ترجمه، صنعت، هنر، علم و عشق است

سعیده حسینجانی مدیر مرکز ترجمه حوزه هنری، در ابتدای این مراسم با بیان این که آثار ترجمه حاصل تلاش جمعی از همکاران، شاعران و نویسندگان نام آشنای کشور و مترجمان کشورمان است؛ اظهار کرد: گزینشی که انجام شده؛ در مرحله اول توسط شاعران و نویسندگان صاحب‌نظر انجام شده و در مرحله دوم خود نویسندگانمان انجام داده اند.

حسینجانی: می‌خواهیم برای ادبیات امروزمان مخاطب جهانی پیدا کنیم

وی ادامه داد: گزینش آثار مجموعه‌های ادبی ترجمه شده در مرحله نخست توسط نویسندگان و شاعران صاحب نام و با تجربه انجام شده و در مرحله دوم، خود مترجمان با توجه به سبک ادبی و ذائقه مردم کشور مقصد ، گزینش کامل شده است. ما نمی‌خواستیم کتاب سازی کنیم و اگر قصد چنین کاری داشتیم، امروز تعداد بیشتری کتاب برای رونمایی داشتیم. بلکه برای ما ، عرضه ادبیات و فرهنگ کشورمان به بهترین شکل در دیگر کشورها مهم بود.

وی افزود: ادبیات کهن کشورمان مخاطب خود را دارد و ما می‌خواهیم برای ادبیات امروزمان مخاطب جهانی پیدا کنیم و در این راستا هر چه کار کنیم، بنویسیم و ترجمه کنیم، باز هم کم است.

حسینجانی با اشاره به این که 17 عنوان کتاب ترجمه را در سال 94 به تولید رساندیم، عنوان کرد: همچنین 29 اثری که امروز رونمایی می‌شود،10 اثر از این تعداد در سال 95 و همچنین 19 عنوان در سال 96 ترجمه شده است. این آثار به یازده زبان زنده دنیا، همچون انگلیسی، ارمنی، کره‌ای، عربی، اردو، هندی، ایتالیایی، کردی، ترکی استانبولی، روسی و اسپانیایی ترجمه شده اند. همچنین تنوع ادبی را در آثار ترجمه شده می توان مشاهده کرد. این آثار شامل گزیده شعر معاصر، رمان، خاطره، گزیده داستان کوتاه، گزیده شعر و داستان کودک و نوجوان می‌شود.

وی با معرفی آثار چاپ و رونمایی شده در این مراسم، عنوان کرد: امیدوارم این آثار به درستی دیده شوند و مخاطبان خود را در کشورهای مقصد پیدا کنند.

تجار: نخستین گام‌ها در راه ترجمه داستان زنان کشورمان شاهد هستیم

راضیه تجار نویسنده کشور نیز با بیان این که از ابتدا در جریان ترجمه آثار داستانی بوده است؛ گفت: به سهم خود گام کوچکی برداشتم و با راهنمایی‌ها و پیشنهادهایی که خانم دکتر حسینجانی داشتند؛ سعی کردیم انتخاب‌هایی از داستان‌های زنان ایران از ابتدا تا به امروز داشته باشیم. البته این کتاب نخستین گام در راه ترجمه داستان زنان کشورمان است.

وی افزود: خوشبختانه این کتاب به زبان عربی ترجمه شد و به زبان‌های اردو، روسی و ترکی استانبولی هم این مجموعه ترجمه شده است.

تجار با تاکید بر این که سعی کردم از نویسندگان پیشکسوت یک داستان در این مجموعه قرار گیرد؛ افزود: همچنین از نویسندگانی که در میانه سال‌های انقلاب اسلامی آثاری را به دست انتشار سپرده اند و همچنین از نویسندگان نسل سوم انقلاب اسلامی آثاری انتخاب کردیم و به دست ترجمه سپرده شد.

اربابی: جایزه جهانی برای آثار ترجمه ایرانی برگزار شود

محمدرضا اربابی، رئیس انجمن صنفی مترجمان کشور نیز در سخنانی با بیان این که صنعت ترجمه ابزار موازنه قدرت کشورمان با دیگر کشورها محسوب می‌شود؛ اظهار کرد: هر سیستم حاکمیتی باید روی ترجمه سرمایه‌گذاری ویژه‌ای داشته باشد. ما در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هستیم و در این چهل سال اتفاقات زیادی در حوزه ترجمه صادراتی صورت گرفته است. در مراحلی این فعالیت‌ها پراکنده بوده و این عدم یکپارچگی و سازمان یافتگی باعث شده که سرمایه‌های زیادی را هدر دهیم. اما امروز به لطف تلاش ‌های زیادی که به ویژه در مجموعه حوزه هنری اتفاق افتاده است؛ نتیجه خوبی را شاهد هستیم.

وی تصریح کرد: همچنین اتفاق خوشایندی که در سال‌های اخیر رخ داده است؛ پرهیز از موازی کاری در زمینه ترجمه صادراتی است. پیش از این، سازمان‌ها و ارگان‌ها، کارهای مشابه انجام می‌دادند، اما امروز این اتفاق خوشایند با فعالیت‌های خوب مرکز ترجمه حوزه هنری، موازی کاری‌ کاری‌ کم شده است.

اربابی با اشاره به آثار ترجمه شده از سوی حوزه هنری، گفت: تنوع زبانی خوبی در ترجمه آثار از سوی مرکز ترجمه حوزه هنری در نظر گرفته شده است و همچنین دقت خوبی در انتخاب آثار برای ترجمه انجام می‌شود. البته باید به این نکته اشاره کنم که این فعالیت‌ها، قدم نخست است و باید بازار فروش را در بیرون از مرزها پیدا کنیم و ترجمه‌هایمان خوانده و دیده شود. همچنین باید از سمت کشورهای مقصد، تقاضا برای ترجمه و عرضه کتاب داشته باشیم.

رئیس انجمن صنفی مترجمان کشور گفت: ترجمه های صادراتی کمتر در جایزه کتاب سال کشور دیده شده‌اند و می‌توانیم با برگزاری جایزه‌های جهانی برای ترجمه آثار ایرانی، این انگیزه را در مترجمان خارجی ایجاد کنیم که به چنین فضایی وارد شوند و توجه بیشتری به آثار ادبی ایران داشته باشند و انجمن صنفی مترجمان آمادگی همکاری در این زمینه را دارد. فعالیت‌های رسانه ای نیز در این زمینه ضعیف است و باید آثارمان را به درستی تبلیغ و معرفی کنیم.

امامی: معتقدم ترجمه هنر است

غلامرضا امامی مترجم ادبیات ایتالیایی نیز در این مراسم با بیان این که ضرب المثل ایتالیایی می‌گوید «مترجم خائن است» اظهار کرد: مفهموم این ضرب المثل این است که برگرداندن یک اثر از زبان مبدا به زبان مقصد بدون هیچ تغییری، کار بسیار سخت و در واقع نشدنی است. خیانت در ترجمه همیشه وجود دارد.

وی ادامه داد: برخی آثار که با خواننده ایرانی ارتباط برقرار نمی‌کنند، چطور می‌توانند با خواننده غربی ارتباط بگیرند. آقای اربابی از اصطلاح صنعت ترجمه استفاده کردند؛ در حالی که من معتقدم ترجمه هنر است.

امامی همچنین اظهار داشت: با کلاس‌های داستان‌نویسی که این روزها باب شده است؛ مخالفم. تا به حال ندیده ام داستان‌نویسی در این کلاس‌ها بدرخشد. استادان داستان نویس تجربیات خود را می‌گویند و معتقدم در ترجمه هم کلاس به کار نمی‌آید. در ترجمه هم روح زبان را دریافتن و عاشق متن بودن و به کار دل بستن می‌تواند مفید باشد.

وی افزود: کار بزرگی که حوزه هنری و مرکز ترجمه این نهاد انجام دادند، این بود که به نیازهای مخاطب کشور مقصد توجه کردند. وقتی شعر معاصر ایران را برای ترجمه نخستین بار به من سپردند، گفتند شما مجبور نیستید همه شعرها را ترجمه کنید، بلکه شعرهایی را انتخاب کنید که مخاطب ایتالیایی بتواند با آن ارتباط برقرار کند.

بیدج: نهضت ترجمه در کشورمان خیلی دیر شروع شده است

موسی بیدج نیز با بیان این که ترجمه خیانتی است که ناگزیر به انجام آن هستیم، عنوان کرد: کشتن متن، باعث زنده شدن آن در زبان‌های دیگر خواهد بود. در تعریف ترجمه یکی فرمود که صنعت است، دیگری گفتند که هنر است و من هم اضافه می‌کنم که علم هم هست. مترجمان تنها با احساس کار نمی کنند و کارشان علمی است.

وی با بیان این که ترجمه کار یک عمر است، عنوان کرد: باید بر روی آن زمان گذاشت. نهضت ترجمه در کشورمان خیلی دیر شروع شده و همه ارگان‌ها باید بیایند در کنار مرکز ترجمه حوزه هنری و کمک کنند و روی این ریلی که حوزه هنری بنا نهاده حرکت کنند.

بیدج همچنین گفت: ما در ترجمه آثار ایرانی گزینش می کنیم و کارشناسی می کنیم تا به جایی برسسیم که روزی در نمایشگاه های بین المللی قفسه هایی از کتاب‌های ایرانی ببینیم. باید به فکر این باشیم که آثار ایرانی در نمایشگاه های جهانی به درستی عرضه شود.

سوکیاس هاکوب کورکجیان (واراند) شاعر و مترجم ارمنی‌تبار ایرانی نیز در سخنان کوتاهی، ترجمه را عشق دانست و گفت: ترجمه می‌توان صنعت، هنر، علم و ... باشد. اما من معتقدم ترجمه در وهله اول عشق و علاقه و نور است. کلمات جای خود را در ترجمه پیدا می‌کنند. روح مترجم، با روح نویسنده ارتباط برقرار می‌کند و ترجمه شکل می‌گیرد.

کلر ژوبرت مترجم ادبیات کودک به زبان انگلیسی، فاطمه محمدعلی مدّی، مترجم رمان طنز نوجوان به زبان اسپانیایی، حنانه ایوان بیگی، ویراستار کتاب خاطرات احمد احمد به زبان انگلیسی، مختار شکری پور مترجم زبان کردی، نیز در این مراسم به سخنرانی پرداختند.

همچنین کلیپی کوتاه از فعالیت‌های مرکز ترجمه حوزه هنری برای حضار پخش شد.