یکی از یاران امام علی (ع)به نام همام روزی به امام گفت:ای امیرمومنان پرهیزکاران را برای من آنچنان وصف کن که گویا آنان را با چشم می نگرم.امام در پاسخ او درنگ کرد و فرمود:همام از خدا بترس و نیکوکار باش که خداوند با پرهیزکاران و نیکوکاران است.امام همام دست بردار نبود و اصرار ورزید تا آنکه امام تصمیم گرفت صفات پرهیزکاران را بیان فرماید.پس خدا را سپاس و ثنا گفت و برپیامبرش درود فرستاد و فرمود:همانا خداوند سبحان،پدیده ها را در حالی آفرید که از اطاعتشان بی نیاز و از نافرمانی آنها در امان بود.زیرا نه معصیت گناهکاران به خدا زیانی می رساند و نه اطاعت مومنان برای او سودی دارد.روزی بندگان را تقسیم  و هرکدام را در جایگاه خویش قرار داد.

امام در ادامه می فرماید:پرهیزگاران در دنیا،دارای فضیلت های برترند.چشمان خود را بر آنچه خدا حرام کرده می پوشانند و گوش های خود را وقف دانش سودمند کرده اند و روزگار سختی و گشایش حالشان یکسان است.اگر نبود مرگی که خدا بر آنان مقرر فرموده،روح آنان حتی به اندازه برهم زدن چشم در بدن ها قرار نمی گرفت از شوق دیدار بهشت و از ترس عذاب جهنم.

امام در ادامه بیان اوصاف پرهیزکاران می فرماید:خدا در جانشان بزرگ و دیگران کوچک مقدار اند.بهشت برای آنان چنان است که گویی آن را دیده و در نعمت های آن به سر می برند و جهنم را چنان باور دارندکه گویی آن را دیده و در عذابش گرفتارند.

امیرالمومنین در انتهای این بخش از خطبه می فرماید:دل های پرهیزکاران اندوهگین و مردم از آزارشان در امان،تن هاشان لاغر و درخواست هاشان اندک و نفسشان عفیف و دامنشان پاک است.در روزگار کوتاه دنیا صبر کرده تا آسایش جاودانه قیامت را به دست آورند.تجارتی پرسود که پروردگارشان فراهم نموده است.دنیا خواست آنها را فریب دهد،اما عزم دنیا ثمر نداشت.می خواست آنها را اسیر خود کند که با فدا کردن جان خود را آزاد کنند.