طرح توجیهی کسب و کار یا بیزنس پلن (Business plan) یک نوع مطالعه‌ی کارشناسی شده در رابطه با بررسی امکان‌پذیری احداث یک واحد صنعتی یا توسعه‌ی آن است.

طرح توجیهی سندی است که تنظیم شده تا نشان دهد کسب و کار شما چیست، چگونه کار می‌کند، برای تحقق آن چه منابعی مورد نیاز است و امکان موفقیت آن تا چه حد است.

به‌طور کلی تنظیم بیزنس پلن، طرح امکان‌سنجی یا طرح توجیهی فنی – اقتصادی به فرایند تجزیه و تحلیل شانس موفقیت یک فعالیت اقتصادی اطلاق می‌شود. در اینجا مقصود از فعالیت اقتصادی ایجاد یا توسعه‌ی یک کسب و کار در بخش تولید یا خدمات است.

خروجی نهایی مطالعات طرح تجاری (طرح توجیهی یا بیزنس پلن)، ارائه‌ی یک مدل تصمیم‌گیری به ذی‌نفعان و بانیان اجرای طرح است. طرح توجیهی نمایانگر یک دورنما از وضعیت تولید محصول مدنظر در آینده محسوب می‌شود.

1

 

یک طرح تجاری جامع، مستند و استاندارد این قابلیت را خواهد داشت که تمامی ابعاد مؤثر بر پروژه را به‌طور دقیق مورد بررسی و موشکافی قرار دهد.

با استفاده از این مطالعات، نقاط قوت و ضعف ایده‌ی مورد سرمایه‌گذاری شناسایی خواهد شد و پس از آن خواهیم توانست راهبردهایی را در جهت مقابله یا پیشگیری از انواع تهدیدهای محتمل در بازار اتخاذ کنیم.

طرح توجیهی کسب و کار، یا به بیان دیگر مطالعات امکان‌سنجی، فرآیندی کنترل شده با هدف شناسایی مجموعه‌ای از فرصت‌ها و تهدیدهای اجرای یک پروژه اقتصادی یا یک موقعیت سرمایه‌گذاری است

مطالعات مذکور در کنار یک شرح کامل از امکانات مورد نیاز برای اجرایی کردن طرح، همراه با بررسی دقیق وضعیت گذشته، حال و آینده‌ی پروژه و برآورد منافع و عواید با در نظر گرفتن میزان خطرپذیری موجود صورت خواهد گرفت.

به‌طور خلاصه در طرح توجیهی یک کسب و کار با هدف اثبات توجیه‌پذیری و سوددهی یک طرح به بررسی مطالعات بازار، توجیه‌پذیری فنی و تجزیه‌وتحلیل مالی راه‌اندازی یک واحد خدماتی یا تولیدی پرداخته می‌شود.

تنظیم کردن طرح توجیهی از لحاظ ارائه‌ی شواهد فنی از جمله مقرون‌به‌صرفه بودن، پایداری کسب و کار و ضرورت انجام پروژه بسیار حائز اهمیت است. گزارش نهایی به مدیران و صاحبان بیزنس‌ها این امکان را خواهد داد تا با کسب تسلط کافی بر ابعاد مختلف کار، در روند اتخاذ تصمیمات حیاتی در خصوص سرمایه‌گذاری و بودجه‌بندی بهتر عمل کنند. به‌علاوه تدوین طرح توجیهی در جذب سرمایه برای شروع کسب و کار و توجیه ضرورت و سودآوری آن، نقشی اساسی ایفا می‌کند.

میزان اهمیت تنظیم یک طرح کسب و کار (طرح توجیهی) باکیفیت و دقیق تا جایی است که در اغلب کشورهای توسعه‌یافته، نخستین گام از پروسه‌ی اتخاذ تصمیم سرمایه‌گذاران و مدیران ارشد سازمان‌های کوچک و بزرگ به شمار می‌آید.

می‌توانیم مطالعات امکان سنجی یا طرح توجیهی کسب‌ و کار را نقطه‌ی عطف فرآیند تصمیم‌گیری در اجرای پروژه یا انجام سرمایه‌گذاری بدانیم زیرا نتیجه‌ی این دسته از مطالعات، مراحل فرایند سرمایه‌گذاری را مشخص می‌کند و به این پرسش پاسخ می‌دهد که «آیا پروژه مدنظر توجیه اقتصادی دارد؟»

طرح‌های کسب و کار می‌توانند در بخش‌های مختلف یک فعالیت صنعتی تهیه و تنظیم شوند. بخش‌هایی همچون تهیه‌ی یک طرح تجاری در بخش توریسم، خدمات، تولید یا بخش کشاورزی.

طرح کسب و کار علاوه بر نمایان کردن یک‌ چشم‌انداز از پروژه و تعیین نقشه‌ی راه برای فرد یا سازمان سرمایه‌گذار، کاربردهای دیگری نیز دارد که مواردی چون جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی، دریافت موافقت اصولی، افزایش سرمایه و تامین مالی پروژه از جمله‌ی آنهاست.

2

یک بیزینس پلن یا طرح توجیهی به‌طور کلی از بخش‌های مطالعات بازار، توجیه پذیری فنی، و تجزیه‌وتحلیل مالی تشکیل شده است. جهت رسیدن به یک نتیجه مطلوب بایستی هرکدام از بخش‌های ذکر شده به‌طور مجزا و دقیق مورد مطالعه قرار بگیرند و توجیه اقتصادی داشته باشند و مورد به طور مناسب و شفاف تبیین شود.

در تعریف استاندارد ارائه شده توسط سیستم بانکی کشور ایران، بررسی اهلیت متقاضی یا به عبارت دیگر معرفی مجری طرح در بخش نخست مطالعات بیزینس پلن، به‌صورت مجزا ذکر می‌شود. از آن رو که مطالعات اقتصادی و مالی طرح توجیهی، خود به‌تنهایی نزد سرمایه‌گذار پروژه و بانک عامل اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد، بدیهی است که از حساسیت بالایی نیز برخوردار باشد.

از این روست که با توجه به نقش حیاتی این دسته از مطالعات در تبیین سودآوری یک پروژه، قریب به چند سال است که بانک‌های عامل، سرمایه‌گذاران خود را ملزم به استفاده از نرم افزاری به نام «کامفار» کرده‌اند؛ کلمه‌ی «COMFAR» سر واژه‌ی عبارت انگلیسی Computer Model for Feasibility Analysis and Reporting  به معنای (تحت‌اللفظی) «مدل کامپیوتری برای آنالیز امکان‌سنجی و گزارش‌گیری» است.

نرم افزار کامفار با تهیه مدل مالی – اقتصادی طرح، ضمن تأیید صحت اطلاعات مالی یک پروژه، شاخص‌های تاثیرگذار بر این نوع تصمیم‌گیری مانند نرخ بازگشت سرمایه و غیره را ارائه می‌کند.

گفتنی است دستیابی به توسعه‌ی پایدار و متوازن در یک کشور در حال توسعه، نیازمند پارادایم شیفت سرمایه‌گذاران از عملکرد سنتی شکست خورده پیشین به نگرش علمی و فعالیت کارشناسی شده در افق پیش روست.

متأسفانه باید گفت که جایگاه و نقش طرح تجاری در ایران تا به امروز به خوبی درک نشده است و از این رو هر از چند گاهی شاهد تعطیلی یا از چرخه خارج شدن یک کارخانه یا ورشکستگی یک واحد خدماتی به دلیل بی‌اهمیتی به این مسئله هستیم. فرودگاه‌ها، دریاچه‌های خشک شده در گوشه و کنار کشور و حتی واحدهای صنعتی که به‌صورت نیمه فعال در آمده‌اند همگی گواهی بر این موضوع هستند. از این رو شاید بتوان این جمله را به‌عنوان یک آرزو مطرح کرد که امید است هیچ طرحی متولد نشود، مگر آنکه پس از تولد یک مشاور کاردان و ماهر آن را مورد ارزیابی و بررسی قرار دهد.

با نگاه به مطالب ذکر شده و در نظر داشتن اهمیت بالای نگارش و تدوین یک طرح توجیهی حرفه‌ای و قابل قبول، اهمیت حضور یک متخصص در هنگام انجام این کار ضروری و واجب به نظر می‌رسد.

وبسایت «ای توجیهی» پلی مطمئن میان افراد و متخصصان تدوین طرح توجیهی است. افرادی که نیاز به تهیه‌ی طرح توجیهی کسب و کار دارند، می‌توانند با مراجعه به سایت ای توجیهی از خدمت سفارش آنلاین طرح توجیهی و دریافت راهنمایی از سوی مشاوران زبده بهرمند شوند. حتی در صورت عدم ثبت سفارش تهیه‌ی طرح توجیهی و تمایل فرد به اینکه طرح را شخصا تدوین کند، وبسایت ای توجیهی امکان دریافت مشاوره برای تدوین یک بیزنس پلن مناسب را فراهم کرده است.

وبسایت ای توجیهی در مسیر آغاز یک فعالیت اقتصادی، به عنوان مشاور سرمایه‌گذاری، فعالیت اقتصادی مورد نظر افراد را تجزیه و تحلیل کرده، سپس آن را در قالب یک طرح توجیهی به آنان ارائه می‌کند.

این طرح توجیهی نمایانگر چشم‌اندازی از وضعیت تولید محصول یا خدمات مورد نیاز در آینده محسوب می‌شودهی کسب و کار. طرح توجیهی قادر است مبنای تصمیم‌گیری نهایی افراد یا سرمایه‌گذاران باشد.

وبسایت ای توجیهی با ارائه‌ی آموزش‌ها و در اختیار قرار دادن ایده‌ها، افراد را در تاسیس و پیشبرد کسب‌‌ و کارها به شیوه‌های متعدد یاری می‌رساند.