دو نما از کامیاب و ناکام بزرگ جام بیستم

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- سید مرتضی حسینی- رصد، بیستمین دوره جام جهانی فوتبال با همه تلخی ها و شیرینی هایش به پایان رسید و برگ دیگری به دفتر قطور خاطرات این مسابقات افزود. فوتبال به عنوان ورزشی مهیج، به علاقه مشترک و جهانی جمع کثیری از مردم دنیا بدل شده و جام جهانی به عنوان ویترینی از بهترین ستارگان این ورزش نگاه ها را به خود جلب می کند. جام جهانی برزیل همچون سایر مسابقات ورزشی بزرگهم دارای بسترها و هم پیامدهای اقتصادی و فرهنگی بود. توجه گسترده افکار عمومی در چهار گوشه جهان به این رویداد در طول بیش از یک ماه، گسترش روز افزون « صنعت فوتبال» را بیش از پیش ثابت کرد.

از جمله نکاتی که وجه اقتصادی و تجاری جام جهانی را پررنگ می سازد هزینه میزبانی مسابقات و میزان درآمد حاصل از آن است. ویژگی مسحور کننده فوتبال، میزبانی مسابقات جام جهانی را با پیامدهای مثبتی در عرصه های مختلف همراه خواهد کرد.از بعد سیاسی چنین رویدادهایی باعث افزایش اعتبار و شهرت آن کشور در سطح جهانی می شود. از نظر اقتصادی نیز این رویدادها علاوه بر اینکه باعث معرفی شدن پتانسیل ها و ظرفیت های اقتصاد کشور می شوند، از نظر جلب جهانگردان خارجی و شرکت کنندگان در این رویدادها، انجام سرمایه گذاری برای اجرای پروژه های مرتبط و ایجاد اشتغال اثرات مثبتی در پی دارد.

به گزارش «تجارت پرس»، برزیل در چند سال اخیر توانست میزبانی چندین رویداد مهم بین المللی را با موفقیت پشت سر بگذارد.«اجلاس ریو+۲۰» در سال ۲۰۱۲ که طی آن بیش از ۶۰ هزار نفر از کشورهای مختلف برای شرکت در این رویداد راهی سرزمین قهوه شدند. سومین «سمینار بین المللی کار کودک» در سال ۲۰۱۳، جام کنفدراسیون های فوتبال در همان سا، سمینار جهانی حکمرانی اینترنت در سال ۲۰۱۴ و در نهایت مسابقات جام جهانی فوتبال که دیشب با قهرمان آلمان به پایان رسید مهم ترین نمونه ها در این زمینه محسوب می شود. ضمن این که بازی های المپیک ۲۰۱۶ نیز قرار است در شهر «ریودوژانیرو» برزیل برگزار گردد.

با این حال از نظر میزان اهمیت و اثرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، برگزاری جام جهانی فوتبال به عنوان بزرگ ترین رویداد ورزشی جهان، حتی بیش از بازی های المپیک مورد توجه افکار عمومی است چرا که طبق برآوردها نیمی از مردم کره زمین جام جهانی ۲۰۱۰ را دیده بودند و در سال جاری نیز علاوه بر صدها میلیون بیننده مستقیم، کارشناسان پیش بینی حضور ۳/۷ میلیون گردشگر داخلی و خارجی در جریان برگزاری جام بیستم را داشتند.

هزینه هایی که در زمین فوتبال ناکام ماند
طبق آمار رسمی، دولت برزیل برای برگزاری جام جهانی فوتبال در این کشور حدود ۱۱/۶ میلیارد دلار برای آماده سازی زیرساخت های مورد نیاز (شامل حمل ونقل زمینی، هوایی، بنادر، مخابرات و گردشگری) و ساخت یا بازسازی ۱۲ استادیوم شهرهای میزبان جام جهانی سرمایه گذاری نموده است.

بر اساس پژوهشی که در سال۲۰۱۰ توسط موسسه تحقیقاتی Ernst & Young به سفارش نهادهای دولتی برزیل صورت گرفت پیش بینی سرمایه گذاری ها و فعالیت های اقتصادی مربوط به جام جهانی در برزیل درسال های ۲۰۱۴-۲۰۱۰ با احتساب هزینه های مستقیم مربوط به جام جهانی مثل سرمایه گذاری و هزینه های اپراتوری و مخارج گردشگران و درآمد حاصله؛ تولید ملی کالا و خدمات؛ مالیات و اشتغال زایی مجموعا باعث ۶۵ میلیارد دلار تحرک اقتصادی و جابه جایی مالی و ایجاد ۳/۶ میلیون شغل خواهد شد. طبق این تحقیق، بخش هایی که بیشترین بهره از جام جهانی را می برند، صنایع ساخت وساز، غذا و نوشیدنی، خدمات تجاری، انرژی، خدمات اطلاعاتی و گردشگری و اقامت خواهند برد.

به رغم آمار فوق که اغلب توسط دولت و یا منابع وابسته به دولت ارائه شده اند، برگزاری جام جهانی در برزیل موافقان و مخالفان بسیاری داشته است.

موافقان برگزاری جام جهانی در برزیل معتقد بودند که جام جهانی فوتبال در زمان بسیار مناسبی به برزیل آمده است. اقتصاد این کشور در طی یک دهه گذشته رشد بسیار خوبی را تجربه نموده و جایگاه برزیل را تا سطح هفتمین اقتصاد بزرگ جهانی بالا برده است.لذا برزیل در حال حاضر شدیدا نیازمند سرمایه گذاری در زیرساخت هایی مثل فرودگاه، بنادر، حمل ونقل و غیره است و سرمایه گذاری در این زیرساخت ها، برای این کشور باقی می ماند و اگر فرصت و فشار برگزاری جام جهانی نبود شاید اقدامات دولت به صورت همزمان و با این سرعت انجام نمی شد.

همچنین از نظر موافقان، جام جهانی باعث مرتبط شدن شرکت های برزیلی با همتایان خارجی خود که برای اجرای پروژه ها به این کشور می آیند، شده و انتقال فناوری و دانش را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این برگزاری این رویداد باعث تلاش افراد و شرکت ها بویژه در بخش خدمات برای ارتقای سطح دانش و بهره وری کارکنان خود همچون زبان آموزی، مدیریت و برنامه ریزی و غیره و ارتباط با شرکت های خارجی همتا خواهد شد که اثرات دراز مدتی دارد و می تواند باعث ارتقای جایگاه این کشور شود.

یکی از نکات مثبتی که موافقان برگزاری جام جهانی بر آن تاکید داشتند علاقه شدید مردم برزریل به فوتبال و استقبال گسترده از این مسابقات بود. هرچند عملکرد ضعیف طلایی پوشان در این مسابقات و به خوص باخت عجیب و تحجقیر آمیز ۷ بر۱ مقابل آلمان عملاً کام هوادارن پرشمار این تیم را تلخ کرده و میزبانی این کشور به نقطه ای تاریک در تاریخ جام جهانی تبدیل شد.

از سوی دیگر، مخالفان برگزاری جام جهانی فوتبال در برزیل معتقدند اولا تمامی مزایایی که از برگزاری جام جهانی انتظار می رود و از آن صحبت می شود همچون ورود گردشگر، اشتغال زایی، افزایش تولید، حمل و نقل عمومی بهتر و غیره صرفا محدود به ۱۲ شهر میزبان جام جهانی خواهد بود و دیگر مناطق کشور از آن بی بهره خواهند بود..

دوم اینکه بخش اعظم هزینه های صورت گرفته برای زیرساخت های جام جهانی توسط دولت فدرال یا دولت های محلی با پرداخت وام های دراز مدت با نرخ بهره پایین صورت گرفته است، و بهتر بود این هزینه ها در ساخت بیماستان صورت گیرد تا استادیوم های ورزشی. با وجود این دلایل و همچنین تظاهرات گسترده مخالفان میزبانی، این مسابقات در موعد مقرر و به شکلی مطلوب برگزارشد. تا چند روز دیگر هم درآمد حاصل از آن به صورت رسمی اعلام خواهد شد تا برزیلی های ناکام از دریافت جام، لااقل سود اقتصادی این رقابتها را مرهمی برای غم بزرگ خود ببینند.

کامیابی آلمان و تکیه بر فرهنگ کار جمعی
فینال شب گذشته در ورزشگاه ماراکانا تکرار فینال ۲۴ سال پیش رم بود که این بار هم با موفقیت آلمان در برابر آرژانتین به پایان رسید. آلمان که پیش از این و در مرحله نیمه نهایی با ارائه یک بازی هدفمند و روان میزبان پرامید و نام آور مسابقات را با نتیجه تاریخی ۷ بر۱ شکست داده بود،این بار درفینال دیگر قدرت آمریکای جنوبی را به سختی و با گلی دیرهنگام شکست داده و به چهارمین قهرمانی خود در رقابتهای جام جهانی دست یافت.

تحلیل فنی این مسابقه از موضوع این نوشته خارج است اما آنچه مدنظر قرار دارد داشتن روحیه کار جمعی و همگرایی در میان مردان «یواخیم لو» بود. فراموش نکنیم همین ویژگی روانی و فرهنگی سبب شد آلمان درمانده و ورشکسته پس از جنگ جهانی دوم، با گذشت کمتر از سه دهه توان خود را بازیابد و به یکی از قدرت های اقتصادی جهان تبدیل شود. به گونه ای که حتی پس از اتحاد دو آلمان در سال ۱۹۸۹ و با وجود معضلات و بحران های شدید اقتصادی که گریبانگیر آلمان شرقی بود، خللی در روند توسعه و پیشرفت این کشور حاصل نشد. یکی از ویژگی های تیم ملی آلمان در این دوره از مسابقات استفاده از بازیکنانی با اصلیت غیرآلمانی بود البته جرقه این وضعیت در سال های گذشته زده شده بود. سامی خدیرا،میروسلاو کلوزه، مسوت اوزیل، شکوردان مصطفی و ژروم بواتنگ در این دسته قرار دارند که با وجود اصالت غیر آلمانی با تمام وجود در خدمت تیم آلمان بودند. این در حالی است که تمایلات نژاد پرستانه با توجه به پیشینه فرهنگی و تاریخی این کشور سال ها بر حوزه فوتبال نیز سایه افکنده بود به گونه ای که تا سال ۲۰۰۲ هیچ بازیکن سیاهپوستی موفق حضور در تیم ملی آلمان نشده بود.

با این حال تدبیر و هوشمندی مدیران فوتبال آلمان تاکید انها بر لزوم استفاده حداکثری از توانمندی استعداهای این کشور سبب شد تا شاهد حضور این بازیکنان در تیم قهرمان جام جهانی باشیم.یکی دیگر از نکات تحسین برانگیز درباره تیم ملی المان دور بودن آنها ازحاشیه و تمرکز بر زمین مسابقه بود.حجم اخبار حاشیه ای که پیرامون بازیکنان آلمان منتشر شد با سایر تیم های مدعی قابل مقایسه نبود .در دیدار با برزیل این روحیه جمعی و تمرکز بر یک هدف مشخص کاملا عیان بود.

بدین ترتیب به نظر می رسد بازی مطلوب و منظم قهرمان جام بیستم بیش از هرچیز برخواسته از فرهنگ و روحیه ملی این کشور باشد. فرهنگی که از همان دوران کودکی و در فرایند آموزش و پروش نسل های آینده به آنان تفهیم می شود تا آنها بتوانند در در عرصه های اقتصادی، سیاسی فرهنگی و ورزشی در مسیر منافع ملی این کشور حرکت کنند. در حالی که صنعت فوتبال در جام جهانی به بالاترین سطح خود می رسد آلمانی ها نشان دادند که در این بازار مکاره و در این صنعت جذاب، تکیه بر تفکر گروهی و پرهیز از حاشیه هاعامل و ضمان موفقیت خواهد بود. از سوی دیگر برزیلی ها فقط توانستند به پیامدهای اقتصادی و سود حاصل از برگزاری این مسابقت دلخوش کننند. شاگردان اسکولاری بدون نظم تیمی و استراتژی موثر و تنها با تکیه بر ستاره ای به نام نیمار در مسیر قهرمانی ناکام بودند و با خاطره ای تلخ از میزبانی، جام جهانی را ترک کردند