پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- بانک مرکزی هر ساله با ارائه گزارشی از وضعیت درآمدها و هزینه های خانوارهای ایرانی، تصویری از وضعیت دخل و خرج در کشور را ارائه می کند. تازه ترین آماری که چند روز قبل در این باره منتشر شد، نشان می دهد که در چند سال اخیر خانوارهای ایرانی با افزایش بیشتری در هزینه های خود نسبت به درآمدشان، رو به رو بوده اند. بر اساس تحلیلی که بانک مرکزی درباره دخل و خرج خانوار های ایرانی منتشر کرده است، درآمد خانوارهای 4 نفره ایرانی 31 میلیون و 393 هزار تومان در سال است در حالی که هزینه های سالانه آنها 32 میلیون و876 هزار تومان بر آورد شده است که چیزی حدود یک میلیون و نیم کسری در آمد در یک سال را نشان می دهد.طبق این اطلاعات، درآمد هر خانوار ایرانی در سال گذشته حدود 22.2 درصد زیاد شده؛ در صورتی که هزینه های خانوارها در این سال، با افزایشی 25.4 درصدی مواجه بوده است. این جور در نیامدن دخل با خرج خانواده، می تواند بسیار استرس زا باشد. در واقع این فکر که شما نتوانید صورت حساب های خود را بپردازید، شبیه یک کابوس است! این آمار بیش از پیش اهمیت برنامه ریزی و کسب مهارت هایی برای مدیریت مالی خانواده را یادآوری می کند. مهارت هایی که ما تعدادی از آن ها را در این شماره زندگی سلام، فهرست کرده ایم.

راهکارهایی برای مدیریت مخارج خانواده/ دخل خرجتان را بیاورید!

بخشی از نگرانی خانواده ها این موضوع است که در انتهای ماه، بعد از حساب و کتاب دخل و خرج، این دو با هم جور در نیاید؛ البته اگر دخل از خرج بیشتر باشد، نه تنها جای نگرانی نیست بلکه جای بسی خوشحالی دارد. اما وای به روزی که خرج یک خانواده از دخلش بالاتر شود. اگر شما جزو گروه دوم هستید، با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا ببینید ایجاد تعادل میان دخل و خرج کار غیر ممکنی نیست.

هنگامی که افسرده یا غمگین هستید، به خرید نروید: 

مطالعات نشان می دهد وقتی شما در این وضعیت به بازار می روید، ناخودآگاه کالاهای بیشتری می خرید. وقتی حالتان خوب نیست، ابتدا سعی کنید با انجام کارهایی کوچک مثل صحبت کردن با یک دوست، گوش دادن به یک موسیقی آرام یا خوردن خوراکی های مورد علاقه تان کمی روحیه خود را بهتر کنید و بعد به خرید بروید. در ضمن تماشای فیلم هایی را که در آن شخصیت داستان برای بهتر شدن حالش به خرید می رود، فراموش کنید! چون اگر صرفا برای بهتر شدن حالتان به خرید بروید، پس از آن که متوجه خرید غیرضروری خود بشوید، دوباره حالتان بد می شود!

حواستان به زمان حراج فروشگاه ها باشد: 

برخی برندهای پوشاک، اجناسشان را در زمانی که فروش کمتری دارند و یا در انتهای هر فصل، با تخفیف های حتی 50 تا 70 درصدی عرضه می کنند. اگر در جریان حراجی ها باشید می توانید خرید خوبی انجام دهید، البته هیچ وقت بیش از حد تحت تأثیر حراجی ها قرار نگیرید، چون ممکن است بعضی از آن ها واقعی نباشد و فقط اجناسی بی کیفیت را خریداری کنید.

برای خرید ملزومات زندگی، ابتدا فهرستی از آن ها را تهیه کنید: خرید کردن از هایپرمارکت ها نسبت به سوپرمارکت های کوچک تر، قطعا به صرفه تر خواهد بود. به علاوه از خرید خرد اجتناب و سعی کنید مثلا اول هر ماه، مواد غذایی و دیگر ملزومات را به طور کلی و برای حداقل یک ماه، تهیه کنید. اما بدون داشتن فهرست به هایپرمارکت ها نروید. سعی کنید فقط طبق فهرستی که تهیه کرده اید، خرید کنید. ترفند برخی هایپرمارکت ها برای خرید بیشتر مشتری این است که اجناس ضروری و پرطرفدار را در انتهای سوپرمارکت قرار می دهند تا مشتریان در مسیر رسیدن به آن ها با اجناس مختلفی رو به رو شده و وسوسه شوند که آن ها را بخرند. مواظب باشید در این دام نیفتید.

چیزهایی را بخرید که چندین بار بتوان از آن ها استفاده کرد: 

مثلا باتری های قابل شارژ. حتی اگر قیمت اولیه این گونه اجناس کمی بالاتر باشد، در طول زمان موجب صرفه جویی قابل توجهی خواهد شد. به علاوه، از خریدن محصولات بی کیفیت به بهانه کاهش هزینه ها خودداری کنید؛ زیرا این محصولات فقط در نگاه اول هزینه های شما را کمی کاهش می دهند اما با کیفیت پایین شان، به زودی شما را مجبور خواهند کرد دوباره سراغ خرید بروید. یک ضرب المثل انگلیسی می گوید: من آن قدر پولدار نیستم که جنس ارزان بخرم.

از اخذ وام با سود زیاد اجتناب کنید: 

اگر واقعا مجبور نیستید تا حد امکان از گرفتن وام موسسات با سود زیاد اجتناب کنید، زیرا به زودی شما را به دردسر بزرگی خواهند انداخت. مگر اینکه بخواهید با آن پول یک خرید سرمایه ای انجام دهید و قادر به بازپرداخت اقساطش هم باشید.

بی خیال مد شوید: 

خیلی از وسایلی که در خانه شما وجود دارد اما درست کار نمی کند، به تعویض نیاز ندارد و با صرف هزینه ای کمتر می توان آن ها را تعمیر و دوباره از آن ها استفاده کرد. هرگز به این موضوع که چه چیزی در حال حاضر مد است، توجه نکنید. باور کنید یخچال معمولی که سه سال پیش خریده اید، دقیقا همان کار ساید بای ساید را می کند. به تبلیغات رنگارنگ شرکت های تولید لوازم خانگی بی توجه باشید.

برخلاف معمول حرکت کنید: 

چند ماه است که مدام بین خانه و محل کار رفت و آمد کرده اید و یک سفر کوتاه برایتان حیاتی است. حتما نیاز نیست در اوج شلوغی به مسافرت بروید. معمولا در ماه هایی از سال، سفر کردن بسیار ارزان تر برای تان تمام خواهد شد، پس بهتر است این زمان ها را شناسایی کنید. تورهای لحظه آخری هم گزینه خوبی برای سفر شماست؛ زیرا قیمت بسیار ارزان تری دارد.

زمان خرید خود را تغییر دهید: 

در زمان هایی که همه به خرید محصولی خاص اقدام می کنند، اگر برایتان مقدور است کمی دست نگه دارید و وقتی بازار از تب و تاب افتاد، همان جنس را با قیمت کمتر و تخفیفات بیشتر بخرید؛ مثلا اگر لوازم تحریر را به جای شهریور در اوایل مهر بخرید یا لباسی را به جای اسفند در روز دوم فروردین خریداری کنید، هزینه کمتری خواهید پرداخت. بازار و قیمت هایش در کشور ما به شدت از جو هیجانی پیروی می کند و این جو نباید شما را بگیرد.

برای خرید عجله نکنید: 

وقتی کالایی را می بینید و دلتان می خواهد آن را بخرید، همان موقع برای خرید آن تصمیم نگیرید. 24 ساعت به خودتان فرصت دهید، خوب درباره آن فکر کنید و بعد اگر همچنان تصمیم داشتید آن را خریداری کنید و هزینه آن هم مقرون به صرفه بود، برای خرید اقدام کنید.

هماهنگ باشید: 

اگر متاهل هستید، لازم است قبل از شروع برنامه مدیریت هزینه های خود، دیگر اعضای خانواده را هم از برنامه ریزی تان آگاه و آن ها را کاملا توجیه کنید؛ چرا که شما بدون همراهی آن ها نمی توانید برنامه اقتصادی خود را پیش ببرید؛ پس برای جلب رضایت آن ها بکوشید و برایشان از مزایای این تصمیم بگویید و تاکید کنید که با این پس انداز و صرفه جویی، به فکر آینده و رفاه خانواده هستید.

اولویت بندی کنید: 

در ابتدای هر ماه، نیازهای خود و خانواده را در ماه پیش رو، فهرست و بین آن ها اولویت بندی کنید. مسلما پرداخت هزینه قبوض آب و برق و تلفن، پرداخت شهریه مدرسه و دانشگاه بچه ها و خرید گوشت و مرغ، از هزینه برای سفر تفریحی و رفتن به رستوران از اولویت بالاتری برخوردار است.

از نرم افزارهای حسابدار استفاده کنید: 

اگر حوصله حساب و کتاب و جمع و تفریق دخل و خرج خانواده را روی کاغذ ندارید، می توانید از نرم افزارها و اپلیکیشن های موبایلی که با قیمت اندکی عرضه می شوند، استفاده کنید. کار کردن با این نرم افزارها بسیار راحت و نتایج به دست آمده از آن ها قابل اعتماد است

افزایش رزق با توصیه های دینی

باید اذعان کرد که متاسفانه در کشاکش مشکلات اقتصادی خانواده اصول مهمی را فراموش کرده ایم. دین اسلام توجه زیادی به امور اقتصادی و معیشتی خانواده دارد و اصول مهمی را در این باره به افراد متذکر شده است. در فصل هفتم کتاب «با مشکلات همسرم چه کنم؟» راهکارهایی برای بهبود وضعیت اقتصادی خانواده از منظر قرآن و عترت گنجانده شده است که در ادامه بخش هایی از آن را می خوانیم:

شکرگزاری: 

شکر نعمت موجب ازدیاد روزی می شود. «از روزی پروردگارتان بخورید و شکر او را به جا آورید.» (سباء/۱۵)

« و پروردگارتان اعلام عمومی کرده است که اگر شکر کنید، حتماً روزی شما را افزون خواهم کرد و اگر ناسپاسی کنید قطعاً عذاب من سخت خواهد بود.»(ابراهیم/۷)

سحرخیزی و استغفار: 

بیداری سحر به ویژه در فاصله اذان صبح تا طلوع آفتاب، موجب افزایش روزی می شود.همچنین استغفار از گناهان و ترک معاصی موجب افزایش رزق می شود.«گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهید که او همواره آمرزنده است، تا بر شما از آسمان باران ملایم، پی در پی فرستد و شما را به وسیله مال و پسران یاری کند و برای شما باغ ها و نهرهای آب پدید آورد.»(نوح/۱۲-۱۰)

خوش خلقی با خانواده: 

خدای متعال برای آنانی که با اهل خانواده خود خوش خلقی می کنند روزی فراوان قرار داده است. امام صادق(ع) فرمودند:«هر کسی که خوب گرداند نیکی اش را بر اهل خانواده اش، روزی اش افزوده می شود.»(میزان الحکمه،ج۴، ص۱۱۷)

مهمانی دادن(اطعام): 

مهمانی دادن و اطعام به مومنان و خویشاوندان موجب افزایش روزی است،ولی متاسفانه به این ادب اسلامی کمتر توجه می شود و حتی برخی از آن می گریزند. شاید علت گریز از آن تکلف هایی است که در برپایی مهمانی ایجاد شده است. هر گونه تکلفی که باعث شود این آداب اسلامی در بین مسلمانان تضعیف شود، ناپسند است. حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: «مهمان رزق و روزی خود را می آورد و گناهان میزبانان خود را می برد و آنان را پاک می سازد.» (نهج الفصاحه، ح۱۸۹۴)

صدقه دادن: 

یکی از بهترین راه ها برای افزایش روزی، صدقه دادن است. کلمه صدقه از «صدق» به معنای راستی است. آن چه که از روی صدق و راستی به نیازمندی داده می شود ، صدقه نام گرفته است. مقدار و کمیت صدقه مهم نیست، بلکه انگیزه و کیفیت آن اهمیت دارد.حضرت علی(ع) فرمودند: «رزق و روزی را به وسیله صدقه دادن از آسمان پایین بکشید.(افزایش دهید)»(میزان الحکمه، ج۵، ص۳۲۳)

توکل و رضا: 

توکل به معنای به وکالت و سرپرستی گرفتن خدای متعال در کارهای خود است. بدون تردید همه چیز از اوست و جز او هیچ قدرت و نفوذی در عالم نیست. هر چه هست اسباب مادی است که او آفریده و در طول اراده اش قرار دارد؛ بنابراین بدون توکل به خدا پیروزی و سعادت آدمی ممکن نیست و خیر و برکتی در زندگی نخواهد بود. البته نباید به بهانه توکل به خدا از کار و تلاش دست کشید. چون توکل یک نیروی فوق مادی است که بر امور مادی اشراف دارد و در جهت دهی آن ها دخالت می کند.

راه هایی برای افزایش دخل خانواده/ از سرمایه گذاری در بورس تا فروش ترشی خانگی

درآمد هر خانواده به طور کلی، از دو منبع اساسى تأمین مى شود: درآمد حاصل از کار و درآمد حاصل از سرمایه. 

بخش عمده درآمد خانواده ‌ها از محل کار به ‌دست مى آید و درآمد حاصل از سرمایه، مربوط به درصد کمى از درآمد خانواده ‌هاى متوسط می شود. علاوه بر این، بعضى خانواده‌ها از ثروت، کسب درآمد مى کنند.

میزان در آمد در خانواده، اهمیت اساسی دارد زیرا خانواده‌ ها، خریدهاى خود را با توجه به‌ آن انجام مى دهند. هنگامی که درآمد شما پایین است، طبیعتا انتخاب های شما نیز محدودتر است. گاهى اوقات خانواده ها براى جبران این کمبود، زیر بار قرض مى روند، ولى قرض باید پرداخته شود و نمی تواند راهکار درستی برای افزایش درآمدزایی باشد. در ادامه روش هایی برای اینکه بتوانید دخل خودتان را افزایش دهید، ذکر می کنیم:

ساعات کاری خود را افزایش دهید: 

با ساعات کار بیشتر و یا با افزایش تعداد شاغلان یک خانواده، درآمد خانواده افزایش مى یابد، ولى راه ‌هاى افزایش درآمد نیز محدودیت‌هاى خود را دارد و زندگى خانوادگى را تحت تأثیر قرار خواهد داد. بنابر این یکى از تصمیمات، انتخاب بین ساعت کار و ساعت فراغت هر یک از افراد خانواده است. هم چنین اینکه چه کسى باید کار کند؟ کجا کار کند؟ چند ساعت کار کند؟ و ... از دیگر تصمیماتى است که در خانواده باید اتخاذ شود. بدیهى است که با توجه به ترجیحات هر یک از افراد خانواده، تصمیم ‌هاى متفاوتى مى توان گرفت.

پس‌انداز کنید: 

شاید پس‌انداز کردن در نگاه اول خیلی سخت به نظر برسد ولی با برخی اقدامات می‌شود مقداری پول کنار گذاشت، مثلا این‌که میزان خرید روزانه یا هفتگی‌ را بیشتر از قبل کنترل کنید و یا از خرج‌ های اضافی و خرید وسایلی که مدل ‌های قدیمی ‌ترش را دارید دست ‌بردارید یا زندگی تان را براساس داشته‌هایتان، نه خواسته‌هایتان، پیش ببرید. این روش‌ها واقعا می‌تواند کارساز باشد. اما نکته بعدی این است که از پس انداز خود، پول بسازید؛ ساده ترین راه شاید افتتاح یک حساب بلند مدت در بانک باشد. خرید کالاهای سرمایه ای مثل طلا، جواهرات و یا ملک با استفاده از این پس انداز، می تواند در آینده باعث افزایش سرمایه شما شود.

پولی که پول می سازد: 

آن زمانی که پول را می گذاشتند زیر متکا تا محفوظ بماند، گذشت! امروز بیکار گذاشتن پول هایی که به شکل مازاد در اختیار دارید، نه تنها کمکی به شما نمی کند بلکه ارزش آن روز به روز کاهش می یابد. اما شما می توانید با این پول برای خودتان درآمدزایی کنید. برای این کار روش های زیادی وجود دارد. یکی از بهترین آن ها، ورود به بازار بورس و سرمایه گذاری در آن است. بعضی از افراد که وقت بیشتری در اختیار دارند، ترجیح می دهند با پول شان، کسب و کار کوچک دیگری در کنار شغل اصلی شان دست و پا کنند که اگر به استعدادها و توانمندی های خود رجوع کنید، حتما به گزینه مناسبی برای خود خواهید رسید.

از مشاغل خانگی غفلت نکنید: 

بارها در صفحه خانواده و مشاوره درباره مشاغل خانگی صحبت کرده ایم و مشاغلی را نیز معرفی کرده ایم، از ساخت جعبه کادو گرفته تا درست کردن ترشی، قالی بافی، گلدان های تزئینی و ... . هر یک از اعضای خانواده می توانند با توجه به علایق خود یکی از این مشاغل را انتخاب و به افزایش درآمد خانواده کمک کنند.

عادت های غلط اقتصادی

در این مطلب، تعدادی از عادت های غلط مالی و اقتصادی را که در میان بسیاری از خانواده ها وجود دارد، با هم مرور می کنیم. عادت هایی که شاید از وجود برخی از آن ها، آگاهی لازم را نداشته باشیم و چون قدیمی شده اند، ما هم زیاد به آن ها توجه نکرده ایم.

تجمل: 

تجمل، گاهی به خاطر دیگران است و گاهی به خاطر تجمل دوستی خود آدم؛ به طور مثال وقتی کار شما با یک واحد آپارتمانی 90 متری راه می افتد اما خودتان را به زحمت انداخته و واحدی 120 متری خریداری می کنید، دچار تجمل گرایی شده اید و در نتیجه پولی که بابت 30 متر اضافه پرداخت می کنید، شما را دچار زحمت مالی می کند.

قاطی شدن نیازها و خواسته ها: 

جنس مورد نیاز، چیزی است که واقعا لازمش دارید مانند مواد و مقدمات شام شب. اما خواسته ها، آرزوها و هوس های ما را تشکیل می دهند مانند قاشق، چنگال و بشقاب های تزئینی که توی خانه گذاشته ایم و زیباست و سالی چند بار به مناسبت میهمانی از آن ها استفاده می کنیم. شاید هم فقط جنبه زینتی داشته باشد. باید حواس تان باشد نیازها و خواسته ها قاطی نشوند.

آنتی خریدکردن: 

بعضی ها وقتی برای خرید به جایی می روند، چیزهای دیگری هم می خرند یا بدون حساب و کتاب بیشتر از نیاز خود خرید می کنند، به این رفتارها، در اصطلاح آنتی خرید کردن گفته می شود که یک عادت نادرست محسوب می شود.

قانع نبودن: 

قانع بودن، به معنای بد زندگی کردن نیست بلکه به معنای این است که شما تحمل تان بالاست و در بدترین شرایط هم، می توانید دوام بیاورید و البته اگر پول اضافه هم رسید، با برنامه ریزی خرجش خواهید کرد.

درست مصرف نکردن: 

وقتی خانه با یک لامپ کم مصرف، به اندازه مورد نیاز ما روشن می شود چه نیازی به سه، چهار تا لامپ و حتی لوستر است؟ وقتی تلویزیون برنامه خوبی ندارد، چه نیازی است که روشن باشد؟ وقتی به برنج اضافی نیازی نداریم، چه لزومی دارد که انباری را از آذوقه 2 ساله مان پر کنیم؟