را پر از نمک کرده و به قدری هم بزنید که نمک در آن حل شود.

سپس چدن‌های خود را تا 24 ساعت در آن ظرف قرار دهی و تا 12 ساعت اول سعی کنید آب را داغ تا ولرم نگه دارید. در آخر تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک دستمال خیس به روی آن‌ها بکشید.

رفع چربی گاز - تمیز کردن چدن گاز

تمیز کردن چدن گاز با نوشابه

  • چدن های گاز را درون یک ظرف مناسب قرار بدهید. ۱ پیمانه جوش شیرین روی چدن ها بریزید. سپس نوشابه سیاه گازدار را روی چدن ها بریزید تا سطح ان را بپوشاند. ۱۵ دقیقه زمان بدهید و سپس چدن ها را خارج کرده و اجازه بدهید کمی خشک شوند.
  • مجددا چدن ها را درون یک ظرف قرار یدهید و روی آنها آب جوش بریزید. سپس بیکینگ پودر و جوهر لیمو اضافه کرده و ده دقیقه دیگر زمان بدهید.
  • یک اسکاج سیمی بردارید و مقداری خمیر دندان رنگی روی آن بمالید و سپس تمامی چدن ها راسیم بکشید.

بهترین روش تمیز کردن اجاق گاز شیشه‌ای

اگر اجاق گاز شیشه‌ای دارید بهترین روش این است که حوله‌ای را با آب گرم نمدار کنید. حوله را روی سطح گاز قرار دهید و اجازه دهید حداقل ۱۵ دقیقه باقی بماند. بعد از خیس شدن و نرم شدن کثیفی‌ها، سطح گاز شیشه‌ای را با یک دستمال دیگر تمیز و خشک کنید. اگر چربی و لکه گاز زیاد بود می‌توانید بین روش‌های بالا از جوش شیرین، صابون، لیمو و سرکه هم استفاده کنید.

هر چند وقت یکبار باید اجاق گاز خود را تمیز کنیم؟

بهترین راه برای داشتن یک اجاق گاز درخشان این است که بعد از هر بار استفاده آن را تمیز کنید. این می تواند به معنای پاک کردن سطوح با یک پارچه میکروفیبر مرطوب یا یک اسفنج صابونی باشد. هر چه دفعات بیشتر تمیز کردن سریع کوچک را انجام دهید، کمتر مجبور خواهید بود یک تمیزکاری اساسی را انجام دهید. اما هر از چندگاهی یک نظافت کلی و بزرگ نیاز است.

نکات کاربردی

  • برای اینکه آب برنج و یا ماکارونی شما روی گاز نریزد روی آن قاشق بزرگ چوبی قرار دهید.
  • در آخر به خورشت هایتان ادویه بزنید تا در صورت سر رفتن گازتان کمتر کثیف شود.
  • هر روز گاز خود را تمیز کنید تا مجبور نشوید ساعات زیادی را به تمیز کردن گاز اختصاص دهید. 

نکاتی درباره نگهداری و تمیزی گاز

تمیز کردن چربی سوخته گاز - تمیز کردن چدن گاز

تمیزی گاز

  • اگر غذای شما با ماندن روی گاز سر می‌رود، ادویه را در به داخل غذای بریزی تا زمانی که غذا موقع جوش آمدن سر رفت، ادویه‌ها روی گاز ریخته نشوند
  • همیشه کنار خود روی گاز یک پیش دستی قرار دهید تا کف گیر، ملاقه و قاشق‌هایی که حین آشپزی از آن‌ها استفاده می‌کنید را روی آن بگذارید؛ تا قطرات غذا روی گاز نریزد
  • سعی کنید یک دستمال کاغذی کنار گاز داشته باشید تا اگر غذایی روی گاز ریخت سریعا آن را تمیز کنید
  • روی درب قابلمه برنج و ماکارونی در حال جوشیدن، یک کفگیر چوبی قرار دهید تا اگر حواستان به برنج موقع جوشیدن نبود، سر نرود و گاز را کثیف نکند
  • وقتی غذایی که داخل فریزر است یا آب دارد، قصد دارید آن را سرخ کنید و روغن داغ است؛ همانطور که می‌دانید با اضافه کردن این غذاها به روغن داغ، قطرات روغن به اطراف پخش می‌شود. بنابراین بعد از ریختن آن‌ها داخل روغن، درب ماهیتابه را چند دقیقه بگذارید تا گاز کثیف نشود
  • سعی کنید برای تمیز کردن چدن‌ها از سرد بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید تا هم به خوبی پاک شوند و هم به شما آسیبی نرسد
  • بهتر است برای تمیز کردن گاز خود برنامه ریزی کنید تا مجبور نشوید بعد از مدت زمان طولانی زحمت بسیار زیادی برای پاک کردن گاز و یا چدن بکشید
  • چدن را با مواد اسیدی قوی نشویید، زیرا باعث خرابی آن می‌شود

نگهداری گاز

  • اگر بخش‌های چدنی یا سایر بخش‌های اجاق گاز شما به تعمیر نیاز داشت، سریعا به یک تعمیرکار خوب مراجعه کنید تا اجاق گاز را تعمیر کند. این کار باعث می‌شود قطعات اجاق گاز شما سالم بمانند و زیبایی آن از بین نرود.
  • اگر زمانی به روی میله‌های چدنی یا بخش‌های فلزی اجاق گاز شما خط و یا خشی افتاد، به راحتی می‌توانید با لاک و یا رنگ، آن‌ها را از دید پنهان کنید. دقت کنید که رنگ باید رقیق باشد تا به راحتی به چشم نیاید
  • به طور کلی برای اجاق گازها دو نوع چدن قرار داده می‌شود که یکی از آن‌ها می‌تواند با ماشین ظرفشویی شسته شود، اما دیگری در ماشین ظرفشویی خراب می‌شود و امکان دارد ماشین ظرفشویی را نیز خراب کند.
گاز اجاق گاز خانه داری پاک کردن لکه