تنش در شبه قاره هند؛ به نفع غرب/ ابعاد پنهان و پیدایی از ماجرای کشمیر

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- پیر محمد ملازهی، صاحبنظر مسائل آسیای میانه و شبه قاره هند در تحلیلی با اشاره به ماجرای کشمیر برای «پارس» نوشت:

براساس اخبار و گزارشاتی که توسط منابع هندی منتشر شده ظاهراً یکی از رهبران حزب المجاهدین، (که یکی از حزب های کشمیری است و برای تجزیه بخش هنری جامو و کشمیر می جنگد تا کشمیر باید طبق توافقات صورت گرفته به پاکستان برگردد) به نام آقای بانی در منطقه ای در جنوب سرینگر شناسایی می شود. وی در خانه ای نزدیک به یک مسجد بوده و احتمالاً قصد داشته در آن مسجد نمازجماعت و سخنرانی کند.

پس از شناسایی او نیروهای امنیتی خانه را محاصره کرده و این افراد هم دست به سلاح شده و درگیری مسلحانه بین نیروهای امنیتی هند و آقای بانی و اطرافیانش درمی گیرد. در این درگیری رهبر جوان و 22 ساله حزب المجاهدین و دو نفر از همراهانش کشته شده و بعد از این اتفاق جو در کشمیر متشنج می شود، بین نیروهای امنیتی و مردم هوادار این حزب درگیری هایی رخ می دهد. در جریان تشییع جنازه آقای بانی جمعیت زیادی جمع می شوند و در لحظاتی که مردم جمع شده و شعار می دهند، جو متشنجی بوجود آمده و نیروهای امنیتی به طرف مردم شلیک می کنند. در ساعات اولیه حدود 30 نفر کشته و بالای 100 نفر زخمی می شوند.

این اتفاق مقدمه ای شد برای اینکه نیروهای هندی حالت فوق العاده در بعضی از شهرهای ایالت جامو و کشمیر اعلام کرده و نیروهای پشتیبان از ایالت های دیگر به جامو و کشمیر اعزام کنند که این حالت وضعیت متشنجی را بین هواداران حزب المجاهدین و نیروهای امنیتی و پلیس محلی شکل می گیرد و هنوز هم ادامه دارد؛ تا هم اکنون هم زود و خوردها ادامه داشته و تعداد کشته ها طی آخرین اخبار حدود 44 نفر و حدود 300 نفر زخمی اعلام شده است.

 دستگاه های امنیتی هند اعلام کرده اند پس از اینکه سازمان القاعده و داعش بخش خلافت شرقی خود را که شامل: هند، پاکستان، بنگلادش، مالزی، اندونزی، میانمار، فلیپین، تایلند اعلام می کند (که کشمیر هم بخشی از آن است) داعش برای منطقه کشمیر با حزب المجاهدین که قبلاً تمایلاتی به القاعده داشته وارد مذاکره شده و حزب المجاهدین به نوعی به داعش گرایش پیدا کرده و نیروهایی را برای آموزش نظامی، از کشمیر به سوریه اعزام کرده است.

دستگاه های امنیتی هند معتقد است این افراد بعد از آموزش هایی که دیده اند حدود 32 نفر به کشمیر بازگشته اند که دستگیر شده اند. گفته می شود از این افراد اعترافاتی گرفته شده است که با داعش و سازمان القاعده همکاری داشته اند.

به فرض صحت این اطلاعات پشت پرده معلوم می شود که سازمان القاعده و داعش از زمان معارضه بر سر خلافت در کشمیر هم مثل سایر نقاط همچون خاورمیانه، بنگلادش و پاکستان برای جذب گروه ها و نیروها در حال رقابت هستند.

از مسائل دیگر پشت پرده این است که حزب المجاهدین جزو گروه های تشکیل دهنده کنفرانس حریت هستند. کنفرانس حریت مجموعه از 34 گروه به رهبری آقایان گیلانی و عمر فاروق است. این کنفرانس میانه رو بوده و معتقدند مسئله کشمیر از طریق راه حل سیاسی قابل حل است.

این کنفرانس تاکنون نه دولت هند را به راه حل سیاسی برای مسئله کشمیر قانع کرده و نه طرفداران خود را قانع کنند که این خط مشی درست بوده و از این کانال می توان به مطالبات مردم پاسخ داده شود. در نتیجه این کار جوانانی مثل حزب المجاهدین (که بیشتر اعضاء آن جوان هستند) فکر کنند که راه حل سیاسی مسدود بوده و کنفرانس حزیت به جایی نمی رسد، پس باید دست به سلاح برد.

از سوی دیگر هند معتقد است ارتش پاکستان حزب المجاهدین را به لحاظ سلاح و امکانات مالی تقویت می کند که این افراد عملیات های خود را در داخل کشمیر انجام دهند. مجموعه این شرایط باعث رشد جناح رادیکال اسلامی و تضعیف جریان میانه رو در کشمیر شده است.

هیچ گروه چریکی ضدسیستم یک کشور، بدون داشتن پایگاهی در خارج و توانایی هایی برای جابه جایی نیروها، امکان رشد نخواهد داشت. در این حال همچنان که هند اعتقاد دارد پاکستان گروه های ضد این کشور را حمایت می کند، پاکستان نیز معتقد است که دستگاه امنیتی هند و افغانستان با یکدیگر توافق کرده اند تا از گروه های ضد پاکستان مثل طالبان این کشور حمایت کنند. بنابراین این رقابت ها به نوعی جنگ نیابتی تبدیل شده است. این فضای تنش آلود میان دو کشور باعث شده تا گروه های رادیکال چه در داخل پاکستان و چه در داخل هند از این فضای استفاده کرده و مواضع خود را تقویت کنند.

جریان رادیکال اسلامی که هم اکنون با پرچم داعش و القاعده فعالیت می کند، گروه های ایدئولوژیک بوده و ریشه در تاریخ دارند. در شبه قاره هند بعد از فروپاشی عثمانی، موضوع خلافت به طور جدی توسط مکتب دیوبندی مطرح شد. جماعت اسلامی هم که در کشورهای این منطقه و آسیای میانه فعالیت می کند به دنبال خلافت بوده و الگوی خلافت را نسخه نجات دهنده ای برای برون رفت جهان اسلام از مشکلاتی می دانند. این گروه ها مشروعیت قدرت را در خلافت دانسته و سایر جریانات را شرعی نمی دانند. بنابراین این حرکت یک جریان ریشه دار بوده و در شبه قاره هند در قالب گروه های رادیکال و یا گروه های میانه رو و احزاب رسمی هند و پاکستان هواداران جدی دارد.

این بحث با وضعی که در خاورمیانه پیش آمده و مسایل سوریه، عراق، شمال افریقا، افغانستان و... نشان می دهد که پیوستن این گروه ها در کشمیر به القاعده یا داعش می تواند برای پاکستان، هند و حتی کشورهای پیرامونی مسئله ساز باشد. اگر این گروه ها در کشمیر بتوانند تنش ایجاد کنند، هند و پاکستان را دچار مشکل کرده و اختلاف نظرها و رقابت های این دو کشور را تشدید خواهند کرد.

غرب سودی از آشوب کشمیر نمی برد چرا که هندوستان کاملاً با امریکا و غرب هماهنگ شده و توافقات جدی دارند. هند در حال رشد بوده و در حال تبدیل شدن به یک قدرت مهم در مقابل چین است. این موضوع برای غرب مغتنم است چرا که چین به عنوان یک رقیب برای امریکا مطرح شده و آنها دوست دارند هند را تقویت کنند تا بتوانند چین را مهار کند.

عملاً برای امریکا و اروپا مسایل داخلی هند همچون کشمیر خیلی اهمیت ندارد. از سوی دیگر وقتی جریانی ضدسیستم به وجود می آید دستگاه های امنیتی مختلف دنیا روی این مسئله فکر می کنند که از این فضای موجود چه طور می توانند منافع خود را تامین کنند. در همین زمینه هم دستگاه های امنیتی کشورهای مختلف براساس منافع ملی خودشان از جنگ های نیابتی در خاورمیانه استفاده می کنند. از سوی دیگر ممکن است همچنان که غرب در خاورمیانه از گروه های افراطی حمایت کرده و درگیر شده در هند هم این رفتار دوگانه وجود داشته باشد اما در ظاهر و در شرایط کنونی تنش در شبه قاره هند به نفع غرب باشد.