آموزش فني و حرفه‌اي متفاوت با ساير آموزش‌هاست

به گزارش پارس رحمن قلاوند در گفت و گو با ایسنا اظهار داشت: بطور کلی وظیفه سازمان فنی و حرفه ای، آموزش نیروی کار و آماده سازی آن ها برای ورود به بازار کار است. وظیفه دیگر این سازمان، آموزش شاغلینی است که نیاز به ارتقای مهارت و بازسازی آموزش دارند.

وی افزود: با تغییرات نیازها، دانش افراد و تجهیزات نیز باید در حال به روزشدن باشد. بهره‌وری شاخصی است که همه نظام‌های اقتصادی به دنبال بهبود و ارتقای آن هستند و بهره‏وری نیروی کار، مهمترین شاخص در بين شاخصهاي بهره‌وری بشمار می آید و بهبود اين شاخص با ارتقای مهارت نیروی انسانی رابطه مستقیم دارد.

لزوم انجام نیازسنجی آموزش

قلاوند با تاکید بر شناسایی نیازهای آموزشی در جامعه تصریح کرد: باید دید در جامعه به چه نوع مهارت‌هایی، در چه سطحی و در چه مقطع زمانی نیاز است و ما باید برنامه ریزی کنیم که پاسخگوی این نیاز باشیم، بنابراین در مسیر توسعه توانمندی نیروی کار و بهسازی نیروی انسانی، نیازسنجی آموزش از مهمترین الزامات است.

وی بیان کرد: برای تحقق اهداف اسناد توسعه مهارت و  نتایج حاصل از نیازسنجی مهارتی، اجرای آموزش صحیح مد نظر است و برای نیل به این مهم در این مرحله باید مربیان ورزیده‌ای در اختیار داشته باشیم تا به آموزش بپردازند و دوم اینکه فضای مورد نیاز و تجهیزات کارگاهی كافي جهت اجراي آموزشهاي منطبق بر بازار كار فراهم باشد.

ضرورت به روز کردن استانداردهای آموزشی

قلاوند در ادامه به موضوع استانداردهای آموزشی اشاره و خاطرنشان کرد: دوره‌های مختلف آموزشی براساس استانداردهایی برنامه ريزي و اجرا می‌شود که این استانداردها به تناسب نيازهاي جامعه بايد تغییر کنند و به روز شوند. سازمانی که مدعی است افراد را آموزش می‌دهد، خود نیز باید از لحاظ کادر آموزش و برنامه‌ریزی آموزش نيروي انساني خود، سازمان روزآمدی باشد.

وی افزود: بنابراین ما نیاز داریم مربیان، مدرسین و برنامه‌ریزان آموزشی را به نحو قابل قبولی در معرض نوعی از آموزش‌ها قرار دهیم تا افرادی که به تازگی می‌خواهند وارد این نظام آموزشی شوند، از توانمندي كافي براي آموزش مخاطبين خود برخوردار باشند.

قلاوند اظهارکرد: صرفا شركت در يك دوره آموزشی الزاما یک فرد را به جایی نمی‌رساند که بتواند شغلی را تصدی‌گری کند. بنابراین افراد برای احراز یک شغل باید زنجیره ای از آموزش‌ها را بگذرانند و تکمیل این زنجیره فرد را باید مستعد و آماده پاسخگویی به جامعه خود در یک ردیف شغلی کند. آموزش گيرنده پس از طی دوره‌های آموزشی، آمادگی لازم را برای احراز یک شغل پیدا می‌کند.

وی افزود: تامین شغل برای افراد جویای کار در بیشتر کشورها یکی از مباحث مهم در حوزه توسعه اقتصادی محسوب می‌شود که به اين ترتيب با تامین مشاغل، نیازها برطرف، توليد كالا و خدمات تسهيل و به تحقق رشد و توسعه اقتصادی كمك می‌شود.

قلاوند گفت: ما باید با مراکز کاریابی ارتباط برقرار کنیم و نیروی کار آموزش دیده را به این مراکز معرفي نماييم تا از این طریق كساني كه از مهارتهاي كافي برخوردار شده اند، به بازار کار معرفی شوند.

مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای خوزستان با بیان اینکه شاغل بودن و ایجاد شغل در  کشورها عامل موثر در ایجاد امنیت پایدار و حفظ آن به حساب می‌آید، خاطرنشان کرد: خوزستان، استانی با مزیت صنعتی، کشاورزی و برخوردار از منابع است. بنابراین موقعیت‌های شغلی استان شامل حوزه‌های کشاورزی، دامپروری و دامداری، حوزه آب و منابع آبی یا حوزه صنعت می‌شود كه مي‌تواند علاوه بر كمك به ايجاد اشتغال پايدار در استان، بسياري از نيازهاي ساير استان‌ها را نيز برآورده کند.

وی بیان کرد: در بخش صنعت رشته‌هایی همچون جوشکاری، الکترونیک، برق، مکانیک و تأسیسات حرارتی و برودتی و در حوزه کشاورزی، رشته‌هایی همچون کشت، داشت و برداشت با روش‌های نوين، زنبورداری، پرورش دام و طیور از جمله نيازهاي آموزشی استان هستند.

قلاوند تصریح کرد: ما برای اولین‌ بار در خوزستان با توجه به ظرفیت‌های آبی، رشته آموزشی منابع آب در راستای استفاده بهینه از منابع آبی (اکواترونیک) را ایجاد کردیم که تیم اعزامی ما در این رشته در المپیاد کشوری دوره قبل، رتبه اول را کسب کرد و به دنبال این هستیم این رشته را در شهرستان‌های برخوردار از سد، گسترش و توسعه دهیم.

وی اظهارکرد: در استان مراکز آموزشی ثابت، سیار و دو منظوره وجود دارد که حدود 60 درصد از خدمات آموزشی رشته هايی كه به سرمايه گذاري كمتري نياز دارند، توسط بخش‌های غیر دولتی ارایه می‌شود و مجموعا در طول هر سال، حدود 100 تا 150 هزار نفر در آزمون‌های ما شرکت می‌کنند.

فعالیت 700 آموزشگاه غیر دولتی

مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای خوزستان تصریح کرد: تلاش ما این است در آزمون‌ها دقت بیشتری داشته باشیم تا نیروی کاری توانمندی از دل کارگاه‌های آموزشی بیرون آید. مربیان آموزشی ما شامل مربیانی با ساختار رسمی استخدامی دولت، مربیان حق التدریسی و مربیان بخش غیر دولتی می‌شوند و در حال حاضر تعداد 700 آموزشگاه فعال غیر دولتی در استان داریم.

قلاوند عنوان کرد: قرار است در کل کشور 4 هزار و 850 نفر از مریبان تبدیل وضعیت شوند و در ردیف نظام آموزشی رسمی قرار بگیرند که حدود 210 تا 220 نفر از این سهمیه متعلق به خوزستان است.

وی با اشاره به برنامه آموزشی این اداره کل افزود: در پایان هر سال برنامه آموزشی را تنظیم و به سازمان مرکزی ارسال می‌کنیم. این برنامه‌ها پس از تعدیل به ما ابلاغ می‌شود و بودجه بر اساس آن اختصاص می‌یابد که بر اساس این برنامه، امسال باید حدود 6 میلیون نفر ساعت دوره آموزشی برگزار کنیم.

قلاوند گفت: در بخش غیر دولتی نیز رقم ساعت های آموزش، بیشتر از بخش دولتي است و به دلیل اینکه دولت در این بخش نمی‌تواند تعیین تکلیف کند، آمار دقيقي نمی‌توان ارایه داد.

وی با اشاره به رویکرد اعزام نیروی انسانی به کشورهای خارجی خاطرنشان کرد: هم اکنون در حال رايزني براي راه اندازي آموزشگاه خدمات آموزشی در كشور عراق هستيم تا بتوانيم خدمات آموزشي فنی کشور را از این طریق به آنجا صادر کنیم.

قلاوند درباره نواقص نظام آموزش کشور اظهارکرد: فرد در نظام آموزش ساختار یافته دوره‌های طولانی مدت چند ساله را می‌گذارند و مدرک (کارشناسی تا دکتری) کسب می‌کند كه لزوما با نيازهاي جامعه سنخيت چنداني ندارد، اما در دوره‌های غیر ساختار یافته و کوتاه مدت که امروزه کاربرد بیشتری دارند و در کشورهای توسعه یافته رایج است، بر اساس نیاز جامعه، برنامه ريزي و آموزش‌ها ارایه می‌شود.

محدود بودن امکانات در آموزش ساختار یافته

مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای خوزستان بیان کرد: فرد در نظام آموزش رسمی در رشته‌ای پذیرش و مشغول به تحصیل می‌شود اما پس از پایان تحصیل و اخذ مدرک متوجه می‌شود که رشته تحصیلی‌اش بازار کار ندارد. در آموزش كوتاه مدت و غیر رسمي، برنامه و فضای آموزشی، تجهيزات آموزشي و مدرسين مطابق با محيط واقعي كار فراهم شده و كارآموز خود را در محيط واقعي كار احساس مي‌كند.

وی اظهارکرد: برای ساخت و تجهیز یک کارگاه حداقل یک میلیارد تومان اعتبار لازم است. كه اين اعتبارات هم از سوي سازمان مركزي و هم استان تأمين مي‌شود. تجهیزات جدید و تعمیر کارگاه‌ها از محل اعتبارات تملک و دارایی انجام می‌شود. با توجه به هزينه‌ بالاي نگهداري و روزآمد كردن كارگاه​هاي آموزش فني و حرفه اي، برنامه‌ريزان مالي جامعه بايد نگاه ويژه اي به این كارگاه‌ها داشته باشند.

قلاوند با اشاره به تاثير آموزش فني و حرفه اي در كاهش نرخ بيكاري استان گفت: به طور كلي ماموريت سازمان فني و حرفه اي، تامین نيروي انساني كارآمد براي قرار گرفتن در فضاي كسب و كار است كه این مساله يكي از مؤلفه هاي اشتغال است.  

وی با اشاره به طرح آموزش، توليد، بازاريابي و فروش در كارگاه​هاي محصول محورخاطرنشان کرد: هدف این طرح آن است كه علاوه بر اجراي برنامه آموزشي در كارگاهها، از مواد مصرفي كارگاه​ها بنحو مناسبي استفاده شود و كارآموزان با توليد محصول انگيزه شان براي كسب مهارت بيشتر و ورود به بازار كار افزايش يابد.در این طرح كار تا جايي ادامه مي‌يابد كه كارگاه ها محصولي با كيفيت مورد نظر مصرف كننده تولید کنند و پس از دستيابي به این سطح، براي ارتقا توليد به كارآموزان داوطلب تسهيلات لازم اعطا مي‌شود تا بتوانند به صورت مستقل در حرفه مورد نطر خود مشغول شوند.

قلاوند تصریح کرد: بر اساس سياست​هاي كلي كشور و در چارچوب سياستهاي شوراي عالي اشتغال و برنامه اشتغال ملي همه سيستم​هاي بانكي و مالی مكلف به حمايت از حوزه اشتغال هستند. سازمان آموزش فني و حرفه اي نیز به نوبه خود در قالب تفاهم نامه‌هایی از طریق صندوق كارآفريني اميد و بانك توسعه تعاون با اعطای تسهیلات کارآموزان را مورد حمایت قرار می‌دهد.

وی افزود: همچنين در قالب كارگروه اشتغال و سرمايه گذاري استان نیز مشاغل خانگي حمايت مي​شود. در اين راستا به افرادي دارای گواهی مهارت فنی و حرفه ای كه مي​خواهند براي بهبود معيشت خود شغلي داشته باشند، تسهيلات بانکی از طريق بانك‌هاي عامل پرداخت خواهد شد.

   آموزش فني و حرفه اي متفاوت با ساير آموزش ها

مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای خوزستان گفت: آموزش فني و حرفه اي تفاوت اساسي با ساير آموزش ها دارد زیرا آموزش آن در محيط واقعي، مشابه محیط كار و به صورت عملي انجام مي‌شود. تفاوت آموزش مهارتي نسبت به ساير آموزش ها در اين است كه حرفه و شغل محور است.

قلاوند با تاکید بر کیفی سازی آموزش ها خاطرنشان کرد: استفاده از تجارب دیگر کارشناسان برون سازماني از جمله اقدامات ما در راستای ارتقای کیفیت آموزش بوده است؛ و از اساتيدي كه در بخشهاي مختلف صنعت، كشاورزي و خدمات مشغول به كار هستند در جهت آموزش كار آموزان دعوت می‌کنیم تا آموزه​ها و تجارب خود را در اختيار ما قرار دهند.

کارآموز پس از آموزش رها نمی‌شود

وی آموزش بازار محور را از دیگر اولویت‌های این اداره کل خواند و گفت: در اين راستا كار آموز مستعد را پس از آموزش به كارآفرين تبديل مي‌شود، يعني وقتي آموزش ديد، نبايد او را رها كرد و تلاش ما این است در كنار آموزش، دستاورد و توليدی ایجاد و به بازار عرضه شود.

قلاوند اظهارکرد: به عنوان مثال در مسجدسليمان آموزش زنبورداري به كارآموزان ارایه و خوشبختانه منجر به توليد و عرضه در بازار شد و كار آموزان با تشكيل يك تعاوني اقدام به توليد سالانه بيش از 100 تن عسل ميكنند كه اين بنوعي همان آموزش محصول محور است.

توسعه كارگاه​هاي محصول محور از برنامه‌های امسال

وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود 400 مهارت در خوزستان از طریق اداره کل فنی و حرفه ای آموزش داده مي‌شود، تصریح کرد: این اداره کل بدون حمايت مالي خاصي به ازاي ایجاد هر آموزشگاه، حداقل 4 شغل ايجاد مي‌كند.

قلاوند با اعلام اینکه سند نيازسنجي آموزش استان با همکاری اداره کل فنی و حرفه‌ای استان، دانشگاه شهيد چمران اهواز و اساتيد برجسته در قالب 16 جلد تدوين شده است، خاظرنشان کرد: یكي از مهم ترين كارهايي كه امسال دنبال مي‌كنيم، توسعه كارگاه​هاي محصول محور است که ايجاد انگيزه و اعتماد به نفس كار آموزان از اهداف این کارگاه‌ها است.