نحوه رفتار مدیران اجرایی از نگاه امام علی (ع)

امام علی (ع)در سال 37 هجری قمری هنگامی که می خواست فرماندار خود محمدبن ابی بکر را به مصر بفرستد، نامه ای به وی داد و در آن نوشت:

با مردم فروتن و نرمخوى و گشاده رو باش.همه را یکسان بنگر . اگر یکى را به گوشه چشم نگریستى به دیگرى رو در رو نگاه مکن تا بزرگان از تو نخواهند که بر ناتوانان ستم کنى و ناتوانان از عدالت تو نومید نشوند . خداوند تعالى،از بندگانش در مورد اعمال آنها مى پرسد، چه خرد باشد و چه کلان ، چه آشکار و چه پنهان. پس اگر عذاب کند از ستمکارى شماست ، و اگر ببخشاید از بزرگوارى اوست . 

سپس امام ادامه می دهد:بدانید ، اى بندگان خدا ، که پرهیزگاران،هم در این دنیاى زودگذر سود برند و هم در جهان آینده آخرت . آنها با مردم دنیا در کارهاى دنیوى شریک شدند و مردم دنیا با ایشان در کارهاى اخروى شریک نشدند . در دنیا زیستند ، نیکوترین زیستنها و از نعمت دنیا خوردند ، بهترین خوردنیها و از دنیا بهره مند شدند آن سان که اهل ناز و نعمت بهره مند شدند و از آن کامیاب گردیدند ، چونان که جباران خودکامه کام گرفتند . سپس ، رخت به جهان دیگر کشیدند با ره توشه اى که آنان را به مقصد رسانید و با سودایى که سود فراوانشان داد . 

همچنین امام اول شیعیان در مورد اعمال پرهیزکاران ادامه می دهد: لذت زهد را در دنیا چشیدند و یقین کردند که در آخرت در جوار خداوندند . اگر دست به دعا بردارند ، دستشان را واپس نگرداند و بهره شان از خوشى و آسایش نقصان نگیرد . 

همچنین امام علی در قسمت دیگری از این نامه در مورد به یاد مرگ بودن می فرماید:اى بندگان خدا ، از مرگ و نزدیکى آن بترسید و ساز و برگ آن مهیا دارید ، زیرا مرگ کارى بزرگ و حادثه  اى خطیر را با خود آورد . مرگ یا هر چه مى  آورد خیر است که با آن شرّى همراه نیست یا شرّى است که در آن از خیر نشانى نیست . چه کسى به بهشت نزدیکتر از کسى است که براى بهشت کار مى  کند ؟ و چه کسى به دوزخ نزدیکتر از کسى است که براى دوزخ کار مى  کند؟ مرگ در پى شماست .

 اگر بایستید  مى  گیردتان و اگر بگریزید ، باز هم به شما می رسد . از سایه  هایتان به شما نزدیکتر است ، مرگ بر پیشانی هایتان بسته است و دنیا از پشت سرتان چون بساطى پیچیده مى  شود . از آتشى که ژرفاى آن بسیار است و گرمایش سخت است و شکنجه  اش تازه است ، بترسید. خانه  اى که در آن نشانى از شفقت و بخشش نیست ، به نداى کسى گوش فرا ندهند و گرهى از اندوه کسى نمى  گشایند . 

امام در ادامه می افزاید: اگر توانستید که میان شدّت خوفتان از خدا و حسن ظن به او جمع کنید ، چنین کنید . زیرا بنده خدا باید حسن ظنش به خدا به قدر خوفش از او باشد . از میان بندگان خدا ، کسانى حسن ظنشان به خدا بیشتر است که خوفشان بیشتر باشد . 

امام علی (ع)همچنین در مورد اخلاق اجتماعی مدیران مملکت اسلامی در جامعه به محمد بن ابی بکر می فرماید:و بدان ، اى محمد بن ابى بکر ، تو را بر بزرگترین سپاهیانم ، یعنى مردم مصر ، والى گردانیدم ، پس موظّف هستى که با نفس خود مخالفت کنى و از دین خویش حمایت نمایى . حتى اگر یک ساعت از زندگیت در این جهان باقى نمانده باشد . براى خشنودى یکى از آفریدگان،خدا را به خشم میاور . زیرا خشنودى خدا جانشین هر چیز شود و چیزى جانشین خشنودى خدا نشود . 

امام ادامه می دهد:نماز را در وقتى که برایش معین شده به جاى آر و به سبب فراغت از کار نماز را پیش مینداز و به سبب اشتغال به کارهاى دیگر نماز را به تأخیر میفکن و باید که همه کارهاى تو تابع نماز تو باشد .  رسول الله (ص) فرمود که من بر امت خود از مؤمن و مشرک باک ندارم ، زیرا مؤمن را خدا به سبب ایمانش باز مى دارد و مشرک را به سبب شرکش سرکوب مى  سازد ، ولى بر شما از آنکه به دل منافق است و به گفتار عالم ، مى ترسم که چیزهایى مى  گوید که مى  پسندید و کارهایى مى  کند که نمى  پسندید.