تصمیم ترامپ برای اعمال نقض برجام از سوی ایران اشتباه است

 روزنامه آمریکایی یاکیما هرالد چاپ واشنگتن با انتشار مطلبی در پایگاه اینترنتی خود نوشت: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، ماه اکتبر قصد دارد نقض مفاد برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) از سوی ایران را اعلام کند. این اقدام یک بحران بین‌المللی است که باید پیش از وقوع آن در تقویم‌ها ثبت شود. در صورتی که دولت ترامپ ماه اکتبر پایبند نبودن ایران به توافق هسته‌ای سال 2015 میلادی را اعلام کند، آمریکا اجازه خواهد یافت علیه همه کسانی که با تهران مبادلات تجاری داشته باشند، تحریم‌های سنگینی را وضع کند.

نگارنده گزارش با اشتباه خواندن رویکرد ترامپ در این زمینه، در ادامه مدعی شده است: توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی یک قرارداد بی‌نقص نیست؛ این توافق تحقیقات هسته ای ایران را متوقف نمی کند و تنها آن را برای چند سال محدود می کند؛ اما این توافق بسیار بهتر از نداشتن هیچ گونه توافقی است. پیش از حصول توافق هسته‌ای، احتمال می‌رفت تهران تا دستیابی به تسلیحات هسته‌ای که می‌توانست تهدیدی برای اسرائیل و عربستان باشد، کمتر از یک سال فاصله داشته باشد. برجام توانست دست کم بروز چنین مشکلی را به تعویق بیندازد؛ اما، رئیس جمهور آمریکا به مشاورانش دستور داده است مدارکی را تهیه کنند که به او این امکان را بدهد تا ناکارآمدی توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 را تأیید کند. به احتمال زیاد، ترامپ در گزارش بعدی به کنگره در ماه اکتبر، پایبندی ایران را به برجام تأیید نخواهد کرد.

دولت ترامپ تاکنون دوبار پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده است. با این حال، رئیس جمهور آمریکا پس از آنکه رکس تیلرسون، وزیر خارجه این کشور، برای دومین بار در گزارشی به کنگره آمریکا پایبندی ایران را به مفاد برجام تأیید کرد، تهدید کرد کاخ سفید در گزارش بعدی خود (گزارش ماه اکتبر خود) پایبند نبودن ایران به این توافق را اعلام خواهد کرد. ترامپ در گفتگو با وال استریت ژورنال، اظهار داشت اگر دست من بود، یکصد هشتاد روز پیش عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را اعلام می‌کردم. او پیش‌بینی کرد گزارش بعدی، نقض برجام از سوی ایران را نشان خواهد داد.

نگارنده گزارش سپس می‌افزاید ترامپ هیچ دلیل قانع کننده ای در این خصوص ارائه نکرده است؛ زیرا مدرکی دال بر عدم پایبندی ایران به مفاد برجام وجود ندارد. مشاوران ترامپ ماه گذشته به او اعلام کردند که نمی توان هیچ یک از اقدامات ایران را نقض مفاد توافق هسته ای خواند و به وی هشدار دادند به این راحتی نمی توان از این توافق خارج شد. یکی از مقامات دولت آمریکا در گفتگو با روزنامه نیویورک تایمز اظهار داشت این اظهارات مقامات کاخ سفید باعث به هم ریختگی ترامپ شد. رئیس جمهور آمریکا پس از بازخواست شدید رکس تیلرسون که حامل این خبر بد بود، به کارکنان کاخ سفید دستور داد تحقیقاتی را آغاز کنند که نتایج آن بهانه لازم (برای خروج از این توافق) را در اختیار وی قرار دهد. 

در ادامه گزارش، ترامپ از اعلام احتمالی نقض برجام از سوی ایران در حالی که مدرکی دال بر اثبات این موضوع وجود ندارد، منع شده است.  نگارنده مطلب سپس می‌افزاید واقعیت‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت. مقامات آمریکایی می‌گویند ایران با دقت به تعهدات اصلی خود در قبال این توافق عمل کرده است؛ تعهداتی از قبیل کاهش ذخایر اورانیوم و محدود کردن برنامه‌های غنی‌سازی. همچنین، هیچ یک از شش کشور دیگر امضاکننده توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5، اعتقاد ندارند که این توافق باید لغو شد. بوریس جانسون، وزیر امور خارجه انگلیس که دولتش –در مقایسه با 6 کشور دیگر امضاکننده برجام- بهترین روابط را با واشنگتن دارد، ماه گذشته در یادداشتی، نوشت: توافق هسته‌ای (ایران و شش قدرت جهانی) موفق بوده است و ما معتقدیم این توافق بهترین گزینه برای جامعه بین‌المللی بوده است.

این گزارش سپس، می‌افزاید اگر ترامپ ماه اکتبر پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را تأیید نکند، بیشتر کشورهای جهان –از جمله انگلیس، آلمان و فرانسه– او را مسئول پیامدهای آن خواهند دانست و نه تهران را. این مسئله مانع اصلی در برابر اقدام بعدی ترامپ –وضع تحریم‌های اقتصادی علیه شرکت‌های طرف قرارداد با ایران– خواهد بود. در صورتی که ترامپ مسئول ناکامی برجام باشد، کشورهای دیگر ممکن است آمریکا را در اعمال تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران همراهی نکنند. همین امر باعث ناکارآمدی این تحریم‌های احتمالی خواهد شد

در ادامه گزارش به نقل از الیزابت روزنبرگ، مقام سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا و مدیر بخش انرژی، اقتصاد و امنیت در اندیشکده «مرکز امنیت جدید آمریکا»، آمده است هیچ کس دیگری (غیر از ترامپ) خواهان شکست توافق هسته ای ایران و شش قدرت جهانی نیست. اگر آمریکا تنها کشوری باشد که از این توافق خارج خواهد شد، چه کسی تحریم‌های جدید را اعمال خواهد کرد؟ در این صورت، سران اروپایی تصمیم خواهند گرفت از شرکت‌های خودشان (که طرف قرارداد با شرکت‌های ایرانی هستند) حمایت کنند. 

در پایان گزارش نیز ادعا شده است: ترامپ می‌تواند برای اجرای سختگیرانه‌تر برجام (به کشورهای طرف قرارداد) فشار بیاورد. برای مثال، رئیس جمهور آمریکا می‌تواند محدودیت‌هایی که ایران برای بازرسی (کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) از مراکز نظامی‌اش در نظر گرفته است را هدف قرار دهد. ترامپ همچنین، می‌تواند خواستار اعمال تحریم‌های سنگین‌تر علیه ایران به (بهانه) آزمایش‌های موشکی این کشور باشد. رئیس جمهور آمریکا همچنین می‌تواند خواستار برگزاری مذاکراتی به منظور محدود کردن برنامه‌های هسته‌ای ایران پس از مدت تعیین‌شده در توافق‌نامه منعقدشده در تابستان سال 2015 میلادی، شود. 

ترامپ بارها در طول رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا تهدید کرده بود در صورت راهیابی به کاخ سفید، توافق‌نامه هسته‌ای ایران و گروه 1+5 را پاره خواهد کرد. اگرچه او پس از پیروزی در انتخابات به این شعار انتخاباتی خود جامه عمل نپوشاند؛ اما با اظهارات و اقدامات خود نشان داده است که تمایلی برای پایبندی به این توافق ندارد. رئیس جمهور آمریکا بارها با طرح ادعاهای بی‌اساس ایران را به نقض مفاد برجام متهم و تهدید کرده است واشنگتن را از این توافق خارج خواهد کرد.