خزان بورس در پاییز کرونا

شاخص کل بورس تهران طی هفته‌ای که گذشت روند نزولی که طی می‌کرد را ادامه داد و در آخرین روز کاری بر روی یک میلیون و ۲۸۸ هزار واحد ایستاد. فرازوفرودهای بورس از مردادماه تا آبان ماه بیشتر سهامداران را با ترس از دست دادن سرمایه‌هایشان مواجه کرده که نتیجه آن تشکیل صف‌های فروش طویل و رفتارهای هیجانی سرمایه‌داران خرد بوده است.
 به‌طور تقریبی بیشتر تحلیلگران بازار معتقدند در شرایط فعلی سهامداران از فروش سهام خود خودداری کنند چراکه گزارش دوره‌ای۶ماهه بسیاری از شرکت‌های بورسی نشان‌دهنده روند سوددهی این شرکت‌هاست، اما بازار هرروز همچنان بی‌اعتنا به این چشم‌انداز، با تشکیل صف‌های طولانی روبه‌رواست. 
ورود سرمایه‌های مردم در پی تشویق و حمایت دولت از بورس و سودهای فراوان و البته غیرواقعی که بعضی از سهام می‌دادند، صورت گرفت تا زمانی که شاخص بر قله  دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی ثابت ماند و سپس شروع به ریزش کرد. در سال ۹۲ و بعد از گذشت سه سال، بازار سهام ۳۲.۵ درصد
 ارزش خود را نسبت به شاخص اصلاح کرد، اما اکنون ظرف دو ماه ۴۰ درصد ارزش خود را از دست داده، به‌طوری‌که بعضی از سهام در حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد از ارزششان کاسته شده است. 
اکنون گزینه‌ای که احتمال می‌رود در روزهای آتی بتواند بر شاخص تأثیرگذار باشد، نتیجه انتخابات آمریکاست. هرچند شاید نتیجه انتخابات بیشتر جنبه روانی داشته باشد، اما در شرایطی که بازار سرمایه، بی‌ثباتی و نوسان را تجربه می‌کند، هر خبر مهمی می‌تواند بر روندی که طی می‌کند، مؤثر باشد. 
بورس در شرایط فعلی هنوز نتوانسته باوجود تمهیداتی که برای خروج از وضعیت قرمز آن اندیشیده شده است، وضعیت شاخص را بهبود ببخشد. در حال حاضر هم‌ چشم‌انداز شفاف و اطمینان بخشی برای آینده بورس وجود ندارد، چراکه تا به الان بورس کشور چنین شرایطی را تجربه نکرده بود. هنوز این سؤال مهم ذهن بیشتر سهامداران را به خود مشغول کرده است که آیا خزان بورس جای خود را به بهار بورس می‌دهد؟ 
  افت دوباره شاخص تحت تأثیر تصمیم گیری‌های کلان است
کوروش شمس، مدیرعامل شرکت سبد گردان پاداش سرمایه ، درباره وضعیت فعلی بازار سرمایه به «رسالت» گفت: نسبت P/E بازار بورس قبل از ریزش اخیر به‌شدت رشد پیدا کرده بود و بعضی از سهام دارای ارزش غیرواقعی شده بودند. به همین علت بازار نیاز به اصلاح داشت، اما ریزش قیمت‌ها که بیشتر 
تحلیلگران تصور می‌کردند مقطعی و کوتاه‌مدت خواهد بود، با چند تغییر اساسی و بنیادی در مفروضات ارزش‌گذاری همراه شد و تبدیل به ریزش سنگین در بازار گردید. 
شمس یادآور شد: بازار نیاز به اصلاح داشت اما نه در اندازه ریزشی که اتفاق افتاد. درنتیجه سرمایه‌گذاران به‌طور هیجانی سهام خود را به فروش رساندند.
وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین تغییراتی که رخ داد مربوط به افزایش نرخ بهره بین‌بانکی بود که باعث شد نسبت P/E بدون ریسک بازار دستخوش تغییر گردد. در دو ماه گذشته نرخ بهره بین‌بانکی در حدود ۱۲ درصد بود، اما این نرخ رشد کرد و به ۲۰ درصد رسید. این اتفاق باعث شد در روش های ارزش‌گذاری نرخ تنزیل تغییر پیدا کند. این عامل یکی از فاکتورهای اصلی در افت شاخص بازار شد. 
وی با اشاره به روش و نحوه تعامل با سرمایه‌گذاران درباره عرضه ATFپالایشی، افزود: بازار در پی تأیید و تکذیب در عرضه ATF پالایشی، مردد شد و از این اتفاق ضربه خورد. همزمان در هفته های گذشته موضوع نرخ‌گذاری محصولات فولادی باعث گردید مهلک‌ترین ضربه به بورس وارد شود و سرمایه‌گذارانی که در صنایع فلزی سهامدار بودند، ترسیده شوند و الباقی بازار هم در فاز فروش هیجانی قرار بگیرد. 
شمس اضافه کرد: نزدیک شدن به انتخابات آمریکا باعث تقویت ابهامات و عدم قطعیت در بازار سرمایه شد و سرمایه‌گذاران تصمیم به فروش گرفتند، زیرا به‌طورقطع سیاست‌های رئیس‌جمهور آمریکا در اقتصاد ایران می‌تواند تأثیرگذار شود. همان‌طور که تحریم‌ها باعث بالا رفتن نرخ ارز شد. بروز همه این عوامل به‌طور همزمان از توان و کشش بازار کم کرد.
این کارشناس بازار سرمایه بابیان این‌که دولت، بازار را به حال خود رها نکرده است، افزود: بازاری که نزدیک به ۲۲ میلیون کد سهامداری فعال دارد و با توجه به وجود سهام عدالت، ۵۰ میلیون سهامدار در آن حضور دارند، نمی‌تواند به حال خود واگذار شود. اکنون بازار سرمایه از ارکان اصلی اقتصاد کشور است و به‌طورقطع حمایت‌های لازم نسبت به آن صورت می‌گیرد.
شمس درباره چشم‌انداز خود نسبت به بازار سرمایه گفت: افت دوباره شاخص تحت تأثیر تصمیم‌گیری‌های کلان است و اگر دولت بخواهد حمایتی داشته باشد، باید متغیرهایی که بر بازار سرمایه تأثیرگذار هستند را به شرایط عادی قبل بازگرداند، مانند اطمینان به مردم یا بازگشت نرخ بهره بین بانکی به قبل، تا از این طریق بازار را نسبت به ریسک‌های آتی ایزوله کند. 
مدیرعامل شرکت سبد گردان پاداش سرمایه با تأکید بر این‌که سرمایه‌گذاران باید صبور باشند و سهام خود را به هر قیمتی به فروش نرسانند، تصریح کرد: اکنون بسیاری از سهام پایین‌تر از ارزش ذاتی‌شان معامله می‌شوند. با توجه به گزارش‌های۶‌ماهه شرکت‌ها و اعداد و ارقامی که بر روی کدال قرارگرفته است، نیمی از سهام بنیادی ارزنده هستند. اکنون سهم‌های با نسبت P/E پایین وجود دارند که سرمایه‌گذاران می‌توانند خریداری کنند، اما رفتار هیجانی و توده‌وار باعث شده بازار به این وضع دچار شود. 
  تعدادی از سهم ها در بازار هنوز گران هستند
سید فرهنگ حسینی دیگر تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به این‌که با فرض بازگشایی سهام شستا و سایر نمادهای متوقف، احتمال اصلاح در شاخص وجود دارد، افزود: اتفاقی که به‌طور موازی با شاخص بورس افتاده، رشد نرخ دلار است. با توجه به رسیدن دلار نیمایی به مرز ۲۷ هزار تومان، فاصله امنی برای شرکت‌ها ایجاد شده است. درنتیجه عمده شرکت‌های بورسی با P/E ارزنده‌ای روبه‌رو  هستند. وی بابیان این‌که میزان کمی از نقدینگی واردشده به بورس معطوف به بازار اولیه شد، گفت: هدایت نقدینگی به سمت تولید از طریق شرکت‌های
 تازه تأسیس و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید و طرح‌های توسعه انجام می‌شود. تقسیم سود نقدی می‌تواند ابزاری برای هدایت نقدینگی به سمت تولید باشد، اما بااین‌حال عمده نقدینگی در بازار ثانویه صرف شد. حسینی، سهامداران را عموما دارای رفتار توده‌واری عنوان کرد که به علت وجود دامنه نوسان ایجاد می‌شود و ادامه داد: نگاه سهامداران درصف های خرید یا فروش به تشکیل صف‌های طولانی تشکیل‌شده است تا در آن‌ها قرار بگیرند. باید برای جلوگیری از ایجاد چنین وضعیتی تمهیداتی مانند افزایش دامنه نوسان در نظر گرفته شود. این کارشناس بازار سرمایه ،چشم‌انداز بازار را وابسته به قیمت دلار  دانست و افزود: اگر روند ثابتی برای نرخ دلار داشته باشیم گروه‌های پتروشیمی، معدنی و فلزی عملکرد مناسبی را در میان‌مدت می‌توانند داشته باشند. هنوز بعضی از سهم‌ها گران هستند و نیاز به اصلاح دارند و تلاش برای نقد شوندگی بازار و تعادل بهترین سیاستی است که برای بازار می‌توان در نظر گرفت.