گیر قرارداد خریدهواپیماهای ایرباس و بوئینگ در راهروهای بانک‌های اروپا/ ماجرای کد پنج رقمی هواپیماهای فروخته شده به ایران

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- هواپیماهای آمریکایی فروخته شده به ایران دارای کد پنج رقمی برای برقراری تحریم های مجدد است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، بوئینگ به‌ واسطه تسلطی که بر خطوط هوایی کشورها از طریق در اختیار داشتن نبض تولید سیستم‌های ناوبری(موقعیت‌یاب) و کامپیوتری هواپیما دارد، به نوعی، از تکنولوژی تحت کنترل خود، استفاده دوگانه می‌کند.

به این صورت که در صورت تصمیم دولت آمریکا به زورگویی و تحریم یک کشور، امکان تداوم استفاده از هواپیماهای بوئینگ تحت مالکیت آن کشور، در کل خطوط هوایی سلب می شود. 

در حال حاضر ٣ فروند بوئینگ ٤٠٠_٧٤٧ متعلق به یکی از خطوط هوایی کشور، به دلیل آنچه تحریم آمریکا عنوان می شود، اجازه پرواز ندارند. 

بوئینگ قابلیت ردیابی کامل و لحظه‌ای هواپیماهای ساخت خود در هر کشور را دارد، ضمن آنکه مهندسان صنعت هوایی می ‌توانند از طریق کد ٥ حرفی رجیستر هواپیما، به یکسری مشخصات کلیدی شامل کشور و شرکت مالک آن هواپیما، سال تولید، سال خرید، تعداد سال‌های پرواز، محل پروازهای انجام شده، زمان فروش دست دوم و کشور خریدار ثانویه، دست پیدا کنند.

در عین خبرنگار «پارس» مطلع شد اخیرا یکی از مدیران کمپانی ایرباس در جریان سفر به ایران برای نهایی کردن قرارداد فروش هواپیما متوجه فعالیت یکی از قدیمی‌ترین هواپیماهای مسافری ایرباس در ناوگان هوایی ایران می‌شود؛ طوری که از مهارت ایران در به پرواز درآوردن این پرنده سالخورده، شگفت‌زده می‌شود و اقدام به عکس‌برداری از هواپیما می‌کند. 

طی ماه‌های اخیر اظهارات مقامات دولتی درباره نحوه سفارش هواپیما و قیمت فروش هواپیماهای ایرباس به ایران، این شائبه را به‌وجود آورده که گویا قرار است سیستم‌های حیاتی هواپیماها از جمله موتور دستخوش تغییر شود.

پیش تر عنوان شده بود قیمت فروش هواپیماهای ایرباس با تغییراتی در منوی فروش، کاهش پیدا کرده است. 

در این باره بررسی‌ها نشان می‌ دهد موتورهای هواپیما از جانب کمپانی‌ های سازنده هواپیما، قابل تغییر نیست و آنچه به ‌واسطه سفارش کشورها می‌ تواند کم و زیاد شود، یکسری آپشن‌های رفاهی مربوط به داخل کابین مسافران است. 

کارشناسان صنعت هوایی به عوامل خرید هواپیما توصیه می‌کنند، از خرید هواپیماهای مسافری ٤ موتوره اجتناب کنند و انتخاب اول آنها هواپیمای دو موتوره باشد.

در حال حاضر هواپیمای مدل ایرباس ٣٤٠ در ناوگان هوایی ایران، ٤ موتوره است؛ اما همین مدل مدت‌ها است که به‌ صورت دوموتوره تولید می‌شود.

تغییر سبک پرواز هواپیماهای مسافری تحت تاثیر دگرگونی تقاضای سفر با هواپیما در خیلی از کشورها از جمله ایران، سبب شده توجیه اقتصادی پرواز هواپیماهای ٤ موتوره به‌شدت کاهش پیدا کند. 

استهلاک و هزینه این نوع هواپیماها فوق‌العاده نسبت به دو موتوره، سنگین است ضمن آنکه امروزه حجم مسافر در هر پرواز کاهش پیدا کرده، اما دفعات پرواز مسافران افزایش یافته است. 

بنابراین نیاز به هواپیمای سنگین، از بین رفته و به جای آن، استفاده از هواپیمای سبک جایگزین شده است. 

قرارداد فروش هواپیماهای ایرباس و بوئینگ بعد از رفع مانع مربوط به مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا، اکنون باید از دو مرحله دیگر نیز به ‌طور کامل عبور کند.

مرحله اول، تفاهم طرف ایرانی و طرف خارجی(خریدار و فروشنده) بر سر تضامین مربوط به تحویل بلندمدت هواپیما و دریافت هزینه فروش است. 

هواپیماهای ایرباس قرار است در بازه ٨ ساله و به‌صورت لیزینگی تحویل ایران شود؛ اما برخی ابهامات نسبت به فرجام قرارداد تحت شرایط خاص از جمله بازگشت تحریم، باعث شده دو طرف بر ظرافت حقوقی قرارداد برای گنجاندن ابزارهای تضمین کننده حسن اجرای مفاد قرارداد، بیفزایند و درنتیجه، اجرای نهایی قرارداد با تاخیر مواجه شود. 

مرحله دوم که شاید بزرگ‌ترین مانع در مسیر فروش و تحویل هواپیما محسوب می‌شود، عدم پشتیبانی بانک‌های اروپایی از قراردادهای تجاری کمپانی‌های خارجی با ایران است. 

بانک‌های اروپا از جمله فرانسوی، از ترس جریمه آمریکا، فعلا از تامین مالی و ارائه تضمین بانکی برای قرارداد شرکت‌های اروپایی با ایران طفره می‌روند.

دستان خالی آخوندی برای خرید هواپیما پس از ۹ ماه مذاکره! 

امتناع از تحویل هواپیماهای بوئینگ و ایرباس به ایران تا پایان سالجاری میلادی، یکبار دیگر از عباس آخوندی، وزیر راه وشهرسازی چهره‌ای نه چندان خوش شانس در کابینه به تصویر کشید،گویی که قرار نیست گره کور خرید هواپیمای نو از فرانسه و آمریکا به این زودی‌ها باز شود.

وزارت راه و شهرسازی ایران، بهمن ماه سال گذشته همزمان با سفر روحانی به فرانسه پیش قرارداد خرید 118 فروند ایرباس را با فرانسه به امضاء رسانده که گفته می‌شود رقم قرارداد مذکور 10.5 میلیارد دلار است.

درعین حال، در خرداد ماه سالجاری هم تفاهمنامه خرید هواپیمای نو بین ایران ایر و کمپانی بوئینگ امضا شد.

از زمان امضای تفاهمنامه در بهمن ماه سال گذشته، قرار شده تا ظرف 40 روز کاری تفاهمنامه مذکور به قرارداد کاری نهایی تغییر وضعیت دهد اما از آن زمان تا کنون، با گذشت 9 ماه ، نهایی شدن این تفاهمنامه به عقب افتاده و با فرسایشی شدن روند مذاکرات دست ایران هم از اخذ جریمه از طرف مقابل کوتاه است.

حال شرکت هواپیمایی بوئینگ هم اعلام داشته که تا پایان سالجاری هواپیمایی به ایران تحویل داده نخواهد شد و احتمال داده که موعد تحویل این پرنده های آهنی به ایران  ممکن است از یک تا چند سال تغییر کند.

این عبارت را می‌توان مصداق بارز ریختن آب پاکی روی دستان سکاندار وزارتخانه عریض و طویل راه شهرسازی تلقی کرد که از بهمن ماه سال قبل، یکصدا بر طبل حل شدن چالش خرید هواپیما از فرانسه و آمریکا کوفته‌اند اما از لابلای صداهای برخاسته، آهنگی دایر بر به پرواز درآمدن این پرنده‌ها در آسمان ایران لااقل به این زودی‌ها شنیده نمی‌شود.

گفته می‌شود، تا اینجای کار، مجوز فروش ۸۰ هواپیمای بوئینگ به شرکت هواپیمایی ایران ایر صادر شده و شرکت فرانسوی ایرباس هم جواز فروش ۱۷ هواپیما از مجموع ۱۱۸ هواپیمای توافق شده را دریافت داشته است.

دست اندر کاران امر، همواره این تعصب وزارت راه وشهرسازی در خرید هواپیما را به باد انتقاد گرفته‌اند که گویی این وزارتخانه ماموریت دیگری به جز خرید هواپیما در کشور ندارد.

به ویژه آنکه مرگ و میر مردم درجاده‌های ایران همچنان تراژدی تلخ نا امنی جاده‌ها را به تصویر کشیده، آنهم بدون توجه جدی وزارت راه و شهرسازی در اصلاح یا ترمیم نقاط حادثه خیز آن.

اصغر فخریه کاشان در آخرین گفتگوی خود با «نسیم آنلاین» در خرداد ماه سالجاری گفته که ایرباس هواپیما ندهد نمی‌توانیم خسارت بگیریم و افزوده تصور اینکه فردای اجرای برجام هواپیمای نو به کشور وارد شود حرف زائدی است، زیرا خرید هواپیما که مانند خرید ساندویچ نیست.

واقعیت این است که شرکت هواپیمایی ایرباس وبوئینگ از ابتدای این مذاکرات با دنده سنگین به سمت ایران حرکت کرده‌اند.

جالب تر اینکه معاون اسبق وزارت راه و شهرسازی در سازمان هواپیمایی کشوری هم درگفتگو با «نسیم آنلاین» تایید کرده که آمریکایی ها عزم جزمی برای فروش هواپیما ندارند و دریافت این هواپیماها را منوط به بهبود روابط آمریکا با  ایران دانسته اند.

البته تا اینجای کارپیش بینی منتقدان به واقعیت نزدیکتر بوده هرچندکه  قائم مقام وزیر راه وشهرسازی همچنان تاکید دارد که وزارتخانه متبوع او از اقدامات عجیب ایرباس  و بوئینگ احساس سردواندن ندارد.

صنعت حمل و نقل هوایی ایران یکی از فرسوده ترین صنایع حمل و نقل هوایی در خاورمیانه بوده که در حال حاضر کل هواپیماهای موجود ناوگان هوایی این کشور، به 266 فروند می‌رسدکه از قرار معلوم 100 فروند آن زمین گیر بوده و عمر مفید 166 فروند دیگر هم بیش از 23 سال است.

استاندارد بین المللی، توصیه می‌کند که باید این پرنده‌های کهنسال یکی پس از دیگری بازنشسته شوند. به عبارت بهتر در حال حاضر فقط 12 فروند هواپیمای با سال تولید 2000 میلادی در کشور وجود دارد که این امر در نوع خود یک آمار بسیار ضعیف تلقی می‌شود. صنعت حمل و نقل هوایی ایران تا سال 1404 به 556 فروند هواپیما نیاز دارد بنابراین امضای تفاهم نامه خرید هواپیما از فرانسه و آمریکا درظاهر، در همین راستا، ارزیابی می شود.

عباس آخوندی وزیر راه وشهرسازی گفته که آمریکا به خواست جامعه جهانی تن  داه ولابی قدرتمند  صهیونیست هم نتوانسته مانع  از انجام بزرگترین خرید صنعت هوانوردی ایران شود و ادامه داده که  بزودی بخشی از هواپیماهای  هردوشرکت  تحویل ایران خواهد شد. او البته  زمان مشخصی را برای تحویل این پرنده های آهنی مشخص نکرده است.

موضع گیری اخیر شرکت هواپیمایی بوئینگ دایر بر عدم تحویل هواپیماها به ایران تا پیش از شروع سال میلادی جدید، این ذهنیت را به شدت تقویت کرده که دریافت این هواپیماها حتی به مدیریت آخوندی در دولت یازهم هم وصال ندهد. به ویژه آنکه برگزاری دو انتخابات ریاست جمهوری در دو کشور آمریکا و ایران هم  در پیش رو است. اولی در فصل پاییز و دومی هم در ماه های ابتدایین سال آینده.

این احتمال وجود دارد که اگر رقیب تندروی هیلاری کلینتون در انتخابات آینده، بر کرسی ریاست  جمهوری ایالات متحده تکیه بزند، حتی پروژه تحویل هواپیماها به ایران برای  همیشه در چاله هوایی گرفتار آید.

چرا که دونالد ترامپ همواره نشان داده که در  مقابل ایران زاویه شدیدی داشته و از هیچ نرمشی برخوردار نیست. هرچند که نمی توان در این مورد نظری قطعی صادر کرد اما در جبهه روبرو هم با توجه به برگزاری انتخابات در ابتدای سال آینده در ایران این احتمال وجود دارد تا شرکت های هواپیمایی بوئینگ و ایرباس تا بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران هم تحویل تعداد محدود هواپیما ها رامتوقف سازد.

هر چه که هست به پرواز درآمدن پرنده های آهنی با ملیت های فرانسه و آمریکا در آسمان ایران بیشتر از آنچه که تصور می رفت به سیاست گره خورد،نتیجه چنین رخدادی طولانی ترشدن زمان مذاکرات برای جمع بندی  نهایی پیرامون این امر بوده است.

حال باید دید که در این گردونه مذاکرات فرسایشی برای خرید هواپیما، عباس آخوندی بر حریف آمریکایی فائق خواهد آمد یا اینکه سیاست چند لایه آنها باز هم وزیر راه و شهرسازی را دست خالی روانه صنعت حمل و نقل هوایی کشور می‌کند؟