حذف گودنشینی از شهرها/ مدیریت عدالت‌محور در شهرها

به گزارش پارس به نقل از  مهر، تهران قبل از انقلاب به گفته برخی مدیران شهری شبیه به دهی بزرگ بود. توزیع ناعادلانه امکانات در شهر به چشم می آمد. در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی یعنی در اوایل نهضت مشروطه جمعیت کل کشور ایران حدود ۱۰ میلیون نفر بود و بیشتر مردم در روستاها زندگی می کردند. در این مقطع ۲۰ درصد جمعیت ایران در شهرهای بالای ۵ هزار نفر زندگی می کردند و تهران ۲۰۰ هزار نفر جمعیت داشت. با سیاست های غلط و استعماری رژیم پهلوی، روستاها به سمت نابودی از طریق مهاجرت روستاییان به شهرها حرکت کرد. طولی نکشید که جمعیت شهرنشین به روستانشین غلبه و جمعیت شهرنشین تهران به ۲۰ میلیون نفر رسید.

یدالله جوانی در یادداشتی درباره دلایل این مهاجرت می گوید: فقر و محرومیت از دلایل مهاجرت روستاییان به شهرها بود. زندگی روستاییان در مقایسه با زندگی شهرنشینان بسیار نامطلوب بود، آن هم به دلیل نبود امکانات، خدمات بهداشتی و درمانی، راه مناسب، برق و... زندگی برای بسیاری از روستاییان با مشکلات فراوانی همراه بود.

وی در این تحلیل با بیان اینکه با سیاست های غلط و خصوصا با اصلاحات ارضی، کشاورزی ایران نابود شد و روستاییان زیادی به شهر آمدند، تصریح کرد: حاشیه‌نشینی بر شهرها با شکاف طبقاتی بالا پدید آمد و روستاییان تبدیل به کارگران مهاجر شدند، اما انقلاب اسلامی سرآغاز تحول بزرگ و بنیادینی در همه حوزه ها از جمله مدیریت شهری است.

عبادالله فتح‌اللهی، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به وضعیت شهرها پس از انقلاب اسلامی می گوید: از همان روزهای ابتدایی انقلاب، مدیریت شهری در راستای پیگیری مطالبات مردمی شکل گرفت. در همان ابتدا شورایی برای برطرف کردن گودنشینی در تهران تشکیل شد و می توان یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب را حل مشکل حاشیه‌نشینانی دانست که در حاشیه‌های کوره‌های آجرپزی و گودها زندگی می کردند. نگاه مدیریت شهری در آن روزها حذف هرگونه تبعیض در شهر بود.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با بیان اینکه پس از انقلاب شهرها با همان نگاه در حال توسعه و آبادانی بود، ادامه داد: جنگ تحمیلی در این روند اختلال ایجاد کرد که پس از آن دوباره حرکت توسعه‌ای آغاز شد و فرمان امام خمینی(ره) در خصوص ایجاد شوراها در سال ۵۸؛ در سال ۷۷ اجرایی شد تا گام های تکاملی در حوزه مدیریت شهری برداشته شود. ایجاد شوراها همان نگاه مردمی در حوزه مدیریت شهری بود.

به گفته وی، طرح جامع و تفصیلی شهر تهران، ایجاد زیرساخت هایی مانند مترو و توسعه فضای سبز در این سال ها در دستور کار مدیریت شهری بوده و نگاه عدالت‌محور در همه برنامه های توسعه‌ای شهر جریان داشته، ایجاد بزرگراه هایی که شمال و جنوب پایتخت را به هم متصل می کند، امکاناتی که به طور متوازن در تمام شهر توزیع شده و حتی بودجه هایی که در مناطق کم‌برخوردار بیش از سایر مناطق است، این نکات مورد تایید رضا تقی پور، سخنگوی شورای شهر تهران نیز هست.

تقی پور می گوید: واقعیت این است که قبل از انقلاب شهرهای زیادی وجود داشت، اما توجه چندانی به آنها نمی شد. تهرانی که پایتخت بود خودش چهره یک ده بزرگ را داشت، یعنی زیرساخت های شهری، استانداردها و مسائل زیربنایی در آن رعایت نشده بود، اما با پیروزی انقلاب اسلامی چهره شهرها صددرصد متحول شد.

وی اضافه کرد: ایجاد مقررات شهری، ورود مترو، توسعه بزرگراه ها، عمران و آبادانی از دستاوردهای مهم انقلاب در حوزه مدیریت شهری است.

سخنگوی شورای شهر تهران با بیان اینکه در گذشته تنها چند بزرگراه خاص و در مسیر های خاص وجود داشت، خاطر نشان کرد: آن زمان یک بزرگراه  داشتیم که همین شهید مدرس فعلی بود و دیگری بزرگراه پارک وی که شهید چمران فعلی است، اما می توان گفت در حال حاضر بزرگراه‌های پایتخت چندین برابر شده است. از لحاظ فرهنگی- اجتماعی نیز در گذشته به روح شهر توجهی نمی شد، اما حالا به شهر به مانند یک موجود زنده نگاه می شود.

تقی پور معتقد است بسیار از مشکلاتی که در حال حاضر تهران گریبان‌گیر آن است، به دلیل ساختارهای نامناسبی است که در گذشته ایجاد شده است.