تولید سوخت، از پسماند رستوراني در ايران
در ایران روزانه حدود ٦٠میلیون لیتر گازوییل و ٦٠میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود در ایران سالانه ٥٠٠هزار تن روغن پسماند دور ریخته می‌شود.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- شیوا سعیدی- ایران کشوری است که ذخایر عظیم سوخت‌های فسیلی آن بسیار زیاد است. همین امر سبب شده مصرف انرژی در ایران بی‌رویه باشد و بدون توجه به هدر رفت منابع از انرژی‌های مختلف استفاده شود که از پیامدهای آن می‌توان به از دست رفتن سریع منابع و آلودگی بیش از حد هوا اشاره کرد. به‌عنوان مثال براساس آمار در سال ١٣٩٢ شمسی در ایران سرانه مصرف سوخت افزایش چشمگیری داشت. در بازه زمانی گفته شده مصرف بنزین با ٧,٥درصد رشد به٧٠میلیون لیتر رسیده است.
یکی از سوخت‌هایی که در ایران هنوز هم استفاده می‌شود، گازوییل است. این سوخت که علاوه‌بر صنعت حمل‌ونقل در صنعت هوایی و گرمایش خانه‌ها نیز استفاده می‌شود، در ایران به راحتی تأمین می‌شود و مصرف آن در سال ٩٢ با ٨درصد افزایش به١٠٠ تا ١٠٥میلیون لیتر در روز رسیده است. چنین مصرفی علاوه‌بر هزینه‌های بسیاری که در شرایط تحریم بر کشور تحمیل می‌کند، آلودگی فراوانی نیز به همراه دارد.
در بسیاری از کشورها برای مقابله با آلودگی گازوییل سعی می‌شود سوخت‌های پاک را جایگزین آن کنند. یکی از جایگزین‌های این سوخت «بیودیزل» است که از چربی‌های گیاهی و حیوانی تهیه می‌شود. شاید نام این سوخت برای ما کمی نا آشنا باشد و از آن اطلاعات کمی در اختیار داشته باشیم اما چند سالی از عمر آن می‌گذرد. در آمریکا پس از تصویب قانون انرژی در سال ٢٠٠٥ استفاده از بیودیزل افزایش یافته است. در انگلیس نیز قانون استفاده از سوخت‌های قابل تجدید در حمل و نقل، تأمین‌کنندگان سوخت را ملزم می‌کند حداقل ٥درصد سوخت تجدیدپذیر را در سوختی که می‌فروشند، اضافه کنند.
همچنین می‌توان بیودیزل را با غلظت خاصی در گازوییل مخلوط کرد و در موتورهایی که با این سوخت فعال هستند، به کار برد. چنین سوخت‌هایی بیش از گازوییل نفتی خاصیت حلالی دارند و از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط خودرو یا هواپیما می‌کاهند. این درحالی است که جایگزینی یک لیتر گازوییل با بیودیزل (از طریق اختلاط آن با گازوییل) منجر به کاهش دفع گاز دی اکسیدکربن به میزان ٣ کیلوگرم می‌شود.
به همین منظور سازمان‌ملل برای حفاظت از محیط‌زیست و کاهش آلودگی بودجه‌هایی برای طرح‌های تولید بیودیزل اختصاص می‌دهد. باتوجه به این‌که در ایران مصرف سوخت بالاست و فقط روزانه حدود ٦٠میلیون لیتر گازوییل و٦٠میلیون لیتر بنزین مصرف می‌شود که آلودگی‌های فراوانی ایجاد می‌کند، استفاده از این نوع سوخت مزایای بسیاری برای کشور خواهد داشت.
روغن پسماند، زباله‌ای گرانبها
برای تهیه بیودیزل راه‌های فراوانی وجود دارد. این سوخت را می‌توان از دانه‌های سویا یا دانه‌های روغنی دیگر به دست آورد. همچنین خردل، جوجوبا، آفتابگردان، روغن نخل و ... را نیز می‌توان برای تولید این محصول به کار برد. ماده دیگری که از آن می‌توان سوخت بیودیزل تهیه کرد، روغن‌های پسماند خوراکی است. یکی از بزرگترین زباله‌های شهروندان نه در ایران بلکه در تمام جهان به زباله‌های موادغذایی مربوط می‌شود البته این موضوع در سطح خانگی است. در مقیاس صنعتی نیز صنایع غذایی حجم بالایی زباله و پسماند تولید می‌کنند. یکی از این زباله‌ها روغن‌های خوراکی است که پس از مصرف بلااستفاده می‌ماند و دور ریخته می‌شود. روغن‌های پسماند یک منبع آلودگی محسوب می‌شوند. این مواد وارد فاضلاب‌ها و نهایتا آب رودخانه‌ها مانند سفیدرود، دریای خزر و آب‌های زیرزمینی می‌شود. متاسفانه تاکنون به‌دلیل نپرداختن به این موضوع مهم و عدم اطلاع مردم از این تهدیدات، جلوگیری از ادامه این روند به‌عنوان دغدغه‌ای عمومی و حتی مطالبه‌ای جدی برای دستگاه‌های نظارتی مطرح نشده و به همین دلیل درحال حاضر آشنایی، مهارت و تجهیزات مورد نیاز جهت جلوگیری از ورود روغن‌های پسماند به شبکه جمع‌آوری فاضلاب در کشور وجود ندارد. این درحالی است که بازیافت این مواد نوعی صرفه‌جویی در هزینه‌ها به شمار می‌رود.
پروژه سازمان‌ملل در ایران
در ایران پروژه‌هایی در زمینه استفاده مجدد از زباله‌ها انجام شده است. یکی از این طرح‌ها برنامه سازمان‌ملل برای تولید سوخت‌های پاک در ایران است که هم‌اکنون فازهای تکمیلی آن درحال‌اجراست. این برنامه از نوامبر٢٠١١ میلادی آغاز شده که با حمایت برنامه عمران سازمان‌ملل متحد، توسط گروه ترویجی دوستداران محیط‌زیست (EGE) و شاخه ترویجی تیم تحقیقاتی سوخت‌های زیستی درحال انجام است. در راستای این برنامه جمعی از دانش‌آموزان نخبه استان‌های تهران و البرز توانستند از روغن پسماند خوراکی، بیودیزل تولید کنند. در بخش دیگر این طرح راکتوری بیودیزلی در مقیاس رستورانی ساخته شده است که ظرفیت تولید روزانه٥٠ لیتر بیودیزل از روغن‌های پسماند آشپزخانه‌ای دارد.
«محمدرضا قهرمانی» سرپرست تیم مهندسی این طرح در این‌باره می‌گوید: راکتور BD-Pro ٥٠ کاملا اتوماتیک است و فرآیند تولید بیودیزل از روغن پسماند را برای کاربران غیرمتخصص بسیار آسان می‌کند. به‌علاوه هزینه تمام شده پایین‌تر از مزایای این راکتور نسبت به نوع آمریکایی آن است. به‌طور اختصاصی، کاربر تنها لازم است که مواد اولیه شامل روغن پسماند خوراکی فیلتر شده، الکل و کاتالیزور را وارد راکتور کرده و فرآیند را آغاز کند. تمام مراحل تولید و خالص‌سازی به صورت متوالی طی شده و درنهایت و بدون نیاز به دخالت کاربر، سوخت تولید و آماده استفاده می‌شود. دستگاه همچنین مجهز به نازل سوخت بوده که امکان پمپاژ مستقیم سوخت به باک یا موتورهای برق گازوییل‌سوز را میسر می‌کند. یکی دیگر از نکات مثبت این راکتور هزینه ساخت آن است که ٢٠تا ٣٠میلیون تومان محاسبه شده و قطعا هنگام تولید انبوه از این هزینه کاسته می‌شود بنابراین استفاده از آن مقرون به صرفه است.
این سوخت را می‌توان با گازوییل نفتی با نسبت‌های مختلف مخلوط کرد. به همین دلیل عدم نیاز به ایجاد جایگاه‌های سوختگیری جدید، عدم نیاز به اعمال تغییرات در موتورهای گازوییلی رایج، افزایش طول عمر موتور، احتراق کامل و بهسوزی سوخت و قابلیت تجزیه بیولوژیکی از مزایای این سوخت پاک است.
سرطان، پیامد استفاده از روغن پسماند
به‌گفته قهرمانی در ایران سالانه٥٠٠هزار تن روغن پسماند دور ریخته می‌شود که می‌توان این مقدار را عینا به سوخت بیودیزل تبدیل کرد. باید توجه داشت از لحاظ مالی روغن‌های پسماند دارای ارزش سوختی بالایی هستند. جایگزین‌کردن چنین میزانی به کاهش ٢٠ تا ٣٠درصدی آلودگی هوا منجر می‌شود.
نکته جالب آن است در ایران روغن پسماند اغلب‌اوقات در شبکه غیرقانونی خریده می‌شود و از آن برای تولید لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود که حساسیت‌های پوستی و سرطان را به وجود می‌آورد. بخش دیگر این روغن در خوراک دام و طیور مصرف می‌شود و دوباره به نوعی به بدن انسان بازمی‌گردد و مشکل‌ساز می‌شود. بنابراین استفاده از آن به‌عنوان بیودیزل بسیار کارآمدتر است. ازسوی دیگر چنین روندی برای رستوران‌ها بسیار سودآور است و تاکنون یکی از رستوران‌های زنجیره‌ای در کرج حاضر به همکاری با این طرح شده است.
ارسال نظر