پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- ندا داوودی- وقتی بوی اول مهر می‌آید و آهنگ همشاگردی سلام پخش می‌شود خیلی از شما والدین دچار دلشوره می‌شوید، یاد مشکلات سال گذشته و مدرسه رفتن‌های پرحاشیه فرزندتان باعث می‌شود تا فکر کنید دوباره این روزهای پردردسر در راه هستند.

 به‌زودی زنگ ساعت یا موبایل‌تان به صدا درمی‌آید و یک روز دیگر شروع می‌شود و شما باز هم باید فرزندتان را راهی مدرسه کنید، اگر نتوانید برای این آماده‌باش جهت تحصیل، یک راه و روش درست پیدا کنید، دچار مشکل جدی خواهید شد. ما برای شما چند پیشنهاد صبحگاهی خوب داریم.

حرف منفی ممنوع

خواب صبح شیرین است، هنوز هم خودتان وقتی قرار است زود بیدار شوید و به سر کار بروید، دلتان می‌خواهد 5دقیقه، فقط 5دقیقه بیشتر بخوابید. کودکان شما اگر نه بیشتر از شما، به همان اندازه دلشان می‌خواهد این قانون 5دقیقه را داشته باشند و از طرفی آنقدر مدرسه‌ها زود شروع می‌شوند که بچه‌های سرویسی باید خروس‌خوان صبح بیدار شوند و آنها که خانه‌شان نزدیک است فرصت نیم‌ساعت بیشتر خوابیدن را دارند. در هر صورت درک کنید کاملا طبیعی است که بچه‌ها نتوانند راحت از رختخواب دل بکنند. شما باید در این شرایط صبور باشید. وقتی او را صدا می‌زنید ممکن است بلندشود، برود و روی مبل بخوابد. حتی ممکن است در سرویس بهداشتی خوابش ببرد. به‌جای فریاد زدن که همسایه‌ها را بیدار می‌کند و روحیه فرزندتان را اول صبحی خراب خواهد کرد، با صبوری، آرامش اما جدی او را صدا کنید. برخی جملات آشنا، صبح‌ها در بسیاری از خانه‌ها تکرار می‌شود: «چقدر دیشب بهت گفتم زود بخواب! پاشو دیگه آخه چرا اینقدر تنبلی؟ مدرسه‌ات دیر شد، اصلا برات مهم نیست... خسته شدم آنقدر صدات کردم و توجه نکردی، پاشو پاشو خیلی دیرت شده همه می‌فهمن چقدر تنبلی».

این جمله‌ها و جملاتی شبیه به این را حتما زیاد به‌کار برده‌اید حال ممکن است کمی با مهربانی یا عصبانیت بیشتر. اما بیشتر جملاتی که والدین هنگام خواب آلودگی و بی‌توجهی فرزندان در صبح‌ها به‌کار می‌برند به‌طور مستقیم اعتماد به نفس آنها را نشانه می‌گیرد یعنی رد پایی از نکات منفی اخلاقی فرزندان در آنها هست. اینکه بگویید تو تنبلی، خوابالویی، کند هستی و... شاید به‌نظر خودتان عادی باشد اما فرزندان خیلی آسیب‌پذیر هستند و حرف‌های شما را باور می‌کنند. شروع یک روز باید با نکات مثبت و شادی باشد تا در مدرسه بتوانند بازخورد خوبی داشته باشند.

یک شروع شاد

برای آنکه بیدار شدن فرزندتان یک عذاب الیم نباشد، سعی کنید محیط خانه را شاد کرده و حالت بیدارباش عمومی اعلام کنید. تصور کنید مادر خانه خودش از زیر پتو بیرون نیاید و یک چراغ کم نور روشن باشد و از همان اتاق فرزندش را صدا کند یا یکی از والدین یواش و بی‌صدا این کار را انجام دهد که دیگری بخوابد. در چنین شرایطی محیط خانه خواب‌آلود است و طبیعی است که کودک نتواند خیلی زود سرحال شود. خودتان کمی زودتر بیدار شوید و آبی به سر و صورت بزنید.تا خواب‌تان بپرد و بعد از آن چراغ‌ها را روشن کنید، تلویزیون یا رادیو را هم روشن کنید اما با صدای کم. فرزندتان را با شادی و سرحالی صدا کنید. او را ببوسید و جملات خوب به‌کار ببرید مثلا بگویید: «پاشو پاشو که الان خورشید میاد و دنبالت می‌گرده» البته با توجه به سن کودکف نوع رفتارتان متفاوت خواهد بود اما در کل صبح‌ها را یک بخش شاد از زندگی‌تان ببینید.

یک دل سیرخوابیدن

نمی‌شود شب قبل 3ساعت خوابیده باشید و صبح سرحال و با انرژی بیدار شوید. فرزندتان هم برای آنکه راحت از رختخواب دل بکند و شاداب راهی مدرسه شود نیاز دارد تا به میزان لازم خوابیده باشد پس بی‌دردسر بودن در صبح‌های سال تحصیلی به دیشب شما و دیروز عصر شما بستگی دارد. کودکی که بعد از مراجعت به خانه، ساعت‌ها می‌خوابد و تازه ساعت 7بیدار می‌شود و تکالیفش را انجام می‌دهد و تا دیر وقت خوابش نمی‌برد، صبح‌ها کسل است اما اگر برنامه‌ای بریزید تا فرزندتان بعد از یک استراحت کوتاه، تکالیفش را انجام دهد و شب‌ها هم شام را زود بخورد و بخوابد، زمانی که او را صدا می‌زنید، اصطلاحا از خواب سیر شده است و با روحیه خوب بیدار می‌شود.

مشارکت در بیدارباش

بچه‌های ما دوست دارند مسئولیت کارهایشان را برعهده بگیرند اگر ما اجازه بدهیم و فکر نکنیم هر چه آنها را حمایت کنیم، به نفع خودشان است و پدر و مادر بهتری هستیم. بهتر است از همان نخستین سال‌های ورود به مدرسه، به آنها بگوییم که مسئولیت بیدارشدن‌شان با خودشان است. باهم به خرید بروید و برای او یک ساعت زنگ‌دار بخرید و شب‌ها آن‌را کوک کنید. البته شما باید چند هفته‌ای این کار را انجام بدهید تا این کار برایش عادت شود، وقتی ساعت زنگ زد و او هیچ حرکتی نکرد، بروید و صدایش کنید اما کم کم یاد می‌گیرد که خودش بیدار شود. وقتی هم که بیدار می‌شود شما را می‌بیند که با انرژی در حال آماده کردن صبحانه هستید و از رادیو هم ‌آهنگ ورزش صبحگاهی پخش می‌شود و همه اینها یعنی یک صبح دیگر آغاز شده است. پس او را هم در بازی بیدارباش، شرکت دهید.

صبحانه؛ مهم‌ترین وعده غذایی

کودکانی که خیلی خواب آلود هستند، صبح‌ها بی‌حوصله و بداخلاقند، اصولا صبحانه نمی‌خورند و زنگ اول یعنی قبل از نخستین زنگ تفریح که میان وعده می‌خورند، بازدهی درسی خوبی ندارند. کودک شما باید صبح آنقدر سر حال باشد که بتواند صبحانه کاملی بخورد و برای این موضوع نیاز دارید تا او را کمی زودتر بیدار کنید. صبحانه‌هایی را آماده کنید که او بیشتر دوست دارد و وقتی به خوردن صبحانه عادت کرد بعضی روزها ما بین صبحانه‌های مورد علاقه‌اش، انواع دیگر را هم قرار دهید. برای کودکان کوچک‌تر صبحانه متنوع و با تزیین بیشتر آماده کنید مثلا گوجه و خیارهای را به اشکال مختلف بگذارید.اگر شب قبل شام را زود آماده کنید و فرزندتان زود شامش را بخورد و سر وقت بخوابد، صبح‌ها هم فرصت کافی دارد برای خوردن صبحانه و هم اشتهای کافی.

لباس من کجاست؟

کودک به‌طور طبیعی از سن 3سالگی، مایل است خودش لباس‌هایش را بپوشد ولی معمولاً به‌دلیل اینکه والدین صبوری لازم را ندارند و تلاش می‌کنند با اصلاح کردن‌ها و کمک‌های بی‌جا، لباس پوشیدن او را تصحیح کنند، کودک احساس کفایتی که باید در این زمینه داشته باشد را به‌دست نمی‌آورد. اما درهرحال، وقتی کودک به سن مدرسه می‌رسد، لازم است که مهارت‌هایی را آموخته باشد. اگر تا به حال، با دلسوزی‌ها و حرص خوردن‌های بی‌جا مانع احساس کفایت او شده‌اید، دیگر وقت آن است که کمی منطقی باشید! اجازه بدهید فرزند شما بداند که لباس پوشیدن او وظیفه خودش است و باید این کار را به تنهایی انجام دهد. اما صبح‌ها خواب‌آلود است و قبل از اینکه عادت کند باید لباسش را خودش سرو سامان بدهد، می‌توانید شب قبل به او بگویید:«بیا باهم لباس فردایت را انتخاب کنیم». در مورد دخترها و پسرهایی که مدرسه‌شان لباس خاصی دارد، بحث انتخاب مطرح نیست اما باهم چک کنید که لباس او مرتب باشد و اگر لک یا کثیفی دارد آن‌را برطرف کنید. به او یاد بدهید که شب‌ها قبل از خواب، جوراب و کیف آماده شده‌اش را جایی دم دست بگذارد که فردا صبح سردرگم نشود. اگر حاضر نشد در این کار با شما مشارکت کند، بهتر است شما برایش انجام ندهید و بگذارید چند روز سردرگم شود یا صبح‌ها دلشوره آماده کردن لباس و پیدا کردن جوراب را داشته باشد اما یاد بگیرد که در نهایت خودش این کار را انجام دهد. حاضر شدن بچه‌ها برای رفتن به مدرسه به نوعی، حاضر شدن برای ورود به زندگی است که اصولا حمایت‌های بیش از حد والدین نمی‌گذارد آن را درست بیاموزند.

نظم حتی در مواقع اضطراری

وقتی فرزندتان از خواب بیدار می‌شود باید رختخوابش را جمع کند یا اگر روی تخت خوابیده است، آن‌را منظم کند. در انجام این کار خیلی سختگیر نباشید چون فرصت چندانی نیست اما اینکه رختخواب را دست نخورده بگذارد و حتی لباس منزلش را پرتاب کند روی زمین، یعنی او نمی‌تواند از پس خودش و کارهایش بربیاید. شما باید فرزندتان را برای دنیای واقعی آماده کنید که ممکن است روزی کنارش نباشید. پس هر قدر او را دوست دارید، او را خودکفاتر تربیت کنید.

تکالیف انجام شده

تا می‌توانید رفتن به مدرسه را برایش جذاب و شاد، آماده شدن صبحگاهی را تبدیل به یک نوع بازی دوست داشتنی کنید. یکی از دلایل اینکه بچه‌ها صبح‌ها بی‌حوصله هستند، وجود اضطراب پنهان ناشی از انجام ندادن تکالیف‌شان است. برای اینکه فرزند شما دچار این اضطراب نشود بهتر است روز قبل نسبت به تکالیف او نظارت کافی داشته باشید، برنامه درسی او را هم چک کنید که همه‌‌چیز را خودش در کیفش گذاشته باشد. اما این نظارت‌ها را غیرمستقیم انجام بدهید، نه اینکه به جای او به کارهایش رسیدگی کنید. در اینصورت صبح با روحیه بهتری بیدار خواهد شد.

کارشناس:دکتر فروغ نیلچی زاده،مشاور خانواده

دختری 6ساله دارم که خیلی دوست دارد از لوازم آرایش استفاده کند و برخی مواقع یواشکی از لوازم آرایش من استفاده می‌کند. دختر عمه‌اش که هم سن و سال اوست نیز این کار را می‌کند و تا حدودی دختر من از او الگوبرداری کرده است. نمی‌دانم با او چگونه برخورد کنم. لطفا مرا راهنمایی کنید؟

این دوست عزیز به خوبی علت این کار دخترشان را در سؤال مطرح کرده‌اند. ایشان عنوان کرده‌اند که دخترشان از دختر عمه‌اش الگوبرداری می‌کند پس باید علت آن را کمرنگ کنند. این موضوع خیلی طبیعی است که یک دختر از همسالان خود کاری را یاد بگیرد و آن را تکرار کند و دوست دارد رفتار او را تقلید کند. پس توصیه من به این مادر این است که رفت‌وآمدها را کنترل کنند و با کسانی رفت‌وآمد کنند که از حداقل آگاهی نسبت به تربیت فرزند برخوردار باشند. به‌طور قطع استفاده از لوازم آرایش برای دختران کم سن و سال بسیار خطرناک است چرا که از موادی ساخته می‌شود که به پوست آنها آسیب می‌رساند. پس شما باید دلیل این موضوع را به دخترتان گوشزد کنید. به او بگویید که این وسایل فقط برای استفاده بزرگ‌ترها ساخته شده و البته بزرگ‌ترها نیز نباید در معرض دید نامحرم از این لوازم استفاده کنند.

 علاوه بر این ممکن است دخترتان برای اینکه توجه بیشتری به او شود و کارهایش در معرض دید پدر و مادر قرار بگیرد اقدام به این کار می‌کند. پس بهتر است بیش از گذشته به او توجه کنید و از قیافه و چهره او تعریف کنید. به‌گونه‌ای با دخترتان رفتار کنید که احساس کند زیبایی زیادی دارد و هیچ‌گاه نیاز به استفاده از این لوازم ندارد.

به دخترتان یاد بدهید که هر چیزی برای سن خاصی است. بهتر است کرم‌های نرم‌کننده کوچک برای او بخرید و به او یاد بدهید که از این کرم‌ها استفاده کند و با این کرم‌ها نیز زیباتر می‌شوند.

تا جایی که می‌توانید در حضور دخترتان از لوازم آرایش استفاده نکنید. به‌طور قطع او خیلی زود از این رفتار شما الگوبرداری می‌کند و این رفتار در ذهن او ثبت می‌شود. خیلی از مادرانی که در استفاده از لوازم آرایش افراط می‌کنند دخترانشان در آینده علاقه زیادی به مصرف لوازم آرایش دارند و مدام با خودشان فکر می‌کنند که زیبایی و حتی خوب بودن آنها فقط با استفاده از لوازم آرایش تأمین می‌شود. پس باید مادران به این نکته توجه کنند.