کوچولوهاي خلاق

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- دکتر هادي صدري(روان شناس و مشاور خانواده)- همه بچه ها «خاص» به دنيا مي آيند اگر پدر و مادرها به زور آن ها را «معمولي» بارنياورند!

«کوچولو دوست داري در آينده چي کاره بشي؟». احتمالا از شما هم در دوران کودکي تان بارها و بارها اين سوال پرسيده شده است و شايد شما هم بارها و بارها از کودکان اين سوال را پرسيده باشيد، مهم ترين عامل براي موفقيت در هر کاري داشتن خلاقيت است. توجه داشته باشيد که دوران پيش از دبستان بهترين زمان براي تقويت خلاقيت بچه هاست بنابراين از شما والدين عزيز مي خواهم که بگذاريد بچه ها در اين دوران، آرزوي شغل هاي جديد بکنند، علاقه شان را کشف و کمک شان کنيد از همين حالا راه خود را بيابند راه مخصوص خود خودشان را. فراموش نکنيد همه بچه ها «خاص»به دنيا مي آيند البته اگر پدر و مادر به زور آن ها را «معمولي» نکنند! راهکارهايي که در ادامه مطرح مي شود، مانع اين مي شود که خلاقيت فرزندتان را نابود کنيد و مانع موفقيت او در بزرگسالي شويد.

هرچه مي خواهد دل تنگت بپرس: حتما براي شما هم پيش آمده است که از سوال هاي يک بچه کلافه شده باشيد از اين بچه هايي که آن قدر سوال هاي عجيب و غريب مي پرسند که شما را خسته مي کنند. حقيقت اين است که بزرگ ترها بايد صبرشان را بالا ببرند. سوال پرسيدن نشانه خيلي خوبي است از نحوه تفکر بچه ها چون پرسيدن، ديدگاه کودکان را نسبت به جهان عوض مي کند و موجب رشدشان مي شود. البته شما مي توانيد بعضي سوال هايشان را با سوال جواب بدهيد و بگذاريد کمي عميق تر فکر کنند؛ به طور مثال در جواب يک سوال شان بپرسيد: «به نظر خود تو چرا اين اتفاق افتاد؟» و جواب هايشان را به چالش بکشيد. بديهي است که هرچه بيشتر درباره مسائل فکر کنند و بلافاصله جواب هاي ديکته شده نگيرند، تفکر انتقادي و خلاقانه‌شان بيشتر رشد مي کند.

اوقات فراغت شان را نگيريد: خيلي از پدر و مادرها براي کشف استعداد دختر يا پسرشان هي بچه را از اين کلاس به آن کلاس مي‌فرستند که در نهايت فرزند اصلا وقتي براي استراحت و فعال شدن خلاقيتش پيدا نمي کند. باورکنيد که کشف استعداد بچه ها احتياج به اين همه هزينه و رفت و آمد به کلاس هاي مختلف ندارد و شما خيلي راحت مي توانيد در خانه روي توانايي هايشان کار کنيد. بحث اوقات فراغت را جدي بگيريد و از فرزندانتان بخواهيد کارهاي جديد انجام بدهند. به طور مثال وسايل دورريختني را در اختيارشان بگذاريد و از آن ها بخواهيد يک چيز به دردبخور با آن ها درست کنند و در آخر هم تشويقشان کنيد.

سد ذهني براي شان نسازيد: چه کسي گفته ماشين ها نمي توانند پرواز کنند؟ سد ذهني براي کودک تان نسازيد چون اين سد ذهني خلاقيت را از بين مي برد و باعث مي شود بچه ها به شکل عادي همه چيز عادت کنند. بگذاريد تا آن ها به چيزهاي غيرعادي فکر کنند و برايشان راه حل هاي جديد بسازند. قصه ها و کارتون ها کمي در اين باره کار ما را راحت تر کرده اند چراکه آن ها پر از اتفاق هاي غيرعادي هستند و قدرت تخيل و تصور بچه ها را بالا مي برند.

بگذاريد کارهاي مختلف را تجربه کنند: متاسفانه باور غلطي در جامعه وجود دارد که مي خواهد از همه بچه ها يک الگوي ثابت در بياورد. اگر مي بينيد فرزندانتان از سروکله زدن با حيوانات لذت مي برند، آن را ناهنجاري ندانيد و تا جايي که سلامت شان را به خطر نمي اندازد مانع آن ها نشويد چرا که با اين کار شايد جلوي ظهور يکي از موفق ترين دامپزشکان آينده را مي گيريد! بگذاريد فرزندان تان مهارت هاي مختلف ذهني و عملي را امتحان کنند از خميربازي و سروکله زدن با لگوهاي اسباب بازي گرفته، تا شعرگفتن.

احساسات و علايق شان را سرکوب نکنيد: «مرد که گريه نمي کنه!»، «دختر که با ماشين کنترلي بازي نمي کنه!»، «پسر که نبايد گلدوزي کنه!» و هزار تا بايد و نبايد ديگر را به کودک تان نگوييد. تمام اين بايدها و نبايدها، تابوها يا محروميت هاي عجيب و غريبي هستند که سال هاست بدون هيچ پشتوانه عقلي در جامعه ما وجود دارد. اگر پدري با اخم و کتک، مانع گريه پسربچه‌اش شود، آن هم در سني که گريه از طبيعي ترين رفتارهاي يک کودک سالم محسوب مي شود، آن وقت فکر مي کنيد چه اتفاقي مي افتد؟ اگر مي خواهيد فرزندان خلاقي داشته باشيد، بايد بگذاريد که خلاقيت آن ها عرصه درست خود را براي تبديل شدن از يک غريزه بالقوه به يک موفقيت بالفعل پيدا کند. اگر پسر شما در گلدوزي و کار با پارچه مهارت بي نظيري دارد، مانع او شدن و تحقيرکردنش آن هم در سنين ابتدايي زندگي کودک که رواني بسيار آسيب پذير و لطيف دارد، مي تواند چنان اثر ناهنجاري در ناخودآگاه او برجاي بگذارد که او تا آخر عمر سراغ آن کار نرود، آن هم درست در صورتي که مي توانست از همين راه به موفقيت هاي قابل توجه در عرصه شغلي، اجتماعي و اقتصادي دست يابد.

اسم خيال پردازي هايشان را دروغ نگذاريد: وقتي که کودکي مي گويد «ديروز داشتم با مرد عنکبوتي حرف مي زدم» فوري نگوييد مرد عنکبوتي که وجود ندارد و تو دروغ مي گويي چراکه بچه ها در سنين پايين خيال پردازي هايشان را به جاي واقعيت جا مي زنند و اين اصلا به معناي دروغ گفتن نيست. بلکه فقط آن ها در تشخيص مرز واقعيت و خيال هنوز پخته نشده اند و توانايي شناختي کافي ندارند. البته شما مي توانيد از اين فرصت استفاده کنيد و در خلال گوش دادن به خيال پردازي هايشان و دامن زدن به آن ها، براي فرزندان تان از صداقت هم بگوييد. اگر فرزندانتان کمي بزرگ تر هستند، بهتر است با مهرباني برايشان توضيح بدهيد که خيلي خوب است که مي توانند اتفاقي را که هنوز نيفتاده است، به خوبي تعريف کنند و بعد از آن ها بپرسيد که اگر واقعي بود، چه طور مي شد؟

بگذاريد کمي هم احتياج داشته باشند: گاهي ما به خاطر علاقه بيش از حدمان به بچه‌ها آن قدر اطرافشان را پر از وسايل غير ضروري مي کنيم که ديگر فرصت فکرکردن را از آن ها مي گيريم. خيلي از اسباب بازي ها روند تفکر خلاق کودک را فلج مي کنند. لازم نيست هرچيزي را که دلشان خواست، برايشان تهيه کنيد. سعي کنيد تا حد امکان از بازي هاي رايانه اي دورشان کنيد و اسباب بازي هايي برايشان بخريد که لازم باشد با آن ها چيز جديدي بسازند مثل خانه سازي ها.