موسسات کارآفرینی و خیریه برای معرفی و جذب مخاطب نیاز به ابزارهای تبلیغاتی دارند. این موسسات به دلیل بودجه کم معمولا به‌ندرت می‌توانند از رسانه‌های تبلیغاتی گران‌قیمت به مانند بیلبورد و تلویزیون استفاده کنند. به همین خاطر تنها رسانه‌ای که اکثر آن‌ها استفاده می‌کنند، پوستر است. بیشتر موسسات کارآفرینی و خیریه نگاه دقیقی نسبت به این رسانه ندارند ولی این رسانه از آنچنان قدرتی برخوردار است که گاهی می‌تواند مخاطبانی را از آن سوی دنیا به سمت این موسسات جذب کند. براین اساس موسسات باید نگاه خود را نسبت به این رسانه تغییر و در طراحی و اجرای آن دقیق‌تر شوند. گاهی همین پوسترهای تبلیغاتی نقش یک سفیر را برای موسسات بازی می‌کند و مخاطبان با دیدن آن‌ها به سمت کمک ترغیب می‌شوند. شهر امید برای بررسی پوسترهای تبلیغاتی موسسات خیریه و کارآفرینی و ارائه راهکارهایی به منظور تغییر نگاه نسبت به این رسانه تبلیغاتی، گفت‌وگویی را با علیرضا نصرتی طراح گرافیک داشته است. نصرتی در کارنامه کاری خود پوسترهای فرهنگی متعددی را جای داده است. پوسترهای او در این زمینه بارها مورد توجه جشنواره‌های بین‌المللی قرار گرفته‌اند. این طراح گرافیک به سوالات مختلفی در این زمینه پاسخ داده که در ادامه می‌خوانید.

در بیشتر پوسترهای تبلیغاتی طراحی شده برای موسسات کارآفرینی و خیریه افراد به سراغ استفاده از تصاویر غمگین و دردناک می‌روند به نظرتان این شیوه عملکرد در جذب مخاطب چقدر تاثیرگذار است؟

این شیوه زمانی برای مخاطب ایرانی موثر بوده است، اما در حال حاضر آنقدر در این باره اغراق شده که مخاطب را دلزده کرده است، کافیست به فیلم‌ها و سریال‌های مناسبتی تلویزیون نگاه کنید تا متوجه شوید که ایجاد فضای غم و اندوه و پر از تنش‌های احساسی، تبدیل به یک ارزش شده است. از نظر بعضی‌ها یک سریال مناسبتی هر چقدر مخاطب را بیشتر بگریاند موفق‌تر است!  طبیعی‌ست که هر حسی وقتی از حد بگذرد کاملا تاثیر معکوس خواهد داشت و مخاطب را دلزده می‌کند، به نظرم در حال حاضر مخاطبین از چنین فضاهایی خسته شده و فرار می‌کنند.

به نظرتان چرا موسسات از این شیوه طراحی برای پوسترهای خود استفاده می‌کنند؟

ایرانی‌ها آدم‌های احساساتی هستند و زمانی که احساساتی می‌شوند تاثیرگذاری روی آن‌ها ساده‌تر است، برای همین در تیزرها و پوسترهای خیریه و موسسات کارآفرینی، از چنین ترفندی استفاده می‌شود، از طرف دیگر  فضاهای مذهبی ما فضاهایی هستند که با غم و غصه عجین شده‌اند و این فضا به تبلیغات موسسات خیریه نیز منتقل شده است. توجه کنید که  فعالیت‌های خیرخواهانه در کشور ما یک فعالیت دینی و مذهبی محسوب می‌شود. برای مثال تقریبا تمام صندوق‌های قرض‌الحسنه ما اسم‌های مذهبی دارند، اما به محض اینکه همین صندوق‌ها می‌خواهند تبدیل به بانک شوند بیشترشان اسم خود را تغییر می‌دهند!

در این پوسترها چه نکاتی باید رعایت شود و طراحان بیشتر باید سراغ چه المان‌هایی بروند؟

فضای این نوع تبلیغات باید به‌طور کلی تغییر کند، وقتی ما کمک به همنوع را در کنار اینکه یک عمل دینی است یک فعالیت انسانی هم نشان دهیم، مخاطبین بیشتری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهیم، چون کسانی که اعتقادات مذهبی  محکمی هم ندارند، در گروه هدف ما قرار می‌گیرند.‌ همچنین باید از حجم غم و اندوه این آگهی‌ها کم کنیم، از نظر من کمک به همنوع و کارهای خیرخواهانه نه تنها غم‌انگیز نیست، بلکه با یک نوع شور و شعف نیز همراه است، زندگی در جامعه‌ای که آدمهایش به همدیگر کمک می‌کنند ما را سر ذوق می‌آورد، چون ما هم قسمتی از این روح واحد هستیم، از آن انرژی می‌گیریم و حالمان خوب می‌شود.

موسسات خارجی در این زمینه چه عملکردی دارند و چه مواردی را در طرح آگهی‌های خود لحاظ می‌کنند؟

 موسسات خارجی در فعالیت‌های خیرخواهانه هم، مثل تمام تبلیغاتشان، قبل از هر چیز یک ایده خوب پیدا کرده و آن ایده را به بهترین شکل اجرا می‌کنند، ایده‌شان قصه دارد و آن قصه را به‌خوبی روایت می‌کند، مخاطب با دیدن آگهی یا پوستر درگیر آن می‌شود و همذات‌پنداری می‌کند، البته آنها هم احساسات به خرج می‌دهند اما هیچ‌وقت از حد نمی‌گذرند، چون می‌دانند که تاثیر معکوس دارد. آنها از شعارزدگی فاصله می‌گیرند، چون مخاطب به محض اینکه احساس کند آگهی شعاری است سراغ کار خود می‌رود و به این ترتیب اهداف مورد نظر این موسسات نیز محقق نمی‌شود.

به نظر شما یک پوستر خوب چه نقشی در جذب سرمایه موسسات خیریه دارد؟

  پوستری که برای یک فعالیت خیریه طراحی می‌شود با پوستری که یک پودر لباسشویی را تبلیغ می‌کند تفاوت چندانی ندارد، آن پوستر یک محصول را تبلیغ می‌کند و این پوستر قرار است یک پیام را تبلیغ و منتشر کند، یعنی هر دو قرار است مخاطب را مجاب کنند که کاری را انجام دهد. پس از نظر مراحل ایده‌یابی و اجرا فرق چندانی با هم ندارند، فقط در تبلیغات موسسات خیریه و کارآفرینی فوت کوزه‌گری وجود دارد، جزییاتی هست که باید به آنها دقت شود، چون قرار است یک عمل انسانی را تبلیغ کند، بنابراین نمی‌شود از ترفندهای غیر انسانی که معمولا در تبلیغ کالا به کار می‌رود، استفاده کرد. از نظر من تبلیغ کارهای خیرخواهانه اتفاقا راحت‌تر است، چون از قبل در ذهن مخاطب این عمل به عنوان یک عمل انسانی ثبت شده، در صورتی که خرید یک محصول به خودی خود عمل خیر محسوب نمی‌شود. بنابراین این پوسترها باید از یک روش خلاقانه استفاده کرده تا بتوانند انجام عمل خیر را به مخاطب یادآوری کنند.‌

-صفورا ترقی-