کلاس‌های درس پرجمعیت که حالا به تعبیر معلمان، به مرز انفجار رسیده‌اند، یکی از ده‌ها مشکل مدارس دولتی است؛ کلاس‌هایی که حالا در کلان‌شهرها به ویژه استان تهران بسیار بالاتر از استاندارد تعریف‌شده، دانش‌آموز در خود جای داده‌اند و جریان آموزش در این شرایط حکایت خاص خود را دارد.

کلاس‌های شلوغ و پرجمعیت مدارس دولتی که بیشترین آن هم سهم دانش‌آموزان دبستانی است، ریشه در مشکلات کلان‌تری همچون کمبود معلم،  نبود فضای آموزشی لازم و 6 پایه شدن دوره ابتدایی دارد و این‌ها دقیقاً همان مسائلی است که در بحث عدالت آموزشی و ایجاد شکاف طبقاتی در تحصیل مؤثرند.

حالا کلاس‌های درس شلوغ که در برخی موارد حتی تا لبه سکو در آنها نیمکت چیده شده و دانش‌آموزان  هم ناچارند در نیمکت‌های سه نفره به سختی کنار هم جا شوند به یکی از مشکلات جدی معلمان به ویژه آموزگاران دوره ابتدایی تبدیل شده است و تمام این مسائل تدریس کیفی و از سوی دیگر بازخورد‌گیری لازم از دانش‌آموزان را با چالش‌هایی همراه کرده است.

جمعیت دانش‌آموزان در کلاس درس نباید بالای 26 نفر باشد 

در همین رابطه، رضوان حکیم‌زاده؛ معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که " تراکم استاندارد کلاس‌های درس باید چند نفر باشد؟" اظهار کرد: براساس مصوبه 886 شورای عالی آموزش و پرورش تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های درس دوره ابتدایی مشخص شده است که براین اساس تراکم مطلوب 20 نفر و حداکثر تراکم 26 نفر است و با توجه به اهمیت این موضوع تأکید شده در هیچ شرایطی جمعیت دانش‌آموزان در کلاس‌های درس دوره ابتدایی بالای 26 نفر نباشد.

وی افزود: اگر مبنای تراکم کلاس‌های درس را 26 نفر در نظر بگیریم، برآورد معلم مورد نیاز باید براین اساس باشد اما اگر این را مبنا قرار ندهیم، میانگین کل از طریق تعداد دانش‌آموز و معلم محاسبه می‌شود که سازمان‌های بیرون از آموزش و پرورش این مبنا را در نظر می‌گیرند آنوقت در برآورد معلم مورد نیاز مشکل ایجاد می‌شود.

202 مدرسه با یک دانش‌آموز داریم 

حکیم‌زاده گفت: ایران کشور پهناوری است همچنین به پوشش تحصیلی حداکثری دوره ابتدایی تأکید شده است و باید به مناطق عشایری، روستایی و دورافتاده معلم اعزام کنیم، 202 مدرسه تک دانش‌آموزی داریم که به هر کدام یک معلم اختصاص داده‌ایم همچنین 12 هزار و 700 مدرسه داریم که تعداد کل دانش‌آموزان آنها کمتر از 14 نفر است.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ادامه‌ داد: وقتی می‌خواهیم به مدارس ابتدایی معلم اختصاص دهیم باید در مبنای محاسبه و میانگین کل، مدارسی که  تعداد دانش‌آموزان آنها یک نفر یا کمتر از 14 نفر است، در نظر گرفته نشود تا بتوانیم تراکم مطلوب یعنی 26 نفر را در کلان‌شهرها محقق و معلم مورد نیاز را برای  آن تأمین کنیم.

وی ادامه‌داد: این موضوع مورد غفلت قرار گرفته و نتیجه آن کمبود حاد معلم و افزایش تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مناطق شهری و حاشیه شهرهاست.

حکیم‌زاده خاطرنشان کرد: جمعیت دانش‌آموزان در 45 درصد کلاس‌های درس دوره ابتدایی بالای 26 نفر است یعنی 60 درصد جمعیت دانش‌آموزان دبستانی در کلاس‌های شلوغ درس می‌خوانند.

جمعیت دانش‌آموزان در کلاس درس شاخص مهم در کیفیت 

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش " آیا توجه به مدارس دولتی کمرنگ نشده است؟ و همین مسئله باعث افت کیفیت شده و گاه مردم ناچارند به سمت مدارس غیردولتی بروند" گفت: هر چقدر کیفیت مدارس دولتی را ارتقا دهیم اقبال مردم بیشتر می‌شود و یکی از مواد موثر در کیفیت کلاس‌های درس، جمعیت دانش‌آموزی است که یک شاخص بین‌المللی برای کیفیت است.

وی گفت: زمانی که معلم به هر دانش‌آموز اختصاص می‌دهد بسیار مهم است با این وجود، بسیاری از معلمان ما در مدارس دولتی شلوغ با جان‌ودل کار می‌کنند و دستاورد خوبی دارند و این بدین معنا نیست چون شرایط اینگونه است پس مدارس دولتی کارکرد خوبی ندارند اما اگر موضوع جمعیت دانش‌آموزان در کلاس‌های درس حل شود، کیفیت مدارس دولتی بسیار ارتقا پیدا می‌کند.

حکیم‌زاده بیان‌کرد: در برنامه وزیر آموزش‌وپرورش، یکی از اولویت‌های اصلی، ارتقا مدارس دولتی است همچنین گزارش تحلیلی نیروی انسانی ارائه شده که در این رابطه برنامه دارند و به صورت جدی پیگیری خواهد شد.

وی که در یک برنامه رادیویی سخن می‌گفت، یادآور شد: معلمان در مدارس دولتی بسیار زحمت می‌کشند اما در کلاس درس با 35 یا 40 دانش‌آموز میزان وقتی که به هر دانش‌آموز اختصاص داده می‌شود، کم است و این مدارس بیشتر در حاشیه شهرها و مناطقی هستند که ممکن است خانواده‌ها نتوانند حمایت کافی از کودک مدرسه‌ای خود داشته باشند.