عوامل تضعیف کننده صندوق‌های بیمه‌ای

به گزارش پارس نیوز، «میزگرد صندوق های بازنشستگی» با حضور علی حیدری، نایب رئیس هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی، عبدالرضا مصری، نماینده مجلس شورای اسلامی و سلمان خدادادی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در برنامه «تیتر امشب» روی آنتن رفت.

 دکترعلی حیدری در این برنامه اظهار کرد: بحران در صندوق های بیمه‌ای، یک بحران جهانی است. در کشورما نیز بحث چالش صندوق های بیمه ای به عنوان یکی از سه چالش اصلی در برنامه ششم توسعه کشور دیده شده و دولت مکلف شده است بدهی های خود را به این صندوق ها بپردازد.

نایب رئیس هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی افزود: از آنجا که صندوق های بیمه ای بین النسلی هستند، مشکلات آنها هم بین النسلی است و از همین رو، راه حل‌های یک شبه و خلق الساعه نمی تواند گرهی از کار این صندوق ها بگشاید.

حیدری با تاکید بر لزوم تصمیم گیری بر اساس محاسبات بیمه ای اظهار کرد: اصلاح قوانین و ساختارها همان طور که به تازگی معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد، نیازمند اجماع ملی و گفتمان چند جانبه دارد. باید رابطه‌ای بین نظام اداری و استخدامی با نظام بازنشستگی بر قرار کنیم.

او با اشاره به اقدامات و مطالعات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طی ۵ سال گذشته درباره انجام اصلاحات در صندوق‌های بیمه‌ای گفت: یکی از مواردی که در این مطالعات به آن اشاره شده است، فقدان نظام چند لایه تامین اجتماعی است. نظامی که امور حمایتی، امدادی و بیمه‌ای را تفکیک کند. متاسفانه به دلیل نبود این نظام، در مواردی که لازم بوده است دولت یا مجلس از برخی اقشار حمایت کنند، این کار از طریق منابع بیمه‌ای انجام شده است.

حیدری با بیان این که بخشی از اصلاحات مورد نظر مربوط به صندوق های بازنشستگی نیست، اظهار کرد: بازنشستگی به یک امتیاز تبدیل شده است، چرا که فرد بازنشسته دوباره می تواند با هزینه کمتری برای کارفرما به کار مشغول شود، اما الان اجرای قانون منع بکار گیری بازنشستگان در دستگاه های دولتی و نیمه دولتی، باعث شده است که افراد به بیمه پردازی بیشتر تمایل داشته باشند، یعنی تمایل دارند دیرتر وارد دوران بازنشستگی شوند.

نایب رئیس هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی گفت: بخشی از مشکلات صندوق های بیمه‌ای ناشی از تصمیمات درست یا نادرست است. با توسعه و گسترش دولت الکترونیک و الکترونیکی شدن فرایندهای اداری طبیعتا میزان اشتغال کاهش می یابد. در چنین شرایطی باید برای حفظ و پایداری صندوق ها، مالیات اجتماعی وضع و اخذ شود تا منابع حاصل از این مالیات را به تقویت نظام تامین اجتماعی اختصاص دهیم.

او از افزایش سن ازدواج و طولانی تر شدن دوران زندگی فرزندان با پدر و مادر در حالی که هزینه تحصیلات تکمیلی هم دارند، از غیرشفاف بودن ۳۰ درصد اقتصاد کشور و همچنین از اشغال شدن حدود ۲ میلیون فرصت شغلی توسط اتباع خارجی به عنوان عوامل تضعیف کننده صندوق‌های بیمه‌ای یاد کرد و گفت: وقتی به سمت شفاف سازی اقتصادی حرکت کنیم، به طبع منابع ورودی صندوق های بیمه‌ای از محل اشتغال‌های تازه، بیشتر خواهد شد.

در این برنامه همچنین عبدالرضا مصری، نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان این که حدود ۱۷ صندوق بازنشستگی ثبت شده و شناخته شده در کشور فعال است، گفت: به غیر از یکی دو صندوق که متعلق به برخی بانک ها بوده و از منابع نامحدود بهره می برند، سایر صندوق ها دچار مشکل هستند.

مصری از محاسبات بیمه‌ای به عنوان شاکله اصلی صندوق های بازنشستگی یاد کرد. محاسباتی که قادر است حتی ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال آینده را نیز بر اساس متغییرهای قابل اندازه گیری پیش بینی کند. از این رو، اگر رفتار دولت ها  و مجلس با صندوق ها در چهارچوب این محاسبات بود، الان شاهد مشکلات صندوق های بیمه ای نبودیم.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، از مصوبات ناقض محاسبات بیمه ای صندوق های بازنشستگی و همچنین شوک های اقتصادی- مالی وارد به کلیت اقتصاد که به صندوق ها نیز سرایت کرده و می کند به عنوان عوامل اصلی تضعیف این صندوق ها یاد کرد و گفت: همین الان وسط یکی از شوک های اقتصادی هستیم و شاهدیم که منابع و مصارف صندوق های بیمه ای به دلیل نوسانات اقتصادی بیش از پیش نامتعادل تر شده است.

مصری با اشاره به طلب ۱۸۰ هزار میلیارد تومانی سازمان تامین اجتماعی از دولت، گفت: ۴ سال پیش این رقم چه قدرت خریدی داشت؟ الان ارزش این عدد، به یک سوم کاهش یافته و به ۶۰ هزار میلیارد تومان افت کرده است.

او همچنین از ضریب پشتیبانی (نسبت تعداد بیمه پرداز به مستمری بگیر) به عنوان یکی از عوامل کلیدی در حفظ تعادل منابع و مصارف صندوق های بیمه ای نام برد و گفت: مشکلات صندوق های بیمه ای از پنج شش سال بعد از انقلاب شروع شده است. قبل از انقلاب صندوق ها جوان و دریافت کننده منابع مالی از بیمه شدگان بوده اند، اما الان صندوق ها وارد دوران کهنسالی خود شده اند و ضریب پشتیبانی به طور میانگین در صندوق های بیمه به  حدود ۳ رسیده است. یعنی به ازای هر سه بیمه شده، یک نفر بازنشسته و مستمری بگیر وجود دارد.

سلمان خدادادی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نیز در این برنامه علت اصلی بروز مشکل در صندوق های بازنشستگی را عدم سرمایه گذاری مناسب این نهادها به هنگام جوانی دانست و گفت: هیچ کدام از صندوق ها برای دوران پیری خود سرمایه گذاری مناسبی نکرده اند. افزون بر این، دخالت‌های دولت‌ها و مجالس مختلف نیز به این مساله دامن زده است. از سوی دیگر، دیون دولتی این صندوق ها در قالب کارخانه های ورشکسته به آنها واگذار شده است.

به گفته خدادادی در سال ۹۶ مجلس تصویب کرده است که ۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی سازمان تامین اجتماعی را پرداخت کند.