قطعنامه ۲۲۳۱ چیست و چه سودی برای ایران داشت ؟

به گزارش پارس نیوز ، همزمان با دور جدید مذاکرات ایران و اروپا و در آستانه ضرب‌ الاجل اروپا برای فعال‌سازی  مکانیسم ماشه  ، منابع دیپلماتیک از ارائه پیش‌ نویس قطعنامه‌ ای از سوی روسیه به شورای امنیت سازمان ملل خبر داده‌اند. گفته می‌شود این پیش‌ نویس با هدف تمدید  قطعنامه 2231  — که موعد انقضای آن در ماه اکتبر است — و جلوگیری از رویارویی قریب‌ الوقوع میان ایران و دولت‌ های غربی ارائه شده است.

سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان پیش‌ تر به ایران تا ۳۱ اوت مهلت داده بودند که همکاری کامل خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را از سر گیرد و به مذاکرات با ایالات متحده بازگردد؛ در غیر این صورت، فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» و بازگشت تحریم‌ های سازمان ملل در دستور کار قرار خواهد گرفت.

در همین حال، معاون وزیر امور خارجه ایران امروز اعلام کرد: «فردا ایران، روسیه و چین به صورت مشترک نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت خواهند داد و پایان رسمی قطعنامه ۲۲۳۱ را برجسته می‌کنند.»

این اقدام در شرایطی صورت می‌گیرد که آینده قطعنامه ۲۲۳۱ به نقطه‌ای حساس رسیده است؛ از یک سو روسیه به‌دنبال تمدید موقت آن برای مدیریت تنش‌ هاست و از سوی دیگر، ایران و متحدانش بر خاتمه طبیعی این قطعنامه تأکید دارند و آن را سندی می‌دانند که با پایان دوره زمانی مقرر، عملاً فاقد اعتبار است.

همزمان با دور جدید مذاکرات ایران و اروپا در آستانه ضرب الاجل اروپا برای فعالسازی مکانیسم ماشه اعلام شد که روسیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که موعد انقضای آن در ماه اکتبر است ارائه کرده است. این اقدام ادعایی- در صورت تأیید- با هدف جلوگیری از یک رویارویی قریب‌الوقوع میان ایران و دولت‌های غربی طراحی شده است.

 اما قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل چیست و چرا تمدید آن در مقابل تهدید اروپا برای فعالسازی مکانیسم ماشه مهم است؟

قطعنامه ۲۲۳۱ چیست؟

قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ (۲۹ تیر ۱۳۹۴) به تصویب رسید و چارچوب حقوقی و بین‌ المللی برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) را تثبیت کرد. این قطعنامه نه تنها توافق هسته‌ ای ایران و قدرت‌ های جهانی را رسمیت بخشید، بلکه تحریم‌ های گذشته را لغو کرد و هم‌ زمان محدودیت‌ های موقتی برای فعالیت‌ های تسلیحاتی و موشکی ایران تعیین نمود.

مفاد اصلی قطعنامه ۲۲۳۱ چیست؟

۱. تأیید برجام

قطعنامه ۲۲۳۱ به عنوان پشتوانه بین‌ المللی برجام شناخته می‌شود و توافق ایران با گروه ۱+۵ را تأیید می‌کند.

۲. لغو تحریم‌های قبلی

با اجرای تعهدات ایران، تمامی تحریم‌ های وضع‌ شده در قطعنامه‌ های قبلی شورای امنیت (از جمله ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹) لغو شدند.

۳. محدودیت‌های تسلیحاتی و موشکی

محدودیت در خرید و فروش سلاح‌ های متعارف برای مدت ۵ سال (تا اکتبر ۲۰۲۰).

محدودیت در فعالیت‌ های مرتبط با برنامه موشکی برای مدت ۸ سال (تا اکتبر ۲۰۲۳).

۴. مکانیسم ماشه (Snapback)

یکی از مهم‌ترین بخش‌ های قطعنامه ۲۲۳۱، ساز و کار بازگشت خودکار تحریم‌ ها است. در صورت اعلام «عدم پایبندی اساسی ایران به تعهدات برجامی» توسط یکی از طرف‌ ها، تمامی تحریم‌ های لغو شده بدون نیاز به رأی‌ گیری جدید باز می‌گردند.

۵. همکاری‌های صلح‌ آمیز هسته‌ای

این قطعنامه کشورهای عضو سازمان ملل را به همکاری با ایران در زمینه فناوری‌ های صلح‌ آمیز هسته‌ ای تشویق می‌کند.

اهمیت قطعنامه ۲۲۳۱ برای ایران و جامعه جهانی چیست؟

قطعنامه ۲۲۳۱ نه تنها به عنوان سند بین‌ المللی برجام شناخته می‌شود، بلکه مسیر تعامل ایران با جهان را در زمینه هسته‌ ای و اقتصادی باز کرد. با این حال، بندهای مربوط به مکانیزم ماشه و محدودیت‌ های موشکی همچنان موضوع مناقشه میان ایران و غرب هستند.

قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، برجام را رسمیت بخشید، تحریم‌ های گذشته را لغو کرد و در عین حال محدودیت‌ های موقتی بر ایران اعمال نمود. در سال‌ های اخیر، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام، بحث درباره تفسیر و اجرای مفاد این قطعنامه، به‌ خصوص مکانیسم ماشه، دوباره اهمیت پیدا کرده است./رکنا