هر دقیقه ۳ نفر به علت بیماری سل فوت می کنند

دکتر محمدرضا مسجدی افزود: اگرچه بیماری سل در صورت مراجعه به موقع بیمار و تشخیص به موقع در بیش از ۹۰% موارد قابل درمان و علاج قطعی می باشد، اما ضعف برنامه های ملی و عدم تمکین صحیح بیماران به درمان موجب بروز موارد مقاوم این بیماری شده است.

وی ادامه داد: تلاش‌های مجدانه‌ای برای کوتاه کردن مدت درمان بیماری سل به صورت تحقیقات چند کشوری در حال پی گیری است، اما به هرحال پدیدار شدن موارد سل مقاوم (MDR)و فوق مقاوم (XDR) مشکلات جدی بر سر راه توفیق در کنترل این بیماری در سطح جهان به وجود آورده است.

مسجدی افزود: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴، از ۴۸۰ هزار مورد سل مقاوم، ۴۰درصد آنها فوت نمودند. به همین جهت سازمان‌های حامی در سطح بین المللی از تحقیقات در زمینه کشف داروهای موثر برای علاج موارد مقاوم این بیماری به طور وسیع پشتیبانی می کنند. پژوهش های انجام شده بر روی بیش از ۱۰۰۰ بیمار مبتلا به سل MDR و XDR در کره جنوبی و چین اثربخشی داروی Linezolid را نشان داده است.

وی گفت: عمده ترین راه تشخیص بیماری سل استفاده از ابزار ساده و ارزان امتحان خلط بیماران به روش مستقیم میکروسکوپی است. البته با امکانات مناسب نتیجه آزمایش در طول یک روز به سرانجام می رسد ولی برای تشخیص موارد مقاوم مدت زمان ۸ تا ۱۶ هفته لازم است که بسیار طولانی وبه امکانات و نیروی انسانی ماهر نیازمند است. در سالیان اخیر ابداع تست تشخیصی Genexpertکه می تواند در خلال ۲ ساعت بیماری سل و نوع MDR آن را مشخص سازد، پیشرفت قابل توجه در این زمینه محسوب می شود که در بسیاری از کشورها من جمله کشورمان در بعضی مراکز در دسترس می‌باشد.

این متخصص ریه در ادامه تصریح کرد: بر اساس تخمین های سازمان بهداشت جهانی تقریبا ۱/۳ جمعیت بشر کنونی آلوده به میکروب سل هستند و علائمی از بیماری نزد آنها مشهود نمی باشد. به عبارتی این افراد دچار سل نهفته یا خفته می باشند. تقریباً در ۵ تا ۱۰ درصد این افراد در طول حیاتشان بیماری سل به حالت فعال در می آید که ضمن گرفتار کردن شخص سبب انتقال بیماری به دیگران نیز می شود. زیرا بیماری عمدتاً در ریه‌ها مستقر می شود و علائم آن سرفه، خلط و گاهی خلط خونی همراه با تب و عرق و لاغری است. فرد مبتلا به هنگام سرفه و عطسه میکروب از ریه ها خارج می سازد و محیط اطراف خود را آلوده می سازد و بدین شکل افراد که در معرض این هوای آلوده قرار می گیرند باسیل سل از طریق تنفس وارد بدن آنها (ریه‌ها) می شود.

وی به روش واکسیناسیون اشاره کرد و افزود: در بیماری سل همانند اغلب بیماری های عفونی و واگیردار دیگر، واکسیناسیون یکی از راه بردهای اساسی برای کنترل بیماری در سطح جهان می باشد. واکسن BCGکه از سال ۱۹۲۱ در سطح وسیع مصرف شده و می شود مصونیت نسبی در برابر این بیماری نزد کودکان و خردسالان به وجود می آورد که عمدتاً در برابر انواع شدید بیماری سل می باشد اما اثرات مصونیت زایی نزد بالغین به همراه ندارد.

مسجدی گفت: در حال حاضر نزدیک به ۳۷ میلیون نفر آلوده به ویروس HIV در جهان به سر می برند که حداقل ۱/۳ آنها همزمان عفونت خفته سلی نیز دارند. با این تفاوت که خطر بیدارشدن بیماری نزد این افراد ۲۶ برابر افراد معمولی است. از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۱۴ نزدیک به ۴۳ میلیون نفر تشخیص و درمان بیماری سل شده اند اما هنوز این رقم کمتر از ۷۵ درصد کل موارد بیماری را شامل می شود.

دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران در ادامه با اینکه بیماری سل قابل پیشگیری و درمان است، گفت: اما هر دقیقه سه نفر در دنیا به علت این بیماری فوت می کنند. در کشورهای در حال توسعه، به علت ضعف سیستم های بهداشتی و درمانی و عدم توجه به برنامه های ملی کنترل سل، بیماری سل بیشتر  مشهود است. با شرایط فعلی که میزان بیماری ۱/۵ درصد در سال کاهش می یابد، پایان بیماری در سال ۲۰۳۰ قابل دسترسی نمی باشد.

مسجدی با اشاره به وضعیت بیماری سل در کشور، تاکید کرد: بر اساس آخرین آمار موجود در سایت وزارت بهداشت، در سال ۹۳، جمعاً ۱۰۰۴۴ مورد ابتلا به بیماری سل در سطح کشور ثبت شده که در میان استان ها، سیستان و بلوچستان و گرگان بیشترین میزان بروز و شیوع را در کشور داشته اند. همچنین شهرستان زابل بیشترین میزان ابتلا را بر حسب جمعیت دارا می باشد و به همین دلیل خیرین بنیاد نیکوکاری فردوس تقبل کرده اند تا در مجموعه دانشگاه علوم پزشکی زابل، مرکز پزشکی جامع درمانی، آموزشی و تحقیقاتی مختص بیماری سل تاسیس نمایند تا ضمن جوابگویی به نیازهای منطقه، اقدامات اساسی برای کنترل بیماری را نیز فراهم شود.