در دستگاه الهی خرید و فروشی وجود ندارد

 مرحوم میرزا اسماعیل دولابی می فرمود: اصلاً در دستگاه الهی خرید و فروشی وجود ندارد. همه چیز رایگان است. وقتی شما چیزی را رایگان به کسی می‌دهید لازم نیست عدالت را رعایت کنید. مگر نمی‌گویند: «دندان اسب پیش‌کشی را نمی‌شمارند». یک اسب مفت به من داده‌اند، چکار دارم دندان‌هایش چندتاست! همین که سوارش می‌شوم و صبح تا شب به من سواری می‌دهد کافی نیست؟

چیز مفت را انسان نه برایش دندان تیز می‌کند و نه وقتی گرفت دندانش را می‌شمارد، بلکه از فضل و رحمت الهی می‌داند.

حتی چیزهایی را هم که با عدالت نصیبمان شده بود، وقتی با این معامله قاطی شد از غصّه‌هایمان کاسته می‌شود. اگر آنجا حقّ کسی را ضایع کرده‌ایم، خدا کمک می‌کند. گفت: چند سال با عدالت رفتار کردیم، آخرش فضل و رحمت الهی شامل حالمان شد و آنچه که از روی حساب و عدل گرفته بودیم و آنچه بدون معامله، مفتی نصیبمان شده بود، گذاشتیم در اختیار مردم. یک لقمه نان داشتید گذاشتید در اختیار مردم، آنکه نیاز داشت به او اعطا کردید.

در مکتب امیرالمومنین(ع) اسم این کار ایثار است، هر چند خود انسان به آن نیاز داشته باشد. امیرالمومنین روزه گرفت، می‌خواست افطار کند، سائل دم در آمد، غذای خویش را داد به سائل. اینجا عدالت می‌گوید خودت بخور، روحیه ایثار می‌گوید نه، ببخش. عدالت می‌گوید خمس‌ات را داده‌ای، زکات مالت را داده‌ایف اگر با فقیری مواجه شدی خیلی دست و گردن نده. امّا ایثار اینجور نیست، می‌گوید: خمس دادم یعنی چه؟ زکات دادم یعنی چه؟ این بنده خدا دارد می‌میرد، نان ندارد بخورد، مالت را اگر چه خودت هم نیازمندی به او ببخش. لباس ندارد تنش کند، لباست را به او بده. اسم این ایثار است.

دوست امیرالمومنین(ع) هم اهل ایثار است. انشاء الله امام زمان عجل‌الله تعالی فرجه می‌آید، این معانی را درک می‌کنید و می‌شناسید و این مفاهیم در قلب‌های‌تان جا باز می‌کند. آن زمان داد و ستد کم رنگ می‌شود، ایثار بزرگ می‌شود، مگر کسی که اخلاقاً کنس و اهل داد و سند باشد. شما هم با او مثل خودش رفتار می‌کنید. می‌گوید من مفت نمی‌خواهم، می‌گویید نمی‌خواهی پولش را بده، دعوا که نداریم. می‌خواهند چیز مفت به او بدهند، می‌گوید نه من مفت خور نیستم، یعنی اهانت نکن. خوشا به حال کسی که در دستگاه خدا مفت‌خور باشد. 

می‌گوید نه! من بهشت نمی‌روم چون عبادتی نکرده‌ام. خوب برو آنقدر نماز بخوان تا جانت در آید! عدالت خدا کجا، فضل و رحمت الهی کجا! فضل و رحمت خداوند است که انسان را پاک می‌کند. اما در عدالت، انسان خودش، خودش را کیسه می‌کشد. در صورتی که بر اثر فضل و رحمت الهی خوب‌ها می‌آیند انسان را کیسه می‌کشند. شما را به خدا آیا این با آن فرق ندارد؟!

قرآن کریم به صراحت با من و شما صحبت می‌کند، تا فضل خدا ما و شما را در بر نگیرد، هیچ کدام از ما پاک نمی‌شویم. هرچه خودتان را بشویید باز هم تمیز نمی‌شوید.
فضل و رحمت الهی همان اعطای مفتی است. در روایت دارد که مراد، امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) است.