«شستا» پیشتاز در لغو قیمت‌گذاری دستوری

شستا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بنگاه‌های اقتصادی کشور که در حوزه‌های مختلف ازجمله سیمان، دارو، دامداری، معادن و صنایع فلزی، پتروشیمی و … فعالیت می‌کند، سهام خود را که بزرگ‌ترین عرضه تاریخ بورس ایران به ارزشی حدود ۷ هزار  میلیارد تومان بود به بورس عرضه کرد و به بزرگ شدن بازار سرمایه در ایران کمک نمود. 
این مجموعه برای ارتقای شفافیت در مجموعه خود اقدامات مهمی انجام داد ازجمله تلاش برای قیمت‌گذاری منصفانه و ورود سیمان به بورس کالا، ارائه صورت‌های مالی شفاف که برای سهامداران آن دارای اهمیت است و ارزیابی عملکرد مدیران بر اساس نرخ سهام در بورس را امکان‌پذیر کرده است تا به این واسطه پاسخگویی مدیران بنگاه‌های بزرگ پیش از پیش فراهم گردد.
عرضه سهام شستا در بورس برای اقتصاد کشور اتفاق مهمی بود، زیرا باعث ایجاد شفافیت در عملکرد یکی از ابر هلدینگ‌‌های اقتصادی کشور شده است و جلوی فعالیت‌های اقتصادی مبهم را می‌گیرد. شستا به علت در اختیار داشتن سهم‌های  ارزنده، می‌تواند در آینده‌ تأثیرات خوبی در بورس کشور ایجاد کند. 
 ارزش واقعی شستا بالاتر از ارقام کنونی است
علی‌رضا عسکری مارانی از پیشکسوتان بازار سرمایه  درباره اقدامات اخیر شستا در ارتقای شفافیت و قیمت‌گذاری منصفانه گفت: شستا در اوایل دهه ۷۰ تأسیس شد و آقای رضوانی فر به‌عنوان مدیرعامل این مجموعه با مشکلاتی ازجمله واگذاری دارایی‌هایی تأمین اجتماعی به‌عنوان بدهی به دولت روبه رو بود. ضمن اینکه اعمال سلیقه‌های نمایندگان مجلس در ادوار قبل و یا وزیران وقت در انتصاب بعضی از مدیران شرکت‌های تحت پوشش شستا مشکلاتی برای ادامه حیات این مجموعه ایجاد می‌کرد. 
وی با اشاره به اینکه شستا اکنون دارای ارزش حدود ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار میلیارد تومان در بورس است، افزود: رقم دارایی می‌توانست به‌مراتب بیشتر از این ارقام باشد. این دارایی باید تأمین‌کننده آینده بازنشستگان تأمین اجتماعی باشد، اما رقم بزرگی تلقی نمی‌شود. وقتی رقم ۱۸۰ هزار میلیارد تومان با ارزش شرکت فولاد مبارکه اصفهان که بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است قیاس می‌شود، نمی‌تواند جوابگوی بازنشستگان کشور در بخش تأمین اجتماعی و حقوق‌بگیرانی که بخشی از حقوق خود را به شستا پرداخت می‌کنند، باشد.
عسکری مارانی درباره اقداماتی که در دوره مدیریت رضوانی فر در شستا انجام گرفته است، گفت: رضوانی‌فر با شهامتی که داشت صورت‌های مالی شرکت را قبل از بورس روی کدال قرار داد و عملکرد شستا را شفاف‌سازی کرد. ضمن اینکه در بعضی از صنایع به‌خصوص در شرکت‌های سیمانی با ورود به بورس کالا  از قیمت‌گذاری غیرمنصفانه جلوگیری کرد، اما در بخش دارویی برای دریافت مطالبات شرکت‌های دارویی از دولت و یا شرکت‌های دیگر به دلیل وجود مکانیسم‌هایی که وجود دارد هنوز موفق نبوده است. 
وی ادامه داد: یکی از موفقیت‌های رضوانی فر سرمایه‌گذاری در ستاره خلیج‌فارس بود که باعث بی‌نیازی کشور در ورود بنزین شد، اما بازده اقتصادی مناسب برای مجموعه تأمین اجتماعی به همراه نداشت. درحالی‌که ذوب‌آهن که سایه سنگینی بر سر دولت داشت و به جهت رد دیون به تأمین اجتماعی واگذار گردید، بسیار موفق اداره شد. این شرکت دارای ساختار قدیمی و فرسوده‌ای است که توانایی بازدهی اقتصادی ندارد، اما در حد توان مورداستفاده قرارگرفته است.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: بخشی از قیمت‌گذاری دستوری در چند ماه گذشته رفع شد هرچند با تأخیر انجام گرفت. مجموعه شستا در اقتصاد کشور وسیع و گسترده است به‌طوری‌که ۳۵ درصد سیمان کشور در مجموعه شستا قرار دارد، اما سال‌ها بود که از سرکوب قیمت‌ها رنج می‌برد. 
وی اضافه کرد: متأسفانه در سال‌های گذشته با سرکوب قیمت‌ها هیچ کارخانه تولید سیمانی راه‌اندازی نشد، ولی بخشی از این مسائل را  رضوانی فر با کمک صنوفی مانند انجمن صنفی سیمان رفع کرد هرچند هنوز در مجموعه‌های دارویی این مشکلات پابرجا هستند.  عمده افرادی هم که اکنون با آزادسازی قیمت سیمان مخالف هستند شامل دلالان، مصالح‌فروشان یا انبوه‌سازانی می‌شوند. 
عسکری مارانی با اشاره به وجود سه گروه ذی‌نفع در مجموعه شستا گفت: در این مجموعه سه ذی‌نفع وجود دارد، سهامداران، افرادی که حق بیمه به تأمین اجتماعی پرداخت می‌کنند و دولت که از آن مالیات دریافت می‌کند. بنابراین همه ارزیابی عملکرد مدیران شستا با NAV شستا محاسبه می‌شود. وی تصریح کرد: روند قیمت‌گذاری منصفانه باید ادامه داشته باشد تا بازدهی شستا جوابگوی همه ذی‌نفعان اعم از سهامدار، افراد تحت پوشش تأمین اجتماعی و دولت باشد. اگر جلوی قیمت‌گذاری دستوری گرفته شود از بروز فساد جلوگیری به عمل می‌آید. 
عسکری مارانی ظرفیت ارزش واقعی شستا را بالاتر از ارقام کنونی دانست و افزود: اگر ذات قیمت‌گذاری دارایی‌های شستا واقعی باشد و مطالبات خود را به‌درستی از دولت دریافت کند، باید ارزش شستا بالاتر از ارقام فعلی می‌بود چون دارای هلدینگ‌های معتبری ازجمله دارویی، سیمانی، پتروشیمی، تأمین سرمایه و بیمه‌ای است.
وی با اشاره به جوان‌گرایی که در مجموعه شستا با حضور رضوانی فر انجام گرفت، گفت: جوانان جایگزین افراد مسنی که در مجموعه حضور داشتند، شدند و مدیران باتجربه‌تر با صلاحیت‌های مناسب به کار گمارده شدند. امیدوارم اهمیت نیروی انسانی جوان و مناسب در تأمین اجتماعی قدر دانسته شود و عملکرد آن‌ها بدون در نظر گرفتن نگاه‌های حزبی نقد گردد تا فعالیت‌های خود را در اقتصادی سالم انجام دهند. 
عسکری مارانی با اشاره به اهمیت وجود شفافیت در صورت‌های مالی شستا برای سهامداران گفت: بلوغ‌یافتگی هر بنگاه اقتصادی زمانی است که قیمت آن در تابلوی بورس مورد ارزیابی قرار بگیرد و صورت‌های مالی را روی کدال قرار دهد. در گذشته این مراحل در مجموعه بالادستی شستا انجام می‌گرفت، اما اکنون مشخص‌شده که ارزش آن چقدر است. وی در پایان سخنانش تصریح کرد: نباید با تحت‌فشار گذاشتن مدیران شستا، افرادی به این مجموعه تحمیل شوند، بلکه باید مدیرانی که در زنجیره مداوم جوان‌سازی قرار دارند، به‌صورت دائمی مورد ارزیابی قرار بگیرند و حقوق  و مزایای مناسبی دریافت کنند تا دلشان برای شستا بتپد و آن را به جایگاه شایسته‌ای برسانند. اگر محدودیت‌هایی که اکنون برای این مجموعه وجود دارد کاهش پیدا کند، شستا قابلیت چند برابر شدن ارزش خود را دارد.